Tiếp theo phần 1: Tăng mỡ máu, cần làm gì để “chặn đứng” nguy cơ đột quỵ?

PHẦN 2: GIẢI ĐÁP CÁC THẮC MẮC CỦA KHÁN THÍNH GIẢ

1. Vì sao tăng mỡ máu mà lại bị đau đầu, chóng mặt?

Đồng Thị Thu Lan, 63 tuổi, TPHCM

Tôi bị đau đầu chóng mặt, đi khám bệnh, xét nghiệm có tăng mỡ máu và điều trị mỡ máu thì triệu chứng cải thiện. Nhờ GS giải đáp vì sao tăng mỡ máu mà lại bị đau đầu, chóng mặt?

TTND GS.TS.BS Nguyễn Văn Thông trả lời: Khi tăng mỡ máu sẽ dẫn đến hẹp lòng mạch, thành mạch bị vữa xơ. Khi hẹp lòng động mạch sẽ dẫn đến cung lượng máu lên não không đủ dẫn đến thiếu máu não, và chính thiếu máu não là nguyên nhân gây đau đầu, đau âm ỉ, hiệu suất công việc giảm sút, … người ta thường hay gọi đây là một cơn bốc hỏa trên đầu.

Khi mỡ máu tăng khiến cho độ quánh của mỡ máu tăng lên, lúc này tim phải gắng sức làm việc; khi đến các cơ quan, tuần hoàn tim mạch bị đục quánh máu tăng cao khiến sự luân chuyển máu kém, lúc này sự trao đổi chất kém dẫn đến đau đầu

Khi tăng mỡ máu làm thành mạch xơ cứng, vữa xơ động mạch, dễ dẫn đến tăng huyết áp và dẫn đến đột quỵ.

Khi cholesterol tăng lên sẽ làm tăng huyết áp, huyết áp tăng cao sẽ làm giảm lưu lượng máu lên não đó chính là những nguyên nhân gây đau đầu.

Nếu bạn có thể giải quyết triệt để việc mỡ máu tăng cao, lúc này độ quánh của máu sẽ được giảm đi, thành mạch sẽ được trơn tru hơn như vậy sẽ đỡ được cơn đau đầu của bạn

2. NattoEnzym Red Rice có giúp giảm mỡ bụng, mỡ đùi hay không?

Trương Thị Thùy - thuytruong08…@gmail.com

Thưa BS, sản phẩm NattoEnzym Red Rice ngoài giúp giảm mỡ máu thì có giúp giảm mỡ ở bộ phận khác như mỡ bụng, mỡ đùi hay không?

TTND GS.TS.BS Nguyễn Văn Thông trả lời: NattoEnzym Red Rice được nhiều nước trên Thế giới sử dụng, Trung quốc đã sử dụng từ thời xa xưa sau này đến nước Nhật, qua nhiều nghiên cứu người ta nhận thấy NattoEnzym Red Rice có thể làm giảm được cholesterol.

Khi bạn ăn nhiều cholesterol thì ban đầu kết quả xét nghiệm cho ra chỉ là cholesterol lưu hành trong máu; nếu không chuyển hóa được nó sẽ dự trữ ở gan, bụng, dự trữ ở cơ, các tạng khác, … Nếu tỉ lệ mỡ ở cơ hay ở bất kì nơi nào trên cơ thể tăng cao thì đồng nghĩa với việc cơ thể chúng ta cũng sẽ yếu.

Khi bạn sử dụng NattoEnzym Red Rice rõ ràng sẽ giảm được lượng mỡ lưu hành. Nếu dùng đúng kết hợp chế độ ăn hợp lý, tập luyện thì chắc chắn sẽ giảm được mỡ ở cơ, bụng, đùi…

GS.TS.BS Nguyễn Văn Thông - Chủ tịch Hội đột quỵ Việt Nam

3. Vì sao người ăn chay, không béo phì vẫn bị mỡ máu?

Lưu Thị Tâm - nsug…@gmail.com

Vì sao tôi ăn chay, người vừa vặn, không thừa cân hay béo phì mà vẫn bị máu nhiễm mỡ thưa BS? Tôi tưởng người nào ăn nhiều thịt, thừa cân mới mắc căn bệnh này thôi. Mong BS giải đáp giúp tôi. Với chế độ ăn chay như tôi khi bị máu nhiễm mỡ thì nên thay đổi ra sao để ngăn chặn biến chứng của bệnh này?

TTND GS.TS.BS Nguyễn Văn Thông trả lời: Nhiều nhà sư ở chùa khi đi khám cũng được xác định mỡ máu cao, họ rất ngạc nhiên vì bản thân không ăn mỡ sao mỡ trong máu lại cao? Nhà sư thường ăn chay có đậu, lạc, vừng, dầu hướng dương, rau... Tuy nhiên tại sao ăn chay lại khiến mỡ máu cao?

Bởi dù bạn có ăn chay mà ít hoạt động, ngay cả tinh bột cũng sẽ chuyển hóa thành mỡ động vật nếu bạn không hoạt động không giúp năng lượng tiêu hao thì ngay cả dầu thực vật cũng sẽ tích lũy lại và chuyển hóa thành lipit và đồng nghĩa với tăng mỡ máu.

Nhất là nếu ngồi lâu ít hoạt động thì việc mỡ máu tăng cao là điều khó tránh khỏi.

Cần phối hợp được chế độ ăn đầy đủ vitamin, rau xanh… chứ không phải bạn ăn chay là không có mỡ máu.

4. Vì sao chỉ số BMI tốt nhưng xét nghiệm vẫn có mỡ máu?

Đặng Phương - binhphuong2…@gmail.com

Chào bác sĩ, em 25 tuổi, cao 1m65, nặng 58kg. Xét nghiệm sinh hoá máu kết quả bác sĩ nói em bị tăng lipid máu hỗn hợp và đang dùng thuốc fenofibrate.

Em đọc trên báo nói dùng thuốc hạ lipid máu lâu ngày dẫn đến các bệnh ung thư về sau và gây ảnh hưởng xấu đến gan thận, điều này có đúng không?

Bệnh này trị lâu dài hay lipid máu hạ xuống mức bình thường là hết? Có thực phẩm chức năng nào giúp hỗ trợ giảm mỡ máu cao không thưa BS?

TTND GS.TS.BS Nguyễn Văn Thông trả lời: BMI của bạn rất tốt tại sao xét nghiệm vẫn có mỡ máu? Tôi khuyên bạn nên đến một cơ sở lớn khác để xét nghiệm xem sao, có đúng là tăng mỡ máu hay không.

Tất cả các loại thuốc tây y khi dùng lâu kéo dài hoặc không dùng đúng chỉ định đều sẽ có tác dụng phụ không muốn của thuốc. Khi bạn gặp phải các tác dụng phụ không mong muốn của thuốc đồng nghĩa sẽ dẫn đến tổn thương gan, thận; vì thế dùng một loại thuốc kéo dài là điều không nên.

Trong những năm gần đây thế giới đi sâu vào việc nghiên cứu các loại thảo dược, thực phẩm chức năng để hỗ trợ. Nếu bạn dùng thuốc mỡ máu mà đã lượng mỡ đã hạ rồi thì bạn nên đến gặp BS để kiểm tra sau đó có thể phối hợp dùng thực phẩm chức năng hoặc dùng các loại thảo dược.

NattoEnzym Red Rice có thể thấy trên thế giới đang sử dụng khá nhiều vì nó an toàn, bạn cũng có thể lưu ý lựa chọn và dùng.

Nếu như mỡ máu bạn đã tăng cao thì cần dùng thuốc đều đặn vì nếu bạn dừng thuốc mà không thay đổi lối sống, chế độ ăn thì mỡ máu lại lên, vì thế bạn có thể dùng thêm các thực phẩm chức năng khác để hỗ trợ.

5. Các xét nghiệm cần làm để tầm soát đột quỵ ở người bị mỡ máu?

Nguyễn Bá Lộc - kunmei1…@yahoo.com

Nếu chỉ bị mỡ máu cao, không có các yếu tố khác như cao huyết áp, tiểu đường thì có cần thiết phải tầm soát đột quỵ không ạ? Nếu phải làm thì độ tuổi nào cần tiến hành? Các xét nghiệm cần làm để tầm soát đột quỵ ở người bị mỡ máu thưa BS?

TTND GS.TS.BS Nguyễn Văn Thông trả lời: Trong cơ thể chúng ta có 2 quá trình: quá trình tổng hợp và quá trình phá hủy luôn song song với nhau, nhưng ở độ tuổi khoảng từ 23 thì quá trình tổng hợp tăng lên khiến cơ thể phát triển. Đến giai đoạn trung niên khoảng 35-40 hoặc 45 thì 2 quá trình bắt đầu song song với nhau, sau độ tuổi này thì con người lại bắt đầu già đi lúc này quá trình phá hủy tăng lên, quá trình tổng hợp giảm đi.

Từ những quy trình này của cơ thể bạn có thể xác định được bản thân kiểm soát được giai đoạn nào. Ở giai đoạn trẻ không nhất thiết phải tầm soát, vì ở độ tuổi này nhu cầu hoạt động như học tập, lao động vui chơi đòi hỏi nhiều nên thường không có trường hợp rối loạn tăng mỡ máu trong tuổi trẻ.

Đến tuổi trung niên bạn nên bắt đầu đi tầm soát nếu như bạn có kèm thêm các bệnh mãn tính: tăng huyết áp, đái tháo đường... thì càng nên vì đây là những yếu tố có thể khiến mỡ máu tăng cao. Bên cạnh đó kết hợp thêm chế độ lao động, ăn uống, làm việc hợp lý.

Qua mức trung niên, ở người cao tuổi, rõ ràng lúc này mức độ chuyển hóa giảm đi, ăn vào bao nhiêu tích lũy bấy nhiêu hoặc tích lũy nhiều hơn và không chuyển hóa. Nên đi khám định kỳ; nếu không có yếu tố nguy cơ đột quỵ thì 6 tháng nên đi khám định kỳ, nếu có nguy cơ thì 3 tháng bạn nên tầm soát đột quỵ một lần.

6. Muốn giảm mỡ máu mà không dùng trực tiếp gạo đỏ thì thay thế bằng sản phẩm nào có chứa thành phần này?

Nguyễn Quang Vinh - thapba…@gmail.com

Em bị mỡ máu, mặc dù không rượu bia, thuốc lá gì cả. Em tìm hiểu thì có men gạo đỏ là “khắc tinh” của bệnh mỡ máu nhưng còn ít thông tin quá nên chưa dám thực hiện theo. Xin hỏi BS, gạo đỏ có thực sự tốt cho người bị mỡ máu cao, giúp phòng ngừa đột quỵ?

Nếu em không dùng trực tiếp gạo đỏ thì có thể thay thế bằng các sản phẩm có chứa thành phần này không ạ? Khi dùng có cần lưu ý gì không thưa Bs?

TTND GS.TS.BS Nguyễn Văn Thông trả lời: Men gạo đỏ có tác dụng hạ mỡ máu, giảm cholesterol xấu, tăng cholesterol tốt. Có nhiều nghiên cứu từ thời xa xưa (thời nhà Đường - Trung Quốc) 600 năm TCN vua chúa rất hay dùng gạo đỏ qua đến thời nhà Minh người ta cũng vẫn dùng.

Đến thời điểm hiện tại khi người Nhật cũng đã sử dụng rất nhiều, và ngay cả châu Âu cũng thế. Vậy tại sao gạo đỏ lại có tác dụng tốt như vậy?

Men gạo đỏ là sản phẩm men gạo (Mon Damascus purpureus). Hỗn hợp men bột gạo là một loại lương thực chính ở châu Á và đã được sử dụng trong y học cổ truyền Trung Quốc. Men gạo đỏ chứa các hợp chất làm giảm mức cholesterol. Một trong những hợp chất là monacolin K, cùng một thành phần có trong thuốc giảm cholesterol theo toa lovastatin (Altoprev).

Gạo đỏ ở Việt Nam rất hiếm vì thế bạn có thể thay thế bằng gạo lứt. Kết hợp ăn gạo lứt và uống NattoEnzym Red Rice (2 viên/ ngày) sẽ rất tốt giúp nâng được cholesterol tốt lên và hạ cholesterol xấu.

7. Bị rối loạn mỡ máu cấp độ nào thì cần điều trị?

Lê Hải Anh - Q.Hai Bà Trưng, Hà Nội

Thưa BS, bị rối loạn mỡ máu cấp độ nào thì cần điều trị? Trong quá trình điều trị cần theo dõi thế nào, cần làm xét nghiệm gì để biết việc điều trị này có hiệu quả hay không và bao lâu cần làm một lần? Xin cảm ơn BS.

TTND GS.TS.BS Nguyễn Văn Thông trả lời: Khi bạn bị tăng mỡ máu hay còn gọi là rối loạn chuyển hóa lipit thì BS sẽ cho bạn chỉ định điều trị, bạn không được tự ý điều trị. Trước khi điều trị bạn cần xem xét điều chỉnh lại chế độ ăn, luyện tập, làm việc đây là những điều rất quan trọng. Tiêu chuẩn để đánh giá mỡ máu rất khó vì thế chỉ có thể xét nghiệm.

Khi bạn sử dụng liên tục các loại thuốc hỗ trợ điều trị mỡ máu cao của tây y thì mỡ máu sẽ giảm xuống, tuy nhiên nếu bạn dừng nó sẽ lên lại ngay. Nếu bạn có kiểm soát thì bạn có thể đi xét nghiệm 3 tháng/ lần.

Khi nào mỡ máu trở về bình thường? Bạn có thể căn cứ vào chỉ số

- LDL-C (cholesterol xấu)

- Xét nghiệm: cholesterol, LDL-C, HDL-C, …

Khi các thành phần này chưa giảm về mức bình thường ví dụ: cholesterol bình thường phải dưới 5,2 mmol/L và HDL-C>1. Nếu bạn dùng thuốc một thời gian dài, nếu đã 3 tháng mà mỡ máu vẫn không hạ thì bạn vẫn phải tiếp tục dùng thuốc không thể bỏ. Dùng thuốc thế nào còn tùy thuộc vào xét nghiệm, thầy thuốc sẽ có chỉ định dành cho bạn. Và dĩ nhiên là không thể dùng thuốc mãi.

Nếu uống thuốc mỡ máu đã giảm thì bạn nên kết hợp chế độ ăn, sinh hoạt, sử dụng thực phẩm chức năng giúp cải thiện mỡ máu tốt hơn mà không cần dùng thuốc.

Với NattoEnzym Red Rice chúng ta có thể thấy trên thế giới đang sử dụng khá nhiều vì nó an toàn, bạn cũng có thể lưu ý lựa chọn và dùng. Khi mỡ máu đã hạ bạn có thể hỏi ý kiến BS để kết hợp dùng thêm bạn nha.

8. Khi bị mỡ máu cao, theo dõi sức khỏe ra sao để ngăn ngừa đột quỵ?

Ngô Hoàng Oanh - ngohoangoanh00…@gmail.com

Khi bị mỡ máu cao, người bệnh cần có chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt như thế nào thưa BS? Nên làm gì và không nên làm gì? Tự bản thân người bệnh cần chăm sóc, theo dõi sức khỏe ra sao để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như đột quỵ?

TTND GS.TS.BS Nguyễn Văn Thông trả lời: Nguyên nhân đầu tiên dẫn đến mỡ máu cao là chế độ ăn, cần giảm (không kiêng hoàn toàn) mỡ động vật như các món chiên, xào nhiều dầu mỡ, tim, gan, thận, đồ chiên rán... dễ dẫn đến hàm lượng cholesterol tăng cao. Hoặc uống rượu, bia nhiều cũng dễ dẫn đến cholesterol tăng cao; tốt nhất không hút thuốc (hãy bỏ thuốc lá), ăn nhiều rau xanh và hoa quả.

Để hạn chế mỡ máu thì 1 ngày bạn nên ăn ít nhất 500 gram rau xanh, 200-300 gram hoa quả. Bạn cần biết cái gì nên ăn và không nên ăn. Cần có chế độ tập luyện một ngày khoảng 20-30 phút sáng hay chiều đều được. Sau khi ăn xong không nên ngồi lâu, nằm ngay, cần hoạt động nhẹ nhàng; nhiều người có thói quen ăn xong là đi ngủ ngay, đây là điều rất hại.

Cần thư giãn nghỉ ngơi, hạn chế tối đa nhất việc ngồi lâu trên máy tính, căng thẳng nhiều giờ, một tư thế không thay đổi; chính việc ít hoạt động, ít tiêu hao năng lượng dẫn đến tăng mỡ máu. Căng thẳng nhiều khiến huyết áp tăng, huyết áp tăng khiến tổn thương thành mạch, thành mạch tổn thương mỡ sẽ dễ bám vào vào không được chuyển hóa ra ngoài…

Khi mỡ máu cao chúng ta cần nghiêm túc điều trị nhưng đừng lo sợ quá, đặt nặng vấn đề và quá coi trọng nó mà hãy đơn giản hóa vấn đề; chỉ cần uống thuốc đều đặn theo sự chỉ dẫn của bác sĩ. Có thể kết hợp thêm những thực phẩm chức năng, dược giúp bạn dự phòng mỡ máu kết hợp vận động, thể dục.

9. Nghiên cứu nào chứng thực độ an toàn, hiệu quả của NattoEnzym Red Rice?

Huỳnh Ngọc Hương Trà - trahue…@gmail.com

Bố tôi bị mỡ máu cao. Vừa rồi thấy quảng cáo sản phẩm NattoEnzym Red Rice của Dược Hậu Giang có thể giảm mỡ máu, đồng thời phòng ngừa đột quỵ. Cho tôi hỏi với kinh nghiệm điều trị của BS, việc sử dụng những sản phẩm hỗ trợ này mang lại hiệu quả như thế nào? Đã có nghiên cứu nào chứng thực độ an toàn, hiệu quả của sản phẩm? Độ tuổi nào nên sử dụng thưa BS? Mong BS cho tôi lời khuyên.

TTND GS.TS.BS Nguyễn Văn Thông trả lời: Men gạo đỏ có tác dụng hạ mỡ máu, giảm cholesterol xấu, tăng cholesterol tốt. Có nhiều nghiên cứu từ thời xa xưa (thời nhà Đường – Trung quốc) 600 năm TCN vua chúa thường dùng gạo đỏ đến thời nhà Minh vẫn vậy.

Men gạo đỏ là sản phẩm men gạo (Mon Damascus purpureus). Hỗn hợp men bột gạo là một loại lương thực chính ở châu Á và đã được sử dụng trong y học cổ truyền Trung Quốc. Men gạo đỏ chứa các hợp chất làm giảm mức cholesterol. Một trong những hợp chất là monacolin K, cùng một thành phần có trong thuốc giảm cholesterol theo toa lovastatin (Altoprev).

Gạo đỏ ở Việt Nam rất hiếm vì thế bạn có thể thay thế bằng gạo lứt. Kết hợp ăn gạo lứt và uống NattoEnzym Red Rice (2 viên/ ngày) sẽ rất tốt giúp nâng được cholesterol tốt lên và hạ cholesterol xấu đi

Thông thường ở tuổi trung niên hoặc người cao tuổi có mỡ máu cao thì nên dùng; nếu bạn còn trẻ không có vấn đề gì thì không nên dùng. Có thể dùng 2 viên/ ngày; giữa việc thay đổi chế độ ăn lành mạnh, TDTT thì việc kết hợp thêm một chút men gạo đỏ sẽ giúp hạ mỡ máu tương đối tốt.

10. Người bệnh mỡ máu đã bị đột quỵ một lần thì nên làm gì để phòng tránh tái phát?

Lê Huỳnh Như - Q.1, TPHCM

Thưa BS, dấu hiệu nhận biết và vấn đề điều trị đột quỵ ở người mỡ máu cao có khác với những người bình thường không ạ? Nên xử trí thế nào khi có trường hợp đột quỵ? Với những người có bệnh mỡ máu đã vượt qua “cửa tử” đột quỵ một lần thì nên làm gì để phòng tránh tái phát? Xin cảm ơn BS.

TTND GS.TS.BS Nguyễn Văn Thông trả lời: Mỡ máu là một trong những yếu tố nguy cơ, chứ nó không gây trực tiếp; nó là cả một quá trình diễn biến. Vì thế chúng ta cần dự phòng tất cả những yếu tố nguy cơ gây đột quỵ trong đó tăng huyết áp là quan trọng hàng đồng, đái tháo đường, các bệnh tim mạch và mỡ máu cũng là một vấn đề trong đó.

Để dự phòng đột quỵ cần dự phòng đầy đủ các yếu tố trên, dự phòng tất cả những yếu tố nguy cơ gây mỡ máu cao. Đây là cả một quá trình vì thế cần có sự chỉ dẫn của thầy thuốc; hạ mỡ máu tuy cần thiết nhưng không bắt buộc phải hạ ngay, thậm chí nếu bạn không có chế độ ăn uống sinh hoạt tốt thì nó lại tăng cao trở lại. Vì vậy để dự phòng đột quỵ chúng ta cần tìm một loạt các yếu tố nguy cơ để giải quyết chứ không chỉ riêng mỡ máu.