Ưu và nhược điểm khi giảm cân bằng thuốc GLP-1

Thuốc đồng vận GLP-1 là gì, và giúp giảm cân như thế nào?

Các thuốc đồng vận GLP-1 (Glucagon-like peptide-1 receptor agonists) ban đầu được phát triển để điều trị bệnh đái tháo đường típ 2, giúp kiểm soát lượng đường trong máu. Tuy nhiên, qua các nghiên cứu lâm sàng, các thuốc này đã chứng minh hiệu quả giảm cân đáng kể, ngay cả đối với những người không mắc bệnh đái tháo đường. Năm 2014, FDA đã phê duyệt liraglutide, tiếp theo là semaglutide vào năm 2021, và tirzepatide vào năm 2023 để hỗ trợ giảm cân kết hợp với chế độ ăn kiêng và tập thể dục.

Thuốc đồng vận GLP-1 giúp giảm cân thông qua việc tác động vào hệ thần kinh và dạ dày, điều chỉnh cảm giác thèm ăn và mức độ no. Khi sử dụng, GLP-1 làm chậm quá trình rỗng dạ dày, giữ thức ăn ở lại lâu hơn trong dạ dày, từ đó kéo dài cảm giác no sau bữa ăn. Điều này giúp giảm lượng thức ăn tiêu thụ, vì người dùng sẽ cảm thấy no lâu và không có nhu cầu ăn thêm.

Ngoài ra, thuốc đồng vận GLP-1 còn ảnh hưởng trực tiếp đến các khu vực trong não, đặc biệt là vùng dưới đồi, nơi có vai trò quan trọng trong việc điều khiển cảm giác thèm ăn. Khi thuốc tác động vào các thụ thể GLP-1 trong não sẽ giúp giảm cảm giác đói và thèm ăn, làm cho người sử dụng dễ dàng kiểm soát cơn thèm ăn và ăn ít hơn.

Chính sự kết hợp này giữa việc làm chậm quá trình làm rỗng dạ dày và tác động lên não giúp thuốc đồng vận GLP-1 hỗ trợ giảm cân một cách hiệu quả. Những tác dụng này giúp giảm lượng calo tiêu thụ và tạo ra một trạng thái năng lượng âm, điều kiện cần thiết cho quá trình giảm cân.

Ưu điểm của thuốc đồng vận GLP-1

Thuốc đồng vận GLP-1 không chỉ giúp giảm cân hiệu quả mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe khác. Dưới đây là những ưu điểm nổi bật của loại thuốc này, giúp người sử dụng đạt được kết quả giảm cân đáng kể và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Hiệu quả giảm cân đáng kể

Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng thuốc đồng vận GLP-1 giúp giảm cân hiệu quả, với mức giảm từ 10% đến 15% cân nặng trong một khoảng thời gian sử dụng. Con số này rất ấn tượng khi so với các phương pháp giảm cân khác, đặc biệt là những phương pháp truyền thống chỉ tập trung vào chế độ ăn hoặc tập luyện.

Giúp tuân thủ chế độ ăn dễ dàng hơn

Thuốc đồng vận GLP-1 giúp giảm cảm giác thèm ăn và tăng cảm giác no, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tuân thủ chế độ ăn. Thuốc hoạt động bằng cách làm chậm quá trình rỗng dạ dày, kéo dài cảm giác no và giảm cảm giác đói. Điều này giúp người sử dụng ăn ít hơn và giảm lượng calo tiêu thụ, từ đó hỗ trợ giảm cân hiệu quả. Nhiều bệnh nhân cho biết họ dễ dàng kiểm soát khẩu phần ăn và ít bị thèm ăn hơn khi sử dụng thuốc, giúp việc duy trì chế độ ăn trở nên đơn giản và bền vững hơn.

Lợi ích sức khỏe toàn diện

Bên cạnh tác dụng giảm cân, thuốc đồng vận GLP-1 còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe đáng chú ý, không chỉ giúp kiểm soát cân nặng mà còn cải thiện tình trạng sức khỏe tổng thể. Cụ thể:

Cải thiện kiểm soát đường huyết: Thuốc đồng vận GLP-1 giúp cải thiện mức đường huyết, đặc biệt là đối với những người mắc bệnh đái tháo đường típ 2, nhờ khả năng kích thích tuyến tụy sản xuất insulin và giảm sự tiết glucagon. Điều này giúp giảm lượng đường trong máu, cải thiện sự ổn định của đường huyết.

Giảm nguy cơ phát triển bệnh đái tháo đường: Một trong những lợi ích quan trọng của thuốc đồng vận GLP-1 là khả năng giảm tiến triển của bệnh đái tháo đường típ 2. Thuốc giúp cải thiện sự kiểm soát đường huyết và giảm nguy cơ chuyển từ tiền đái tháo đường sang đái tháo đường típ 2, đặc biệt là ở những người thừa cân hoặc béo phì.

Trong đó, semaglutide đã được chứng minh hiệu quả rõ rệt qua các nghiên cứu tại Đại học Alabama (Mỹ). Với liều 2.4 mg mỗi tuần, semaglutide có thể giúp giảm hơn 60% nguy cơ phát triển đái tháo đường típ 2 ở người béo phì. Dữ liệu này đến từ hai thử nghiệm lâm sàng lớn là STEP 1 và STEP 4. Ở thử nghiệm STEP 4, những người tiếp tục sử dụng semaglutide sau 20 tuần đầu đã giảm nguy cơ mắc bệnh từ 11.4% xuống còn 7.7% sau 68 tuần điều trị. Kết quả cho thấy việc duy trì điều trị bằng semaglutide là cần thiết để kiểm soát hiệu quả nguy cơ tiến triển thành đái tháo đường, ngay cả với những người có đường huyết bình thường chứ không chỉ riêng nhóm tiền đái tháo đường. Tương tự, tirzepatide cũng mang lại hiệu quả ấn tượng. Một nghiên cứu cho thấy tirzepatide giúp giảm hơn 90% nguy cơ phát triển đái tháo đường típ 2 so với giả dược. Sau 176 tuần điều trị, chỉ 1.3% người dùng tirzepatide được chẩn đoán mắc bệnh, so với 13.3% ở nhóm đối chứng. Đáng chú ý, ngay cả sau khi ngừng thuốc trong 17 tuần, tỷ lệ mắc bệnh vẫn thấp hơn rõ rệt: 2.4% so với 13.7%. Điều này cho thấy tirzepatide có khả năng ngăn ngừa mạnh mẽ sự tiến triển của đái tháo đường ở nhóm có nguy cơ cao.

Cải thiện chức năng tim mạch: Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng thuốc đồng vận GLP-1 giúp cải thiện chức năng tim mạch bằng cách giảm huyết áp và mức cholesterol trong máu. Điều này làm giảm nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch, bao gồm bệnh động mạch vành và đột quỵ.

Theo nghiên cứu, GLP-1RA giúp giảm 14% nguy cơ gặp các biến cố tim mạch nghiêm trọng (MACE), bao gồm giảm 13% nguy cơ tử vong do tim mạch, 9% nguy cơ nhồi máu cơ tim không tử vong và 13% đột quỵ không tử vong. Ngoài ra, GLP-1RA còn giảm 13% nguy cơ tử vong do mọi nguyên nhân và 14% nhu cầu tái thông mạch vành, khẳng định vai trò quan trọng trong phòng ngừa và quản lý các bệnh lý tim mạch.

Ổn định huyết áp: Thuốc giúp ổn định huyết áp ở những người thừa cân hoặc mắc bệnh tim mạch, hỗ trợ trong việc kiểm soát huyết áp và ngăn ngừa các bệnh lý liên quan đến huyết áp cao.

Giảm mức cholesterol: Sử dụng thuốc đồng vận GLP-1 có thể giúp giảm mức cholesterol xấu (LDL) và tăng mức cholesterol tốt (HDL), từ đó bảo vệ sức khỏe tim mạch và giảm nguy cơ các bệnh lý liên quan đến mỡ máu cao.

Giảm nguy cơ các bệnh lý khác: Thuốc không chỉ hỗ trợ giảm cân mà còn giúp ngăn ngừa các bệnh lý liên quan đến béo phì như bệnh gan nhiễm mỡ, viêm khớp và các vấn đề tiêu hóa, nhờ vào việc duy trì mức cân nặng ổn định và cải thiện chuyển hóa cơ thể.

Hỗ trợ cơ xương khớp: Việc giảm cân với thuốc đồng vận GLP-1 có thể giúp giảm gánh nặng lên hệ cơ xương khớp, giảm nguy cơ mắc các bệnh như viêm khớp và thoái hóa khớp.

Cải thiện hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): Thuốc đồng vận GLP-1 cũng đã được nghiên cứu về khả năng cải thiện tình trạng rối loạn nội tiết trong hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS). Việc giảm cân giúp điều hòa nồng độ insulin và cải thiện chức năng sinh sản, từ đó giảm các triệu chứng của PCOS.

Phù hợp với nhiều đối tượng

Một trong những ưu điểm lớn của thuốc đồng vận GLP-1 là khả năng sử dụng cho cả những người thừa cân hoặc béo phì mà không mắc bệnh đái tháo đường. Điều này mở ra cơ hội giảm cân cho một lượng lớn người dân đang gặp khó khăn trong việc giảm cân qua các phương pháp truyền thống.

Nhược điểm của thuốc đồng vận GLP-1

Mặc dù thuốc đồng vận GLP-1 mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, nhưng cũng tồn tại một số nhược điểm cần được xem xét. Dưới đây là những hạn chế và tác dụng phụ có thể gặp phải khi sử dụng loại thuốc này.

Tác dụng phụ trên đường tiêu hóa

Các tác dụng phụ thường gặp của thuốc đồng vận GLP-1 bao gồm buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy và táo bón. Những vấn đề này xảy ra chủ yếu do thuốc làm chậm quá trình làm rỗng dạ dày, gây cảm giác đầy bụng và khó chịu. Mặc dù các tác dụng phụ này thường giảm dần theo thời gian, nhưng chúng có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, đặc biệt trong giai đoạn đầu khi bắt đầu sử dụng thuốc.

Tăng cân trở lại sau khi ngừng sử dụng

Một vấn đề lớn khi sử dụng thuốc đồng vận GLP-1 là khả năng tăng cân trở lại khi ngừng thuốc. Mặc dù thuốc có thể giúp giảm cân hiệu quả trong khi sử dụng, nhưng sau khi dừng thuốc, cảm giác thèm ăn sẽ quay lại, dẫn đến việc tăng cân. Các nghiên cứu cho thấy, khi ngừng GLP-1, bao gồm liraglutide, semaglutide hoặc tirzepatide, người dùng có thể tăng cân lại, do cảm giác no không còn duy trì và thói quen ăn uống lại được khôi phục. Do đó, thuốc đồng vận GLP-1 không nên được xem là phương pháp đơn trị trong điều trị tình trạng béo phì, mà cần được kết hợp trong một chiến lược điều trị đa mô thức, trong đó thay đổi lối sống đóng vai trò nền tảng để duy trì hiệu quả lâu dài.

Cần sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ

Thuốc đồng vận GLP-1 là thuốc kê toa và chỉ nên được sử dụng dưới sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa, tốt nhất là bác sĩ nội tiết. Việc sử dụng thuốc không đúng cách hoặc tự ý ngừng thuốc có thể dẫn đến các tác dụng phụ không mong muốn hoặc giảm hiệu quả giảm cân. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe của người dùng và đưa ra chỉ định thích hợp, đảm bảo an toàn và hiệu quả trong suốt quá trình điều trị.

Chi phí điều trị cao và kéo dài

Các loại thuốc như liraglutide, semaglutide hoặc tirzepatide có chi phí điều trị cao, đặc biệt khi cần sử dụng trong thời gian dài để duy trì hiệu quả kiểm soát cân nặng. Tại nhiều quốc gia có Việt Nam, các thuốc này không được bảo hiểm y tế chi trả khi sử dụng cho mục đích điều trị béo phì không kèm đái tháo đường, khiến người dùng phải tự chi trả toàn bộ chi phí. Một liệu trình có thể tiêu tốn từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng tùy theo loại thuốc và liều lượng. Với nhu cầu điều trị lâu dài để ngăn ngừa tái tăng cân, tổng chi phí điều trị có thể trở thành gánh nặng kinh tế đáng kể. Do đó, việc sử dụng GLP-1 cần được cân nhắc trong bối cảnh phác đồ cá thể hóa, kết hợp các can thiệp không dùng thuốc như dinh dưỡng, vận động và tâm lý trị liệu để giảm thiểu chi phí và duy trì hiệu quả bền vững.

Thuốc đồng vận GLP-1 đã chứng minh hiệu quả giảm cân vượt trội và mang lại nhiều lợi ích sức khỏe toàn diện cho người thừa cân béo phì bất kể có mắc đái tháo đường hay không, từ cải thiện kiểm soát đường huyết, giảm nguy cơ tim mạch, cho đến hỗ trợ cơ xương khớp và cải thiện hội chứng buồng trứng đa nang. Tuy nhiên, người dùng cũng cần lưu ý các tác dụng phụ và khả năng tăng cân trở lại khi ngừng thuốc, do đó việc sử dụng cần có sự giám sát chặt chẽ từ bác sĩ.

Khi nói đến giảm cân an toàn và hiệu quả, MedFit đang dần trở thành một trong những lựa chọn hàng đầu tại TP.HCM. Với phương pháp điều trị cá nhân hóa, MedFit không chỉ chú trọng vào dinh dưỡng và tập luyện mà còn áp dụng các phương pháp hiện đại, bao gồm thuốc GLP-1. Đặc biệt, đội ngũ bác sĩ tại đây cũng chuyên sâu trong việc điều trị các vấn đề liên quan đến nội tiết, giúp khách hàng không chỉ giảm cân mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể. Nếu bạn đang tìm kiếm một phác đồ giảm cân được thiết kế riêng cho mình, MedFit chính là một lựa chọn đáng cân nhắc.

Tài liệu tham khảo:

1. GLP-1 receptor agonists for weight reduction in people living with obesity but without diabetes: a living benefit–harm modelling study, Moll, Hannah et al, eClinicalMedicine, Volume 73, 102661.
   
   
2. FDA approves new medication for chronic weight management.
   
   
3. FDA Approves First Oral GLP-1 Treatment for Type 2 Diabetes. Food and Drug Administration. Accessed 07/21/2023.
   
   
4. Popoviciu, M.S., et al., Emerging Role of GLP-1 Agonists in Obesity: A Comprehensive Review of Randomised Controlled Trials. Int J Mol Sci, 2023. 24(13).