U xơ tử cung: Không triệu chứng vẫn tiềm ẩn nhiều hậu quả

1. Khoảng 80% trường hợp u xơ tử cung không có triệu chứng rõ ràng

U xơ tử cung là gì - vì sao căn bệnh này lại “âm thầm bén rễ” ở phụ nữ trong độ tuổi sinh nở, và có thật sự là lành tính như nhiều người vẫn nghĩ?

BS.CK2 Võ Thị Mỹ Hạnh - Trưởng khoa Khám bệnh A, Bệnh viện Hùng Vương trả lời: U xơ tử cung là u lành tính phát sinh từ cơ tử cung, có thể xuất hiện ở các vị trí khác nhau như thanh mạc, cơ tử cung hoặc niêm mạc.

Đây là căn bệnh phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản (từ 25 - 45 tuổi), bởi u xơ tử cung phụ thuộc vào nội tiết estrogen và progesterone. Trong giai đoạn này, nồng độ estrogen và progesterone cao, là yếu tố thúc đẩy sự phát triển của u.

U xơ tử cung thường không có triệu chứng hoặc chỉ có triệu chứng nhẹ đến trung bình, điều này khiến nó trở thành một căn bệnh âm thầm bén rễ trong cơ thể phụ nữ. Một nghiên cứu cho thấy khoảng 20 - 30% bệnh nhân phát hiện u xơ tử cung do có triệu chứng, trong khi 70 - 80% trường hợp u xơ tử cung được phát hiện tình cờ khi đi khám sức khỏe định kỳ.

2. Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc u xơ tử cung ở phụ nữ

Những ai dễ mắc u xơ hơn người khác - có phải do di truyền, rối loạn nội tiết hay bắt nguồn từ thói quen ăn uống, sinh hoạt mỗi ngày? Và phụ nữ trong độ tuổi nào thường được ghi nhận mắc căn bệnh này nhiều nhất?

BS.CK2 Nguyễn Xuân Vũ - Phó Trưởng khoa Sản bệnh, Bệnh viện Hùng Vương - Phó trưởng Bộ môn Bộ môn Sản Phụ khoa, Trường ĐHYK Phạm Ngọc Thạch trả lời: U xơ tử cung là căn bệnh thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản (25 - 45 tuổi), và tỷ lệ mắc bệnh có xu hướng giảm dần khi phụ nữ bước vào giai đoạn tiền mãn kinh, mãn kinh, do bệnh ít lệ thuộc vào nội tiết vào thời điểm này.

Nguyên nhân gây u xơ tử cung vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng có một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh:

- Di truyền: Nếu trong gia đình có mẹ hoặc chị bị u xơ tử cung, nguy cơ mắc bệnh của bạn sẽ tăng 2 - 3 lần.

- Rối loạn nội tiết: Những người có dậy thì sớm (trước 12 tuổi) hoặc mắc hội chứng buồng trứng đa nang có nguy cơ mắc u xơ tử cung cao hơn.

- Chế độ ăn uống: Khẩu phần ăn nhiều thịt đỏ, ít chất xơ hoặc thường xuyên sử dụng rượu bia có thể làm tăng nguy cơ mắc u xơ tử cung.

- Chủng tộc: Người da đen có xu hướng dễ mắc u xơ tử cung hơn so với người da trắng hoặc da vàng.

- Bệnh mạn tính: Bệnh tăng huyết áp mạn tính không kiểm soát được có liên quan đến việc phát triển u xơ tử cung.

3. U xơ tử cung thường phát triển âm thầm và không có triệu chứng rõ ràng

Những biểu hiện nào cho thấy u xơ đang tồn tại trong cơ thể người phụ nữ, thưa BS?

BS.CK2 Võ Thị Mỹ Hạnh trả lời: U xơ tử cung có thể không gây ra triệu chứng gì trong giai đoạn đầu, và nhiều khi chỉ được phát hiện tình cờ khi bệnh nhân đi khám sức khỏe cho một vấn đề khác.

Khi u xơ tử cung phát triển lớn dần, phụ nữ có thể bắt đầu gặp một số triệu chứng như:

- Rong kinh, rong huyết, đau bụng: Những dấu hiệu này dễ nhầm lẫn với các tình trạng bình thường như rối loạn kinh nguyệt, đau bụng kinh hay tiền mãn kinh.

- Đau chằn bụng: Cảm giác này có thể bị nhầm lẫn với đau bụng kinh, vì vậy nhiều người không chú ý.

- Chèn ép đường tiểu hoặc gặp khó khăn khi đi cầu: Khi u xơ phát triển lớn, nó có thể chèn ép lên các cơ quan xung quanh, gây bất tiện cho các hoạt động này.

Vì các triệu chứng rất mơ hồ và tiến triển dần dần, u xơ tử cung dễ bị bỏ qua, phụ nữ trong độ tuổi sinh sản nên đi khám phụ khoa định kỳ để phát hiện sớm u xơ tử cung, ngay cả khi chưa có triệu chứng rõ ràng.

4. Kiểm tra u xơ tử cung trong thăm khám định kỳ

Vậy khi thăm khám định kỳ, người phụ nữ sẽ được kiểm tra những gì để có thể phát hiện vấn đề u xơ tử cung, thưa BS?

BS.CK2 Võ Thị Mỹ Hạnh trả lời: Trong quá trình khám phụ khoa định kỳ, người phụ nữ sẽ được bác sĩ thăm khám và có chỉ định siêu âm cùng xét nghiệm tầm soát ung thư cổ tử cung.

Siêu âm ngả bụng hoặc siêu âm đầu dò âm đạo có thể phát hiện các khối u, dù là kích thước nhỏ hay lớn. Điều này giúp phát hiện u xơ tử cung sớm, ngay cả khi chưa có triệu chứng rõ ràng.

5. U xơ tử cung đến sức khỏe sinh sản và chất lượng sống

Kích thước, vị trí, số lượng khối u có ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe sinh sản, chu kỳ kinh nguyệt và chất lượng sống hàng ngày, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Xuân Vũ trả lời: U xơ tử cung có nhiều biểu hiện, từ không triệu chứng đến có triệu chứng. Những bệnh nhân khám trễ thường có nhiều u xơ hơn, và các u xơ này thường tiến triển trong giai đoạn sinh sản.

Vị trí trong tử cung: Các u xơ nằm trong lòng tử cung dễ gây rối loạn kinh nguyệt như rong kinh hoặc rong huyết.

U xơ nằm ở thành tử cung: Khi phát triển, có thể gây đau và lấn vào lòng tử cung, dẫn đến biến dạng, khó thụ thai, dễ sảy thai hoặc sinh non. Sau sinh, các u này có thể cản trở tử cung co hồi, dẫn đến băng huyết sau sinh.

U xơ ngoài tử cung: Khi nhỏ, thường không gây triệu chứng, nhưng khi lớn có thể chèn ép bàng quang, gây rối loạn tiểu tiện. Nếu nằm ở mặt sau, có thể gây táo bón.

Kích thước và vị trí ảnh hưởng trực tiếp đến các triệu chứng như đau bụng, rong kinh, rong huyết, hiếm muộn hoặc vô sinh. U xơ dưới 3cm ít gây triệu chứng, nhưng nếu nằm trong lòng tử cung, vẫn có thể gây rong kinh và rong huyết. U xơ lớn hơn có thể gây đau bụng, rong kinh, rong huyết, hoặc gây mất máu nặng, có thể phải truyền máu.

Ngoài ra, u xơ gần cổ tử cung có thể ảnh hưởng đến đời sống tình dục và gây lo lắng tâm lý cho người bệnh.

6. Nhầm lẫn dấu hiệu u xơ tử cung với các rối loạn phụ khoa khác

Thưa BS, các dấu hiệu của u xơ tử cung có thể bị nhầm lẫn với các rối loạn phụ khoa nào khác?

BS.CK2 Võ Thị Mỹ Hạnh trả lời: U xơ tử cung diễn tiến âm thầm, khi có triệu chứng từ nhẹ đến trung bình thường dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý phụ khoa khác.

Rong kinh, rong huyết do u xơ tử cung dễ bị bỏ qua, vì triệu chứng có thể tự hết. Đau chằn bụng có thể nhầm với đau bụng kinh hoặc lạc nội mạc tử cung.

Tiểu lắt nhắt do khối u chèn vào bàng quang, dễ bị nhầm với nhiễm trùng tiểu. Rối loạn đi cầu do khối u chèn vào trực tràng, có thể nhầm lẫn với rối loạn tiêu hóa hoặc táo bón.

Lời khuyên của bác sĩ: Chị em phụ nữ nên đi khám phụ khoa định kỳ để phát hiện bệnh sớm. Những u xơ tử cung phát hiện nhưng chưa cần điều trị sẽ được tư vấn điều trị phù hợp. Những u xơ cần điều trị sẽ được tư vấn phương pháp điều trị nội khoa hoặc ngoại khoa phù hợp với hoàn cảnh và triệu chứng của bệnh nhân.

7. U xơ tử cung sau mãn kinh: Tự teo đi hay vẫn tiềm ẩn nguy cơ?

Sau mãn kinh, liệu u xơ có tự teo đi như lời đồn - hay vẫn tiềm ẩn những nguy cơ cần được theo dõi kỹ lưỡng, thưa BS?

BS.CK2 Võ Thị Mỹ Hạnh trả lời: U xơ tử cung phụ thuộc vào nội tiết. Ở độ tuổi sinh sản, estrogen và progesterone hoạt động mạnh, khiến u phát triển. Tuy nhiên, khi phụ nữ bước vào giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh, nồng độ estrogen và progesterone giảm mạnh, dẫn đến việc khối u ngừng phát triển hoặc phát triển chậm lại.

Tuy nhiên, dù u xơ tử cung có thể ngừng phát triển trong giai đoạn này, vẫn cần phải theo dõi và kiểm tra định kỳ. Các u xơ dù không phát triển nhưng vẫn có thể tiềm ẩn các triệu chứng như đau bụng, chèn ép hoặc thậm chí rong kinh, rong huyết. Đặc biệt, u xơ có kích thước lớn vẫn cần được xét nghiệm thêm để loại trừ các nguy cơ nghiêm trọng hơn như ung thư.

Theo các nghiên cứu, tỷ lệ u xơ hóa ác tính ở giai đoạn mãn kinh và tiền mãn kinh là khoảng 0,1 - 0,5%. Chính vì vậy, việc khám phụ khoa định kỳ và theo dõi tình trạng u xơ trong giai đoạn này là vô cùng quan trọng để phát hiện sớm các triệu chứng bất thường.

Series Truyền hình trực tuyến Radar Sản phụ khoa do Bệnh viện Hùng Vương phối hợp cùng Cổng thông tin Tư vấn sức khỏe AloBacsi thực hiện, phát sóng định kỳ vào 19h Thứ 4 của tuần 1 và tuần 3 mỗi tháng.

>>> U xơ tử cung: Nhận diện đúng - Điều trị sớm - Bảo toàn khả năng sinh sản

>>> Mổ nội soi hay mổ hở khi bị u xơ tử cung, khả năng sinh sản sau phẫu thuật: Những điều bạn cần biết