TS.BS Phan Thị Hồng Đức - Bệnh viện Ung Bướu TPHCM cho biết: “Ung thư đường mật là một bệnh lý rất đa dạng về giải phẫu, cũng như đa dạng về di truyền. Về vị trí, có thể có ung thư đường mật ở trong gan, ngoài gan, cũng như ung thư túi mật và các vị trí khác”.

Tần suất ung thư đường mật trên toàn cầu cũng sẽ thay đổi tùy theo các quốc gia. Có những vùng dịch tễ như Thái Lan, Trung Quốc, Hàn Quốc thì suất độ khoảng 6/100.000 dân. Tuy nhiên, ở những nước phương Tây tỷ lệ này thấp hơn khoảng 4/100.000 dân.

Tử suất của ung thư đường mật cũng thay đổi tùy theo quốc gia. Nếu quan sát theo thời gian thì tử suất của ung thư đường mật đang gia tăng trong thời gian gần đây.

Theo TS.BS Phan Thị Hồng Đức, có khoảng 10 - 30% với phenotype “sinh miễn dịch” theo phân nhóm “multi-omic”. Đây là một trong những điểm thuận lợi để ứng dụng liệu pháp miễn dịch trong bệnh lý này.

Nghiên cứu điều trị ung thư đường mật

TS.BS Phan Thị Hồng Đức thông tin: “Theo khuyến cáo, ngoài những hóa trị cổ điển thì những cập nhật gần đây có Durvalumab phối hợp với Gemcitabine, cũng như Cisplatin. Trong thời gian sắp tới sẽ bổ sung Pembrolizumab vào phác đồ điều trị của ung thư biểu mô đường mật”.

Đối với ung thư đường mật có 2 nghiên cứu khá nổi bật là TOPAZ-1 với sử dụng của Durvalumab phối hợp với Gemcitabine và Cisplatin; KEYNOTE-966 phối hợp Pembrolizumab với hóa trị của Gemcitabine và Cisplatin.

Hai nghiên cứu này gần như tương tự nhau, tuy nhiên trong nghiên cứu TOPAZ-1 phát hiện hóa trị dừng lại ở 8 chu kỳ, còn trong nghiên cứu KEYNOTE-966 thì Cisplatin dừng lại ở 8 chu kỳ.

“Hiện tại, đối với ung thư đường mật có rất nhiều thử thách trong quá trình lựa chọn điều trị để tăng sống còn cho bệnh nhân. Thiếu Biomarker, mặc dù Biomarker về sinh học phân tử đã có trong các nghiên cứu tuy nhiên việc tiếp cận sử dụng trên lâm sàng chưa được phổ biến. Chưa được phê duyệt và cấp phép cho các loại thuốc mới như Durvalumab, Pembrolizumab” - TS.BS Phan Thị Hồng Đức nhận định.

Chuyên gia cho biết, IDH1, FGHR2, NTRK, BRAF và nhiều đột biến khác được coi là dấu ấn dẫn đường cho liệu pháp nhắm trúng đích để cải thiện điều trị cho bệnh lý có tiên lượng xấu này.

Với Pembrolizumab, trong những nghiên cứu khởi đầu như nghiên cứu KEYNOTE-158 cho thấy kết quả về điều trị vẫn còn khiên tốn với trung bình của PFS (trung vị về thời gian sống không bệnh tiến triển) chỉ đạt được 2 tháng và trung vị sống còn toàn bộ (OS) chỉ đạt 7,4 tháng, tỷ lệ độc tính liên quan đến điều trị Grade 3-5 là khoảng 13,5%.

Sự phối hợp của Pembrolizumab với Lenvatinib cho thấy tỷ lệ độc tính Grade ≥ 3 lên đến 48% và PFS đạt 6,1 tháng, OS đạt 8,6 tháng.

Phối hợp của bộ đôi miễn dịch là Ipilimumab và Nivolumab cũng đem lại một số kết quả như trung vị PFS đạt được là 2,9 tháng và trung vị OS đạt được là 5,7 tháng. Điều này cho thấy, mặc dù đã rất nổ lực đưa các thuốc mới vào trong nghiên cứu, tuy nhiên việc cải thiện đem lại kết quả tốt hơn cho ung thư đường mật chưa đạt được như kỳ vọng.

Trong nghiên cứu TOPAZ-1, có phân nhóm dựa trên các quốc gia khác nhau và nhận thấy ở các vùng châu Á, châu Âu,… khi sử dụng Durvalumab kết hợp với bộ đôi hóa trị Gemcitabine và Cisplatin có ưu thế hơn, quan sát về trung vị sống còn toàn bộ trên 12 tháng.

Nếu quan sát theo các phân tích khác về vị trí giải phẫu, cũng như các quốc gia khác nhau sẽ có ưu thế khi sử dụng Durvalumab với bộ đôi hóa trị Gemcitabine và Cisplatin.

Đặc biệt, nếu liệu pháp miễn dịch trong các bệnh lý khác sẽ phải căn cứ vào chỉ số PD-L1. Tuy nhiên trong nghiên cứu TOPAZ-1 khi so sánh giữa PD-L1 dương, cũng như PD-L1 âm thì hiệu quả vẫn duy trì khi có sử dụng phối hợp Durvalumab với Gemcitabine và Cisplatin.

Trong phân tích của nghiên cứu KEYNOTE-966 cũng tương tự. Khi so sánh giữa những vùng giải phẫu khác nhau, những vị trí khác nhau của ung thư đường mật, cũng như chỉ số PD-L1 nhận thấy ưu thế khi lựa chọn liệu pháp miễn dịch.

Riêng về nhiễm virus, trong ung thư biểu mô tế bào gan với những phối hợp của Atezolizumab trên những bệnh nhân không nhiễm viêm gan siêu vi B thì tỷ lệ đáp ứng kém hơn so với những bệnh nhân có nhiễm virus. Tuy nhiên trong các phân tích của nghiên cứu TOPAZ-1, mặc dù phân tích trên những bệnh nhân có hay không có nhiễm viêm gan siêu vi B thì trung vị sống còn toàn bộ cũng từ 12 - 13 tháng.

Trên những bệnh nhân có sống còn dài hạn khi sử dụng liệu pháp miễn dịch phối hợp với hóa trị cho thấy tỷ lệ NL < 3, CA 19,9 < 500 U/ml, CEA < 5 ng/ml.

Ngoài ra, khi phân tích Biomarker dựa trên những dấu ấn của gen, nhận thấy có liên quan đến đột biến của TP53 và một số đột biến khác, trong đó có KRAS hoặc ARID1A sẽ tăng đáp ứng trên bệnh nhân có sử dụng Durvalumab.

Dù lựa chọn hóa trị sau đó bằng hóa trị hay liệu pháp nhắm trúng đích, cũng như liệu pháp miễn dịch thì việc bước 1 sử dụng Durvalumab phối hợp với Gem-Cis cũng ưu thế hơn so với nhánh giả dược.

Hiện vẫn đang có một số nghiên cứu phối hợp với các tác nhân khác như trong nghiên cứu Imbrave 151, phối hợp phác đồ Gem-Cis với Atezo sẽ cải thiện về trung vị sống còn không bệnh tiến triển, tuy nhiên không có khuynh hướng cải thiện về OS.

Ngoài ra, còn có một số nghiên cứu khá mới như sử dụng Ivonescimab thì trung vị sống còn không bệnh tiến triển là 8,5 tháng và trung vị sống còn toàn bộ là 16,5 tháng.

Về CAR-T CELLS, có một số các nghiên cứu sử dụng, tuy nhiên về trung vị thời gian đáp ứng chỉ đạt 18,8 tháng so với nhánh chỉ sử dụng PD-L1.

Cần có những biện pháp điều trị mới để đem lại kết quả sống còn tốt hơn cho bệnh nhân

TS.BS Phan Thị Hồng Đức thông tin: “Tại Bệnh viện Ung Bướu TPHCM, trong năm 2023, bệnh viện có 87 trường hợp ung thư đường mật nhập viện và điều trị, chia đều cho một số các vị trí như ung thư đường mật trong gan, ngoài gan, ung thư túi mật và ung thư bóng vater”.

Tuy nhiên, việc điều trị chỉ dừng lại ở một số phác đồ hóa trị cổ điển như Gem-Cis, Gem-Cap, Gem-Ox và một số hóa trị đơn trị khác. Trung vị về thời gian sống không bệnh tiến triển và trung vị sống còn toàn bộ trên dưới khoảng 1 năm. Do đó, cần thiết có những biện pháp điều trị mới để đem lại kết quả sống còn tốt hơn cho bệnh nhân.

Tóm lại, với ung thư đường mật, hiện đang có nhiều nghiên cứu về liệu pháp miễn dịch trong bệnh lý này để cải thiện về kết quả điều trị. Tuy nhiên, khi phác đồ Durvalumab phối hợp với Gem-Cis có sẵn sẽ lựa chọn đối tượng bệnh nhân phù hợp bên cạnh việc phân tích, phân nhóm.

Đa số các phân nhóm đều đem lại kết quả, tuy nhiên cần thêm một số dữ liệu để xác nhận đối tượng bệnh nhân tối ưu và cần những Biomarker có thể ứng dụng trên lâm sàng.

>>> Ung thư đầu và cổ do HPV ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng sống của bệnh nhân

>>> Triển khai xạ trị định vị thân tại Việt Nam vô cùng cần thiết

>>> 80% tỷ lệ tử vong nếu gặp biến chứng tổn thương ống ngực sau cắt thực quản