Triệu chứng “khối u ma” cảnh báo thoát vị bẹn

1. Vì sao tạng trong ổ bụng lại “chui” xuống vùng bẹn?

Trước tiên, xin BS giải thích thoát vị bẹn là gì, vì sao các tạng trong ổ bụng không nằm đúng vị trí mà lại có thể chui xuống vùng bẹn vậy ạ?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng - Trưởng khoa Nam học, Bệnh viện Bình Dân (TPHCM) trả lời:

Thoát vị bẹn, dân gian gọi là “sa ruột”, chiếm khoảng 8% lượng bệnh nhân đến khám tại Bệnh viện Bình Dân.

Trong phôi thai học, cấu trúc thành bụng chịu ảnh hưởng bởi sự di chuyển của các tạng trong ổ bụng đi xuống. Ở nam giới, tinh hoàn di chuyển xuống dưới; ở nữ giới, có sự đóng lại của vùng chậu liên quan đến ống Muller hay vòi trứng.

Sự di chuyển của tinh hoàn tạo nên một di tích gọi là ống phúc tinh mạc. Ống này có thể tự đóng lại, nhưng nếu vẫn tồn tại, sẽ gây ra bệnh lý ở vùng bẹn.

Ở trẻ nhỏ, có thể gặp tràn dịch tinh mạc hay nang nước thừng tinh. Khi các tạng trong ổ bụng như ruột non, màng nối đi xuống tạo thành búi ở vùng bẹn, sẽ hình thành thoát vị bẹn, hay còn gọi là sa tạng ruột.

Ngoài vấn đề bẩm sinh, còn có thoát vị bẹn mắc phải do thành bẹn yếu. Thường gặp ở nam giới từ 50 - 60 tuổi, thậm chí 70 - 80 tuổi. Nguyên nhân là thành bẹn bị vỡ hoặc thoát ra do lao động quá sức, hoặc ở những người có tăng sản tuyến tiền liệt gây tình trạng tiểu khó, tiểu lắt nhắt. Mỗi lần đi tiểu, bệnh nhân phải gồng người, làm tăng áp lực ổ bụng và đẩy tạng thoát ra ngoài.

2. Vì sao nam giới dễ mắc thoát vị bẹn hơn nữ giới?

Thoát vị bẹn thường được biết đến là vấn đề của nam giới nhiều hơn, thực tế tỷ lệ mắc bệnh ở 2 giới như thế nào, thưa BS? Những nguyên nhân nào dẫn đến tỷ lệ mắc bệnh ở nam giới cao hơn nữ giới ạ?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời:

Ở nam, nguyên nhân thường do ống phúc tinh mạc tồn tại sau sinh. Ở nữ cũng có tình trạng tương tự với ống Nuck, nhưng rất hiếm gặp. Thông thường, nữ giới sẽ gặp tình trạng thoát vị môi lớn do ống Nuck tồn tại.

Việc điều trị ở nữ thường nhẹ nhàng hơn so với nam giới. Ở nam, bệnh lý phức tạp hơn vì liên quan đến cấu trúc thừng tinh - đảm nhiệm chức năng sản xuất testosterone và tinh trùng.

Nếu khối thoát vị chèn ép thừng tinh, sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh tinh và nội tiết tố nam, từ đó dẫn đến vô sinh - hiếm muộn, rối loạn tình dục, đau khi quan hệ, xuất hiện khối bất thường ở vùng chậu - vùng bẹn, gây khó chịu và ảnh hưởng chất lượng sống.

3. Những nhóm nam giới có nguy cơ cao mắc thoát vị bẹn

Đối với nam giới, những người nào có nguy cơ dễ mắc thoát vị bẹn hơn cả? 

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời:

Như đã trình bày, thoát vị bẹn thường rơi vào hai nhóm chính. Nhóm thứ nhất liên quan đến sự tồn tại của ống phúc tinh mạc, thường gặp ở nam giới trẻ tuổi.

Nhóm thứ hai liên quan đến sự bất thường hoặc xé rách, thoát rộng của thành bẹn, thường gặp ở nam giới từ 40 tuổi trở lên. Nguyên nhân có thể do tai nạn, lao động quá sức, hoặc tăng áp lực ổ bụng bất thường (liên quan đến rối loạn tiểu, rối loạn đại tiện).

4. Những thói quen dễ mắc thoát vị bẹn

Liệu những thói quen sinh hoạt nào hay có ở nam giới tuổi trung niên khiến bệnh dễ “ghé thăm” hơn?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời:

Tỷ lệ nam giới trung niên bị thoát vị bẹn khá cao. Nguyên nhân thường gặp là trong quá trình làm việc, bệnh nhân tăng áp lực ổ bụng đột ngột, chẳng hạn khi khiêng vác nặng hoặc bị tác động mạnh từ bên ngoài.

Nhóm này có nguy cơ cao vì lỗ thoát vị ban đầu rất nhỏ, sau đó ngày càng giãn rộng. Khi đó, ruột và mạc nối đi xuống, không trở về vị trí ban đầu, dẫn đến tắc nghẽn, hoại tử ruột và hoại tử mạc nối.

Đây là trường hợp cần cấp cứu khẩn cấp, nếu chậm trễ có thể gây sốc nhiễm trùng, nhiễm độc, nguy hiểm tính mạng.

5. Triệu chứng thường gặp của thoát vị bẹn

Xin hỏi BS, triệu chứng của thoát vị bẹn ra sao? Trong số các bệnh nhân bị thoát vị bẹn đến thăm khám tại Bệnh viện Bình Dân, những biểu hiện thường gặp nhất là gì?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời:

Trong thoát vị bẹn có hội chứng “khối u ma”: bệnh nhân cho biết có những ngày vùng bẹn phồng to, đặc biệt khi gắng sức thì khối u tăng kích thước rõ rệt và gây đau. Tuy nhiên, khi nằm ngửa nghỉ ngơi, khối u lại xẹp đi do các tạng trở về ổ bụng.

Triệu chứng thứ hai là khối u bất thường xuất hiện đột ngột, càng to thì bệnh nhân càng đau, chỉ khi nghỉ ngơi mới giảm.

Triệu chứng thứ ba, bệnh nhân có thể phát hiện bìu to lên bất thường. Đây thường là dấu hiệu của thoát vị bẹn nghẹt có biến chứng, gây tắc ruột với biểu hiện chướng bụng, bí trung - đại tiện.

Trong trường hợp nặng, thoát vị bẹn có thể dẫn đến sốc nhiễm trùng, nhiễm độc do hoại tử ruột hoặc mạc nối bị kẹt không trở lại được, khiến bệnh nhân đau kéo dài, thậm chí có thể đe dọa tính mạng nếu không cấp cứu kịp thời.