Thoát vị bẹn: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

>>> Triệu chứng “khối u ma” cảnh báo thoát vị bẹn

1. Hậu quả nguy hiểm nếu thoát vị bẹn không được điều trị kịp thời

Thoát vị bẹn nếu không được điều trị, hậu quả nào có thể xảy ra? Tại Bệnh viện Bình Dân đã từng có ca bệnh nào biến chứng nặng do chậm trễ điều trị không, nhờ BS chia sẻ thêm về ca bệnh ạ?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng - Trưởng khoa Nam học, Bệnh viện Bình Dân (TPHCM) trả lời:

Thoát vị bẹn có thể điều trị chủ động bằng phẫu thuật khi chưa biến chứng, hoặc xử trí cấp cứu khi đã biến chứng. Nếu để đến giai đoạn biến chứng, nguy cơ để lại hậu quả rất nặng nề.

Ở nam giới, thoát vị bẹn liên quan chặt chẽ đến cấu trúc thừng tinh - nơi cung cấp mạch máu và thần kinh cho tinh hoàn. Khi khối thoát vị càng lớn, cuống thừng tinh bị chèn ép mạnh, gây teo tinh hoàn, thiếu máu nuôi, giảm sản xuất testosterone và tinh trùng. 

Chính vì vậy, trong các phác đồ điều trị vô sinh nam của Hội Niệu khoa châu Âu và Hoa Kỳ, khám bẹn - bìu là bước bắt buộc. Nếu phát hiện thoát vị bẹn, tinh hoàn ẩn, tràn dịch tinh mạc, nang nước thừng tinh hay xoắn tinh hoàn, cần xử trí ngay để bảo tồn khả năng sinh sản.

Tại Bệnh viện Bình Dân, chúng tôi từng tiếp nhận một đôi vợ chồng đi khám vô sinh. Người vợ hoàn toàn bình thường, nhưng người chồng có khối u vùng bẹn hai bên. Ban đầu bệnh nhân hoang mang, lo sợ, song thực tế chỉ là thoát vị bẹn. Chúng tôi đã lên lịch phẫu thuật nội soi phục hồi thành bẹn, bảo tồn thừng tinh, giúp bệnh nhân có cơ hội hồi phục khả năng sinh tinh.

Cũng có trường hợp bệnh nhân nhập viện muộn, khối u vùng bẹn ngày càng to, đau dữ dội kèm sốc nhiễm trùng - nhiễm độc. Khi mổ cấp cứu, chúng tôi phát hiện hoại tử khoảng 80cm ruột non. Bệnh nhân phải nằm ICU 10 ngày mới thoát khỏi “lưỡi hái tử thần”. Đây là ca bệnh rất nặng, nhưng may mắn đã được cứu sống.

Qua đó, tôi khuyến cáo: nam giới khi thấy bất thường vùng bẹn - bìu cần chủ động đi khám sớm. Điều trị chủ động sẽ giúp tránh được biến chứng nguy hiểm, giảm thiểu hệ lụy nặng nề về sức khỏe, tinh thần và chất lượng cuộc sống.

2. Những đặc điểm giúp phát hiện sớm thoát vị bẹn ở người trung niên

Vậy để phát hiện thoát vị bẹn kịp thời, đâu là điều quan trọng nhất, thưa BS? Các triệu chứng ở người trung niên liệu có đặc điểm nào riêng biệt để nhận biết, trong đó triệu chứng nào dễ bị che lấp khiến các quý ông bỏ qua? 

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời:

Phát hiện thoát vị bẹn không khó nhờ biểu hiện “khối u ma” - khối u khi xuất hiện, khi biến mất, thường xuyên tái phát và ngày càng lớn dần.

Ở trẻ nhỏ và trẻ dậy thì, khối u thường phồng lên rõ khi trẻ quấy khóc hoặc vận động mạnh, đây là dấu hiệu cần nghĩ ngay đến thoát vị bẹn.

Ở người trung niên, trước đó hoàn toàn bình thường nhưng sau vận động mạnh, chấn thương hoặc tăng áp lực ổ bụng đột ngột, thành bẹn bị rách và xuất hiện khối u. Khối u ngày càng lớn, gây đau âm ỉ kéo dài.

Ở nam giới trên 60 tuổi, thoát vị bẹn thường đi kèm với rối loạn chức năng đường tiểu dưới, gây bí tiểu. Với nhóm này, cần xử lý bệnh lý tiền liệt tuyến trước, sau đó việc phẫu thuật phục hồi thành bẹn sẽ đơn giản và nhẹ nhàng hơn.

Do vậy, khi có khối u phồng bất thường ở vùng bẹn, người bệnh cần đi khám sớm để được xử trí chủ động, tránh rơi vào tình huống cấp cứu.

3. Quy trình thăm khám và chẩn đoán thoát vị bẹn tại Bệnh viện Bình Dân

Để chẩn đoán chính xác thoát vị bẹn, tại Bệnh viện Bình Dân, các quý ông thường sẽ được thăm khám ra sao và các cận lâm sàng nào có thể được chỉ định, thưa BS? Chi phí để thực hiện các cận lâm sàng này ra sao?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời:

Từ 1/7/2025, Bảo hiểm y tế (BHYT) bắt đầu thông tuyến, giúp bệnh nhân giảm đáng kể chi phí điều trị.

Khi đến khám tại Bệnh viện Bình Dân, bệnh nhân sẽ trải qua các bước như khám lâm sàng để xác định chính xác đó là thoát vị bẹn hay một khối u bệnh lý khác, chẩn đoán hình ảnh để làm rõ tình trạng, xét nghiệm liên quan đến chức năng tinh hoàn. Sau khi có kết quả, bác sĩ sẽ lập kế hoạch điều trị chủ động bằng phẫu thuật.

Phẫu thuật thoát vị bẹn về nguyên tắc là đóng lỗ thoát vị, khâu phục hồi thành bụng. Tuy nhiên, đây là phẫu thuật liên quan mật thiết đến cấu trúc giải phẫu thừng tinh. Vì vậy, bác sĩ phải tránh làm tổn thương mạch máu thừng tinh, không được cột nhầm hay cắt ống dẫn tinh.

Trong điều trị, có thể lựa chọn phương pháp truyền thống: Bassini, Mc Vey hay hiện đại hơn là sử dụng tấm Mesh để tăng cường thành bẹn.

Lựa chọn mổ hở hay nội soi phụ thuộc vào kích thước cổ túi thoát vị, số lượng, cũng như tình trạng kèm theo (ruột, mạc nối, tràn dịch tinh mạc...). Không phải bệnh nhân nào cũng phù hợp với nội soi, và cũng không phải ai cũng cần mổ hở.

4. Phác đồ điều trị thoát vị bẹn theo từng nhóm tuổi

Điều trị thoát vị bẹn từng nhóm bệnh nhân được chia theo độ tuổi sẽ khác nhau như thế nào, thưa BS?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời:

Nguyên tắc chung trong điều trị thoát vị bẹn là đóng lỗ thoát vị và tăng cường thành bẹn. Tuy nhiên, tùy từng nhóm tuổi sẽ có phương án khác nhau.

Ở trẻ em, thường không cần thiết sử dụng mảnh ghép. Ở người trưởng thành và người lớn tuổi, ngoài việc xử lý cổ túi thoát vị do thành bẹn bị xé rách, bác sĩ sẽ kết hợp dùng thêm vật liệu nhân tạo như tấm lưới (Mesh) để gia cố thành bẹn. Điều này giúp tránh tái phát và giảm đau sau mổ.

5. Phòng ngừa tái phát thoát vị bẹn sau điều trị

Sau điều trị, quan trọng là phòng tránh tái phát, các quý ông cần làm gì để đạt được điều này, thưa BS? Chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng cần chú ý các nguyên tắc nào? Tái khám định kỳ ra sao ạ?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời:

Tỷ lệ tái phát trung bình khoảng 10%, nhưng nếu tuân thủ hướng dẫn, nguy cơ chỉ còn 1,5 - 2%.

Trong tháng đầu sau phẫu thuật, bệnh nhân cần tuyệt đối tránh leo cầu thang, không mang vác nặng, không làm việc quá sức, không để xảy ra rối loạn tiêu hóa hay rối loạn tiểu tiện.

Ở các tháng tiếp theo, người bệnh vẫn chưa được tập luyện thể thao cường độ mạnh, cũng như không thực hiện động tác làm tăng áp lực ổ bụng đột ngột.

Ba tháng đầu tiên sau mổ là giai đoạn quan trọng nhất để ngăn ngừa tái phát. Nếu thực hiện đúng các dặn dò này, bệnh nhân sẽ giảm tối đa nguy cơ tái phát.

6. Làm gì để phòng ngừa thoát vị bẹn?

Với người chưa mắc bệnh, cần làm gì để tình trạng này đừng tìm đến, nhờ BS hướng dẫn thêm cho khán thính giả ạ!

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời:

Nam giới trung niên và lớn tuổi nên hạn chế động tác gắng sức đột ngột, làm tăng áp lực ổ bụng.

Tôi từng gặp một bệnh nhân nam 40 tuổi. Trong quá trình xây nhà, anh đã nâng cùng lúc hai bao xi măng. Ngay sau đó, anh đau bụng dữ dội và khi đi khám thì phát hiện bị thoát vị bẹn.

Do đó, điều quan trọng là không nên tạo áp lực quá mức lên vùng bụng, bởi điều này có thể khiến cơ thành bụng bị xé rách, làm tăng nguy cơ thoát vị bẹn.