Thoát vị bẹn: Nên chọn mổ mở, nội soi hay robot để điều trị hiệu quả?

1. Phẫu thuật đóng vai trò gì trong điều trị thoát vị bẹn?

Thưa bác sĩ, phẫu thuật đóng vai trò như thế nào trong việc ngăn ngừa các biến chứng của thoát vị bẹn? Đồng thời, bác sĩ có thể chia sẻ một vài trường hợp thoát vị bẹn mà bác sĩ từng tiếp nhận phẫu thuật?

BS.CK2 Nguyễn Phú Hữu - Điều hành khoa Phẫu thuật Đại trực tràng, Bệnh viện Bình Dân, TPHCM trả lời:

Thoát vị bẹn là tình trạng xuất hiện một khối phồng ở vùng bẹn do thành bụng tại vị trí này yếu, khiến các tạng trong ổ bụng (có thể là ruột non, mạc nối lớn hoặc một phần đại tràng) chui xuống tạo thành túi thoát vị. 

Điều trị thoát vị bẹn hiện nay với phương pháp chính yếu và gần như duy nhất là phẫu thuật.

Trong hơn 20 năm làm nghề, tôi gặp rất nhiều trường hợp thoát vị bẹn. Một số bệnh nhân đến khám vì khối phồng vùng bẹn nhưng chưa có biến chứng, bác sĩ sẽ siêu âm kiểm tra và lên kế hoạch phẫu thuật theo lịch, gọi là mổ phiên. 

Tuy nhiên, cũng có những bệnh nhân bị thoát vị bẹn từ lâu nhưng không điều trị, đến khi đột ngột đau dữ dội ở vùng bẹn thì có thể đã xuất hiện biến chứng thoát vị bẹn nghẹt. 

Khi đó, chúng tôi thăm khám, siêu âm và tiến hành phẫu thuật ngay, gọi là mổ cấp cứu thoát vị bẹn.

2. Các kỹ thuật phẫu thuật thoát vị bẹn được cải tiến như thế nào?

Phẫu thuật thoát vị bẹn là một trong những loại phẫu thuật được thực hiện nhiều nhất trên toàn thế giới với hơn 20 triệu ca mỗi năm. Như vậy, đến nay các kỹ thuật phẫu thuật điều trị bệnh lý này đã phát triển và cải tiến như thế nào, thưa bác sĩ?

BS.CK2 Nguyễn Phú Hữu trả lời:

Thoát vị bẹn là bệnh lý rất thường gặp ở nam giới, được phẫu thuật rộng rãi trên toàn thế giới cũng như tại Việt Nam. Nhìn chung, phẫu thuật thoát vị bẹn được chia làm ba nhóm chính:

- Mổ mở: đã có lịch sử hàng trăm năm. Ban đầu, bác sĩ sẽ khâu phục hồi chỗ sàn bẹn yếu bằng mô tự thân. Sau đó, kỹ thuật được cải tiến bằng cách đặt lưới nhân tạo (mesh) vào vùng yếu để gia cố, giảm tái phát.

- Mổ nội soi: phát triển vài chục năm gần đây. Bác sĩ đưa dụng cụ qua các trocar, bóc tách túi thoát vị và đặt lưới nhân tạo. Nội soi đã được chứng minh giúp bệnh nhân ít đau hơn, phục hồi nhanh.

- Mổ robot: mới phổ biến khoảng 10 năm gần đây, công nghệ robot hỗ trợ phẫu thuật thoát vị bẹn, giúp thao tác bóc tách và khâu nối trong vùng bẹn chính xác hơn, bệnh nhân phục hồi nhanh.

3. Tỷ lệ thành công và khả năng tái phát sau mổ ra sao?

Hiện nay, phẫu thuật thoát vị bẹn được phân loại ra sao? Tỷ lệ thành công cũng như tái phát sau phẫu thuật như thế nào thưa bác sĩ?

BS.CK2 Nguyễn Phú Hữu trả lời:

Phẫu thuật thoát vị bẹn có ba phương pháp chính: mổ mở, mổ nội soi và mổ bằng robot. Hiện nay, đa số trường hợp đều sử dụng mảnh ghép để gia cố vùng bẹn.

Tỷ lệ thành công thường đạt từ 95-100%, khả năng tái phát rất thấp, nhưng vẫn phụ thuộc vào nhiều yếu tố: cơ địa bệnh nhân, kích thước và thời gian thoát vị cũng như kinh nghiệm phẫu thuật của bác sĩ.

4. Mổ mở thoát vị bẹn có ưu - nhược điểm gì?

Đối với mổ mở - phương pháp kinh điển, thường được chỉ định trong những tình huống nào, thưa bác sĩ?

BS.CK2 Nguyễn Phú Hữu trả lời:

Tại bệnh viện Bình Dân, có hai kỹ thuật chính đối với phẫu thuật mổ mở:

- Phương pháp Shouldice: dùng chỉ khâu phục hồi sàn bẹn yếu bằng mô tự thân. Ưu điểm là không đặt vật liệu nhân tạo nên hạn chế dị ứng. Tuy nhiên, nhược điểm là vùng bẹn sau khâu có thể vẫn yếu và dễ tái phát.

- Phương pháp Lichtenstein: sau khi bóc tách túi thoát vị, bác sĩ đặt lưới nhân tạo (mesh) vào vùng bẹn và khâu cố định. Ưu điểm là chắc chắn, giảm nguy cơ tái phát. Nhược điểm là một số bệnh nhân có thể dị ứng hoặc phản ứng với lưới, tuy nhiên hiện nay các loại lưới đã được cải tiến để giảm tối đa nguy cơ này.

5. Chi phí phẫu thuật mổ mở dao động khoảng bao nhiêu?

Chi phí phẫu thuật mổ mở hiện nay dao động khoảng bao nhiêu, thưa bác sĩ?

BS.CK2 Nguyễn Phú Hữu trả lời:

Tại Bệnh viện Bình Dân, chi phí phụ thuộc vào việc bệnh nhân có bảo hiểm y tế hay không, cũng như loại vật liệu được sử dụng (mảnh ghép hay mô tự thân). Trung bình, chi phí dao động từ 6 đến 12 triệu đồng.

6. Mổ nội soi thoát vị bẹn có điểm gì nổi bật?

Đối với phương pháp mổ nội soi, người bệnh sẽ nhận được những lợi ích gì, ưu - nhược điểm ra sao, chỉ định trong những trường hợp nào và chi phí hiện nay khoảng bao nhiêu, thưa bác sĩ?

BS.CK2 Nguyễn Phú Hữu trả lời:

Bệnh viện Bình Dân đã triển khai phẫu thuật nội soi thoát vị bẹn khoảng 10 năm nay. Ưu điểm của nội soi là chỉ cần 3 vết mổ nhỏ trên thành bụng, bác sĩ bóc tách túi thoát vị và đặt lưới nhân tạo qua các trocar.

Phương pháp này giúp bệnh nhân ít đau hơn, phục hồi nhanh, có thể sinh hoạt lại sớm.

Chi phí phụ thuộc vào loại mảnh ghép, dụng cụ sử dụng và việc bệnh nhân có bảo hiểm y tế hay không. Hiện tại, dao động từ 8 đến 15 triệu đồng.

7. Khi nào cần phẫu thuật robot đối với thoát vị bẹn?

Đối với thoát vị bẹn, chúng ta có ứng dụng mổ robot hay không? Và so với mổ mở hay mổ nội soi, phẫu thuật robot mang lại lợi ích gì cho người bệnh, chi phí có quá cao so với hai phương pháp trước hay không, thưa bác sĩ?

BS.CK2 Nguyễn Phú Hữu trả lời:

Chỉ định mổ thoát vị bẹn bằng robot hiện nay còn khá hạn chế. Tuy vậy, kỹ thuật robot vẫn có những lợi ích nhất định trong phẫu thuật thoát vị bẹn. 

Thứ nhất, khi bóc tách túi thoát vị, cánh tay robot có thể gập duỗi và xoay linh hoạt trong không gian hẹp nên thao tác thuận tiện và chính xác hơn. Thứ hai, việc khâu phúc mạc và cố định lưới cũng dễ dàng hơn.

Tuy nhiên, chi phí mổ robot hiện cao gấp khoảng 10 lần so với mổ nội soi. Do đó, tại Bệnh viện Bình Dân, chúng tôi chỉ ưu tiên áp dụng mổ robot cho các trường hợp ung thư ổ bụng phức tạp. Với thoát vị bẹn, chúng tôi vẫn khuyến khích bệnh nhân lựa chọn mổ nội soi.

8. Người bệnh cần chuẩn bị gì trước khi mổ?

Đối với những trường hợp mổ thoát vị bẹn có kế hoạch, bệnh nhân sẽ được chuẩn bị như thế nào, thưa bác sĩ?

BS.CK2 Nguyễn Phú Hữu trả lời:

Nếu bệnh nhân đến khám vì có khối phồng vùng bẹn, được siêu âm hoặc chụp CT xác định thoát vị bẹn nhưng chưa có biến chứng (không đau, không nghẹt, không kẹt), chúng tôi sẽ hẹn lịch mổ. 

Thông thường, bệnh nhân nhập viện buổi sáng thì có thể được mổ ngay trong ngày.

9. Với thoát vị bẹn có biến chứng, phẫu thuật có gì khác?

Các trường hợp thoát vị bẹn đã có biến chứng, phương pháp phẫu thuật nào được ưu tiên hàng đầu, thưa bác sĩ? Và việc mổ cấp cứu có khó khăn hơn nhiều so với mổ chủ động hay không?

BS.CK2 Nguyễn Phú Hữu trả lời:

Khi thoát vị bẹn đã có biến chứng, ca mổ sẽ khó khăn hơn rất nhiều. Biến chứng thường gặp là tạng trong ổ bụng (thường là ruột) chui xuống túi thoát vị, bị nghẹt, thậm chí hoại tử.

Lúc này, phẫu thuật thường phải mổ mở để giải phóng tạng. Nếu đoạn ruột bị hoại tử, có khi không thể nối lại ngay mà phải cắt bỏ và đưa ruột ra ngoài làm hậu môn nhân tạo tạm thời. Sau 3-6 tháng, bệnh nhân mới có thể được mổ phục hồi đường tiêu hóa.

Những trường hợp này phẫu thuật phức tạp hơn, thời gian nằm viện kéo dài và chi phí cao hơn rất nhiều so với mổ chủ động, vốn chỉ cần nằm viện 1-2 ngày.

10. Sau phẫu thuật, bao lâu bệnh nhân hồi phục?

Sau mổ thoát vị bẹn, bệnh nhân thường mất bao lâu để xuất viện và bao lâu mới có thể sinh hoạt bình thường? Thời gian hồi phục có khác nhau giữa các phương pháp phẫu thuật không, thưa bác sĩ?

BS.CK2 Nguyễn Phú Hữu trả lời:

Thông thường, bệnh nhân chỉ cần nằm viện theo dõi một đêm và có thể xuất viện vào ngày hôm sau. So với mổ mở, mổ nội soi ít đau hơn, giúp bệnh nhân đi lại sớm và trở lại sinh hoạt nhanh hơn.

Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, sau mổ thoát vị bẹn, bệnh nhân cần khoảng 3 tháng mới được phép vận động mạnh như chạy bộ, đá bóng, chơi tennis… Khi đó, lưới nhân tạo đã bám chắc vào thành bẹn, giảm tối đa nguy cơ tái phát.

11. Những lưu ý để tránh tái phát thoát vị bẹn

Sau phẫu thuật thoát vị bẹn, bệnh nhân cần lưu ý gì trong sinh hoạt để tránh tái phát, thưa bác sĩ?

BS.CK2 Nguyễn Phú Hữu trả lời:

Khi xuất viện, bệnh nhân cần chú ý một số điều sau:

- Theo dõi phản ứng với lưới nhân tạo (mesh): nếu vùng mổ sưng, đau nhiều, chảy dịch hay có dấu hiệu nhiễm trùng thì cần tái khám ngay để bác sĩ kiểm tra.

- Tránh táo bón: vì táo bón làm tăng áp lực ổ bụng, dễ gây tái phát thoát vị.

Sau 3 tháng khi mọi thứ đã ổn định, bệnh nhân có thể trở lại sinh hoạt và vận động bình thường.