Tai biến mạch máu não hay còn gọi đột quỵ là bệnh lý tổn thương một phần não, xảy ra đột ngột. Đây là nguyên nhân gây tử vong thứ ba sau tim mạch và ung thư, là nguyên nhân gây tàn phế hàng đầu. Đột quỵ đang có xu hướng ngày càng gia tăng.

Trò chuyện tại Trung tâm truyền thông và giáo dục sức khỏe TP HCM cuối tuần qua, ThsNgô Bá Minh, BV Nhân dân 115 cho biết, nguyên nhân gây đột quỵ do tắc nghẽn mạch máu não hoặc chảy máu não. Tắc nghẽn các mạch máu trên não, gây thiếu máu đến nuôi não, khiến não sẽ ngưng hoạt động rồi nhanh chóng chết đi trong vòng vài giây đến vài phút. Nguyên nhân này chiếm 80% các trường hợp tai biến mạch máu não. Chảy máu não do một hoặc nhiều mạch máu trong não bị vỡ, chiếm 20% các trường hợp còn lại.

Phụ nữ có khả năng tử vong vì đột quỵ cao.Ảnh minh họa:abcnews

Các dấu hiệu nghi ngờ bị đột quỵ

- Méo miệng, yếu hoặc liệt tay chân một bên.

- Tê hoặc mất cảm giác ở một nửa bên thân thể.

- Nói đớ hoặc không nói được.

- Một bên mắt không nhìn thấy được.

- Lú lẫn, hôn mê.

- Có thể có nhức đầu, nôn ói, hoặc co giật.

Nếu các triệu chứng kể trên xuất hiện một cách đột ngột, bất ngờ ở một người đang có vẻ rất khỏe mạnh, trong lúc họ đang nghỉ ngơi, đang ngủ, hoặc đang làm việc bình thường thì phải nghĩ ngay đến đột quỵ.

Những yếu tố nguy cơ dẫn đến đột quỵ

Tăng huyết áp

Tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất của đột quỵ. Nếu không kiểm soát tốt huyết áp, nguy cơ đột quỵ tái phát sẽ rất cao.

Bệnh tim mạch

Bệnh tim mạch là yếu tố nguy cơ quan trọng thứ hai sau tăng huyết áp. Bệnh lý tim mạch nguy hiểm nhất liên quan đến đột quỵ là rung nhĩ. Rung nhĩ là tình trạng co bóp bất thường của tim dẫn đến sự bất thường của dòng chảy trong mạch máu, tạo điều kiện hình thành các cục huyết khối trong buồng tim và nhanh chóng di chuyển đến nơi khác, có thể gây tắc nghẽn các mạch máu não.

Hút thuốc lá

Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng hút thuốc lá là yếu tố nguy cơ rất quan trọng dẫn đến đột quỵ. Thuốc lá làm tăng thêm quá trình xơ vữa mạch máu và các chất gây đông máu.

Nghiện rượu

Nghiện rượu nặng, tức là nhiều hơn 60g/ngày (10g rượu tương đương với 330ml bia hoặc 100ml rượu vang hoặc 30ml rượu mạnh) làm tăng nguy cơ đột quỵ.

Béo phì

Khả năng dẫn đến đột quỵ ở người béo phì cao hơn nhiều lần so người bình thường. Những người béo phì mức độ thấp cũng phải cẩn trọng nếu có thêm các yếu tố nguy cơ khác như tiểu đường type 2, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu... vì đột quỵ vẫn có thể xảy ra.

Tiểu đường

Nguy cơ bị đột quỵ ở bệnh nhân tiểu đường cao gấp 3 lần so với người bình thường.

Tăng cholesterol trong máu (mỡ trong máu)

Tăng cholesterol trong máu có thể dẫn đến tình trạng ứ đọng cholesterol lên thành mạch máu, từ đó tạo thành các mảng xơ vữa trong lòng mạch máu.

Căng thẳng thần kinh

Căng thẳng thần kinh làm tăng hoạt động của hệ thần kinh giao cảm, khiến người bệnh dễ bị tăng huyết áp, tăng co bóp cơ tim… Áp lực máu tăng lên đột ngột có thể dẫn tới xuất huyết não hoặc hình thành cục máu đông làm tắc nghẽn mạch máu não.

Giới tính

Nguy cơ đột quỵ ở nam giới cao gấp 1,25 lần so với nữ giới. Tuy nam giới có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn, nhưng nữ giới lại tử vong do đột quỵ nhiều hơn. Nam giới bị đột quỵ ở độ tuổi trẻ hơn và do đó, tỷ lệ được cứu sống cao hơn nữ giới.

Những yếu tố nguy cơ về đột quỵ ở phụ nữ

Theo BS Minh, các yếu tố nguy cơ dẫn đến đột quỵ chỉ có ở phụ nữ gồm mang thai, sinh nở, mãn kinh và uống thuốc ngừa thai. Những yếu tố nguy cơ trên thay đổi tùy thuộc vào mức dao động của hormone và các giai đoạn của cuộc đời.

Phụ nữ mang thai có nguy cơ bị đột quỵ cao gấp 13 lần so với bình thường. Mức thay đổi hormone suốt thời kỳ mang thai và sinh nở có liên quan tới sự gia tăng nguy cơ đột quỵ. Các nghiên cứu cũng cho thấy rằng phụ nữ ở tuổi mãn kinh có nguy cơ đột quỵ cao, liệu pháp hormone thay thế có thể làm giảm các triệu chứng ở phụ nữ mãn kinh và giảm nguy cơ đột quỵ.

Nghiên cứu trước đây cũng cho thấy sử dụng thuốc ngừa thai dạng uống với liều lượng estrogen cao làm tăng nguy cơ đột quỵ ở phụ nữ. Ngày nay, thuốc ngừa thai được sản xuất với liều estrogen thấp hơn và ghi nhận nguy cơ dẫn đến đột quỵ cũng giảm.

AloBacsi.vn
Theo Lê Phương- VnExpress