Những vấn đề sức khỏe thường gặp khi qua tuổi trung niên

1. Thói quen xấu ảnh hưởng sức khỏe

Thưa BS, con người chúng ta khi bước vào ngưỡng đỉnh cao của sự nghiệp, gia đình viên mãn, 35-40 tuổi thì cũng là lúc sức khỏe dần suy kiệt, không còn căng tràn sức sống như trước nữa. Xin hỏi, vì sao thời gian bào mòn sức khỏe của chúng ta như vậy? Những thói quen nào trong cuộc sống hiện nay ảnh hưởng đến sức khỏe?

BS.CK2 Trương Thiện Niềm trả lời:

Sức khỏe của mỗi người sẽ song hành và chuyển biến cùng tuổi thọ. Con người khi được sinh ra từ giai đoạn sơ sinh đến tuổi trưởng thành; phần lớn cơ thể được hoàn thiện, lúc này sức khỏe của chúng ta rất khỏe mạnh và cường tráng.

Qua đến tuổi 30 khi sự nghiệp tương đối hoàn thiện thì sức khỏe của chúng ta cũng bắt đầu lộ diện những triệu chứng cảnh báo. Có thể do trong quá trình làm việc, lao động cơ thể bị ảnh hưởng bởi môi trường ô nhiễm, thói quen ăn uống, luyện tập, … lúc này vì quá bận rộn khiến bạn không có thời gian đi kiểm tra sức khỏe.

Tuy nhiên, bạn cần nhớ để công việc của mình có thể đạt được kết quả tốt thì trước tiên bản thân phải có sức khỏe. Đặc biệt ở giai đoạn bắt đầu tuổi trung niên sẽ từ từ xuất hiện các triệu chứng liên quan đến rối loạn chuyển hóa, thoái hóa như: chóng mặt thoáng qua, cơ thể sụt cân nhanh, …. Vì thế để lắng nghe cơ thể mình đang gặp phải vấn gì bạn cần quan tâm theo dõi sức khỏe nhiều hơn, khám tổng quát định kỳ và đều đặn để có thể phát hiện được sớm các căn bệnh như: cao huyết áp, đái tháo đường, các bệnh về tim mạch,…

BS.CK1 Đoàn Thị Liễu trả lời:

Ở từng giai đoạn, từng lứa tuổi đều có rất nhiều những vấn đề liên quan đến sức khỏe xảy ra. Đôi khi vì công việc quá bận rộn, nhất là với phụ nữ công việc ở cơ quan, gia đình, đưa đón chăm sóc con cái,…. Thời gian đã cuốn chúng ta vào vòng xoáy khiến bản thân quên mất rằng bạn phải chăm sóc sức khỏe như thế nào.

Nhưng đến một lúc nào đó khi cơ thể suy sụp quá nhiều, bạn mới giật mình nghĩ đến và quan tấm đến sức khỏe thì đã quá muộn. Một thông điệp tôi muốn gửi đến các bạn: Hãy luôn luôn quan tâm đến sức khỏe của mình!

BS.CK2 Trương Thiện Niềm - Trưởng khoa Khám bệnh và BS.CK1 Đoàn Thị Liễu - Bác sĩ Nội tổng quát Bệnh viện Gia An 115

2. Sức khỏe phụ nữ và nam giới thay đổi ra sao qua mỗi giai đoạn

Vậy những vấn đề sức khỏe thường gặp khi bước qua ngưỡng tuổi này là gì ạ? Đặc trưng sức khỏe giữa hai giới nam và nữ thay đổi như thế nào qua từng mỗi giai đoạn của đời người thưa BS?

BS. CK2 Trương Thiện Niềm trả lời:

- Với nữ giới: ở giai đọan này đa số các chị em phụ nữ đều đã lập gia đình, đã sinh con; lúc này cơ thể bắt đầu có những triệu chứng cảnh báo một vài căn bệnh liên quan đến mãn kinh và tiền mãn kinh. Bận rộn lo lắng cho gia đình, chăm sóc con cái chắc chắn sức khỏe sẽ giảm sút nếu như người phụ nữ không quan tâm đến cơ thể.

Đặc biệt ở giai đoạn này sẽ xuất hiện các triệu chứng của rối loạn nội tiết, đơn cử như: đau xương khớp (nếu bạn không quan tâm để ý) sẽ dẫn đến việc bị loãng xương. Bên cạnh đó khi bước vào giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh sẽ xuất hiện các bệnh lí về chuyển hóa ví dụ: rối loạn chuyển hóa lipid, đái tháo đường, tăng huyết áp.

- Với nam giới: thường môi trường làm việc và cuộc sống của họ sẽ hơi khắc nghiệt và nhiều vấn đề cần được lưu tâm như: thuốc lá, rượu bia, tính chất công việc khiến bạn phải thức khuya, tiếp xúc hóa chất, khói bụi,… dễ dẫn tới các bệnh liên quan đến đường hô hấp, tăng huyết áp, đái tháo đường,…

Dù là ở nam hay nữ thì sức khỏe vẫn bị ảnh hưởng ít nhiều theo sự chuyển hóa của cơ thể và song hành với độ tuổi của chúng ta. Tuy nhiên mỗi cá thể sẽ đều khác nhau về các yếu tố: môi trường làm việc, thói quen ăn uống, luyện tập, … tất cả những vấn đề này sẽ khiến cho bạn mắc phải một căn bệnh nào đó hoặc căn bệnh đó diễn tiến nhanh hay chậm đều tùy thuộc chế độ ăn uống sinh hoạt của bạn có lành mạnh hay không.

3. Công việc nội trợ ảnh hưởng như thế nào đến phụ nữ?

Phụ nữ dành nhiều thời gian làm việc nhà. Nhiều người quan niệm, làm việc nhà không phải là công việc nặng nhọc nên khá nhiều bà nội trợ khi đau nhức mình mẩy thường ngạc nhiên là “ở nhà chứ có làm gì đâu mà sao lại đau?”. Theo kinh nghiệm của BS, những chị em phụ nữ làm việc nội trợ thường sẽ đau mỏi những vùng cơ xương khớp nào, và làm sao khắc phục?

BS.CK1 Đoàn Thị Liễu trả lời:

Nhiều người vẫn nghĩ “việc nhà” là một công việc vô cùng đơn giản; những thật ra làm việc nhà được gọi là một “công việc vô danh” khiến người phụ nữ bị cuốn vào suốt cả ngày, nếu buông việc này thì lại có một công việc khác; không có thời gian đôi khi không có ngày nghỉ kể cả ngày chủ nhật.

Thật ra người phụ nữ ở tuổi này phải đối mặt với rất nhiều vấn đề nhất là sinh đẻ; việc sinh đẻ đã lấy đi của người phụ nữ rất nhiều sức khỏe nhất là tình trạng thiếu hụt canxi. Trong quá trình sinh và sau sinh chúng ta phải nuôi con, chăm sóc con cái vì thế canxi cũng bị sụt giảm đi rất nhiều; đặc biệt ở Việt Nam chúng ta không có thói quen uống sữa để bù lại lượng canxi đã mất, nhất là với phụ nữ ở nông thôn.

Bộ xương của người phụ nữ khi thiếu canxi từ đó dễ bị loãng xương, do đó việc bổ sung canxi là một nhu cầu rất cần thiết trong giai đoạn này. Bên cạnh đó, vì quá bận rộn đôi khi chúng ta cũng không có thời gian để tập luyện thể dục thể thao mỗi ngày, thậm chí đơn giản nhất như việc đi bộ (rất tốt cho sức khỏe) bạn cũng không có thời gian.

Đặc biệt với tính chất công việc nhà khi bạn phải ngồi lâu hay đứng lâu ở một vị trí, chính điều này cũng sẽ khiến tình trạng suy giãn tĩnh mạch ở người phụ nữ ngay cả trong quá trình mang thai cũng thế; khiến bạn bị đau nhức các bắp cơ, thậm chí đôi khi các cơ sẽ bị co rút khiến việc đi lại khó khăn.

Tất cả những biểu hiện bệnh lí này một khi bạn quên đi và bỏ sót, đến khi quá nặng mới phát hiện ra và điều chỉnh thì việc điều trị sẽ khiến mất rất nhiều thời gian, lâu dài và khó khăn.

4. Cách phòng ngừa loãng xương ở phụ nữ

Dường như phụ nữ có thiệt thòi so với nam giới là dễ bị loãng xương hơn. Vì sao lại như thế? Và phải làm gì để phòng tránh loãng xương, thưa BS?

BS.CK2 Trương Thiện Niềm trả lời:

Phụ nữ sau lập gia đình và sinh con thì bộ xương của chúng ta lúc này đã dần thưa. Bước qua độ tuổi tiền mãn kinh bắt đầu các chị em sẽ gặp phải các vấn đề về thay đổi nội tiết tố đặc biệt là estrogen làm khả năng tạo xương kém hơn khả năng hủy xương, mất xương; do đó bộ xương của phụ nữ sẽ bị thưa dần, dẽ dẫn đến thoái hóa và loãng xương. Vì thế các chị em phụ nữ cần:

Bổ sung canxi

Khám sức khỏe định kì để được BS tư vấn, nhanh chóng ngăn ngừa được các tình trạng như: loãng xương, thoái hóa khớp, gãy xương, …

Đối với những trường hợp gãy xương lớn như: lún xương sống, gãy xương đùi,… không thể lành lại thì cần phải phẫu thuật lớn. Khi phẫu thuật lớn sẽ dẫn đến việc tốn kém về chi phí, lâu lành, sức khỏe bị ảnh hưởng nhiều hơn, …

Độ tuổi trung niên, các chị em phụ nữ chúng ta thiệt thòi rất nhiều; vì thế cần phải tự quan tâm đến bản thân nhất là sức khỏe của mình nhiều hơn.

5. Rượu bia và thuốc lá gây hại cho sức khỏe nam giới ra sao?

Nam giới có lẽ hiếm người nào tránh được 2 thứ, rượu bia và thuốc lá với lý do phấn đấu vì sự nghiệp, áp lực. Ròng rã mấy mươi năm, hậu quả của những năm tháng “cháy mình” cùng các tác nhân gây hại được cả thế giới cảnh báo này là gì thưa BS?

BS.CK1 Đoàn Thị Liễu trả lời:

Thật ra tất cả chỉ là đổ lỗi, vì các quý ông thường hay thích bàn công việc là phải trên bàn nhậu. Nói về tác hại tôi sẽ chia ra 2 phần:

Trước tiên chúng ta đề cập đến tác hại của thuốc lá:

Có lẽ bạn cũng đã biết và khoa học cũng đã chứng minh trong thuốc lá có hàng nghìn chất độc hại.

Nếu một điếu thuốc được đặt lên môi một người nam, ngay lúc này vòm họng và niêm mạc mũi phải chịu tác động. Dần dần cơ thể của các quý ông sẽ bị thuốc lá bào mòn, đáng lo ngại nhất là “nghiện nicotine”. Biểu hiện của nghiện là khi thiếu nicotine đưa vào cơ thể đầu óc bạn bị trì trệ, uể oải, mệt mỏi không muốn làm bất cứ việc gì. Một khi đã hút thì sẽ dẫn đến việc bị nghiện và càng ngày số lượng thuốc hút càng gia tăng.

Nguy hiểm nhất là hút thuốc lá sau ăn cơm, tác hại của nó tăng lên gấp 5 lần.

Một điều nguy hiểm về khói thuốc lá mà có lẽ bạn ít biết đến đó là người hít phải khói thuốc lá một cách thụ động sẽ gặp phải nguy cơ nguy hiểm cao do khói thuốc gây ra gấp 10 lần người chủ động hút; vì thế nếu bạn không hút nhưng lại đứng gần người hút thuốc lá thì bạn vẫn phải chịu tác hại thậm chí gấp 10 lần.

Không dừng lại ở đó khói thuốc lá tác động vô cùng xấu đến đường hô hấp, nếu bạn vẫn cứ hút thuốc lá đều đặn mỗi ngày đến cuối đời hệ quả mà bạn nhận lấy là ôm bình oxy để duy trì hơi thở.

Rượu, bia: ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe

Thứ nhất, đối với gan: các chất ancol trong rượu khi vào cơ thể, gan sẽ có nhiệm vụ biến đổi và chuyển hóa các chất này khiến nó “bớt độc hơn” sau đó thải ra bằng đường tiểu để giúp cơ thể ít bị nhiễm độc. Chính vì vậy, khi bạn uống nhiều rượu bia gan sẽ phải làm việc nhiều hơn, đến một lúc nào đó không thể chịu đựng được gan sẽ bị tổn thương, nếu tổn thương ngày càng lớn lúc này có thể bạn sẽ gặp phải tình trạng xơ gan do rượu.

Nghiện rượu còn có thể dẫn đến tổn thương về não, nếu sau này có một lí do nào đó khiến bạn đột ngột phải ngưng rượu bạn sẽ gặp phải hội chứng được gọi là hội chứng cai nghiện rượu; cơ thể và đầu óc lơ mơ, tay chân run rẩy, …

Đàn ông một khi đã nghiện rượu thì tương lai những đứa con của anh ta sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều, đầu óc trì trệ và không thông minh bằng những đứa trẻ khác.

Khi nghiện rượu, chuyện sinh hoạt vợ chồng cũng sẽ bị ảnh hưởng không ít, đơn cử như ảnh hưởng đến tâm sinh lí. Một khi đã nghiện rượu sẽ khiến cho người nam ham muốn nhiều hơn nhưng khả năng thực hiện lại không có.

Bên cạnh đó nghiện rượu cũng ảnh hưởng không kém đến chi phí gia đình vì phải tốn nhiều tiền của để thỏa mãn cơn nghiện.

6. Da khô, nám, rụng tóc… cảnh báo bệnh gì?

Làn da, mái tóc luôn được phụ nữ quan tâm nhiều nhất, nên khi xảy ra tình trạng da khô, nám, tóc rụng… thì chị em rất lo lắng. Đó là dấu hiệu lão hóa hay là bệnh gì ạ? Và nên đến khám ở khoa nào?

BS.CK2 Trương Thiện Niềm trả lời:

Ở giai đoạn bạn lập gia đình, sinh em bé, nội tiết tố sẽ bắt đầu thay đổi. Chính những thay đổi nội tiết tố là điều khiến da khô, sần, nhăn và nám (đa số chị em phụ nữ sau sinh dễ bị nám, rụng tóc). Tuy nhiên các vấn đề trên cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo tiềm ẩn một số bệnh chẳng hạn như: viêm gan mãn do vi trùng, do siêu vi B, C. Bên cạnh đó các rối loạn nội tiết khác kèm theo như kinh không đều.

Cần lưu ý nếu chị em thấy tóc rụng nhiều, móng tay khổ dễ gãy, đột ngột da bị nám thì bạn nên đến gặp BS để được tư vấn tìm ra nguyên nhân chính xác, điều trị và ngăn chặn càng sớm cành tốt.

7. Làm sao để có giấc ngủ ngon ở tuổi trung niên?

Mất ngủ, khó ngủ là những vấn đề thường hay được than phiền nhất ở cả 2 giới. Vì sao khi vào tuổi trung niên, chúng ta lại trở nên khó ngủ như vậy thưa BS? Nỗi đau đáu nhất của mỗi người là: Mất ngủ làm sao để ngủ ngon, thưa BS?

BS.CK2 Trương Thiện Niềm trả lời:

Rất nhiều chị em kể cả nam giới hay người lớn tuổi đều than phiền “sao tôi khó ngủ, mất ngủ”.

Mất ngủ là triệu chứng của một số bệnh, tuy nhiên nó cũng có thể là do rối loạn về yếu tố nội tiết. Tùy theo từng cơ thể triệu chứng mất ngủ sẽ xảy ra khác nhau.

Tuy nhiên với cuộc sống công nghệ bạn được tiếp xúc với rất nhiều các thiết bị điện tử như: tivi, vi tính, điện thoại, … đây chính là những nguyên nhân gây nên tình trạng mất ngủ ở người trẻ tuổi. Bên cạnh đó một vài yếu tố khác như uống cafe quá muộn cũng có thể khiến bạn mất ngủ.

BS.CK1 Đoàn Thị Liễu trả lời:

Một nguyên nhân mất ngủ đáng chú ý nữa là do bộn bề công việc, quá nhiều lo toan trong cuộc sống. Khi đêm xuống là lúc tâm hồn ta lắng lại, nằm xuống và suy nghĩ về công việc, gia đình, con cái, suy nghĩ mãi về những điều hôm nay đã làm được, hay chưa làm tốt việc gì … cũng có thể chính nguyên nhân này khiến bạn bị mất ngủ thường xuyên.

Với chị em phụ nữ, đa số là do cơ chế sinh lí tự nhiên của cơ thể khiến họ phải chịu thay đổi. Còn đối với nam giới có một số vấn đề là do họ tự chuốc lấy chẳng hạn như: rượu bia, thuốc lá, hoàn toàn không diễn tiến theo tự nhiên và cũng chẳng ai ép bạn; cho nên những điều này các quý ông có thể tránh được. Còn đối với phụ nữ là do sinh đẻ, công việc, lão hóa theo thời gian, … chúng ta chỉ có thể tác động và làm nó thay đổi được một phần nào (rất ít) mà thôi.

Một tinh thần sảng khóa, tỉnh táo, biết sắp đặt công việc theo thời gian, biết nâng đỡ bảo vệ bản thân bằng lối sống lành mạnh, tập thể dục thể thao, đi du lịch, học hỏi qua bạn bè,… chính những điều này góp phần cho giấc ngủ của bạn được tốt hơn.

Một yếu tố quan trọng không kém là không gian; một không gian bề bộn, không sạch sẽ, nhiều mùi hôi, nhiều thế hệ cùng sống chung dưới một mái nhà hay chẳng hạn hàng xóm của bạn nhậu hẹt, hát karaoke quá ồn… và rất rất nhiều nguyên nhân khiến bạn khó ngủ khác mà chúng ta không thể đề cập hết.

Nếu mất ngủ do bệnh lí thì bạn có thể gặp thầy thuốc, còn nếu là do môi trường xung quanh thì buộc chúng ta phải nhận thức được cần thay đổi thế nào để cải thiện giấc ngủ.

Mời xem tiếp Phần 2 >> Khám sức khỏe định kỳ: Bạn phải khỏe mới chăm sóc được người khác