1. Máy đo đường huyết liên tục được FDA chứng nhận an toàn cho phụ nữ có thai

Đối với phụ nữ mang thai sử dụng máy đo đường huyết liên tục liệu có ảnh hưởng đến thai nhi?

ThS.BS.CK2 Trần Thị Kim Chi trả lời: Đầu tiên cần biết về cơ chế hoạt động của máy, máy đo đường huyết liên tục có hai phần: một là miếng cảm biến gắn dưới da, có sợi dây tóc rất mảnh xuyên qua mô dưới da lấy mẫu dịch mô kẽ để kiểm tra đường trong dịch mô kẽ. Thông qua phân tích sẽ đọc kết quả bằng đầu đọc, quét máy qua miếng cảm biến theo hướng dẫn và đọc kết quả, việc này hoàn toàn không ảnh hưởng đến thai nhi. Tuy nhiên vẫn có một số tác dụng phụ nhỏ hoặc các trở ngại, bất tiện cho người mẹ còn về phía thai nhi không bị tác động tới.

Loại máy này đã được FDA Hoa Kỳ chấp nhận cho phép sử dụng và an toàn cho phụ nữ có thai.

2. Máy đo đường huyết liên tục gây những bất tiện gì trong sinh hoạt thường ngày?

Máy đo đường huyết liên tục có gây cản trở sinh hoạt hàng ngày đối với người bệnh?

ThS.BS.CK2 Trần Thị Kim Chi trả lời: Những công cụ gắn vào người sẽ gây ra ít nhiều trở ngại trong cuộc sống.

Một liệu trình gắn và sử dụng miếng cảm biến kéo dài trong 2 tuần. Thiết bị này thường gắn dưới cánh tay không thuận để giảm thiểu các bất tiện trong sinh hoạt, tuy nhiên vẫn có thể gây vướng víu, nếu trong sinh hoạt có đụng chạm nhiều sẽ gây bong tróc và rơi miếng cảm biến ra.

Ngoài ra, miếng cảm biến này không thấm nước nhưng một số bệnh nhân tập thể dục nhiều trong thời tiết nóng, hoặc những người có cơ địa đổ mồ hôi nhiều sẽ dễ bong miếng cảm biến, hay bệnh nhân tham gia bơi lội cũng dễ rớt miếng cảm biến ra ngoài.

Bên cạnh đó khi thao tác gắn miếng cảm biến, một số người có thể bị chảy máu hoặc cơ địa dị ứng, gắn băng keo làm bệnh nhân bị ngứa.

Một vấn đề bất tiện là người bệnh phải nhớ để quét theo dõi đường huyết. Những người quan tâm sức khỏe sẽ nhớ để quét cảm biến nhưng nhiều người quên, khi đó không đạt được hiệu quả như mong muốn, để ngắt quãng quá lâu dẫn đến đường biểu diễn bị cắt khúc, việc cung cấp dữ liệu để phân tích giúp điều chỉnh chế độ điều trị sẽ không hoàn chỉnh để đưa ra chế độ điều trị hợp lý cho bệnh nhân.

3. Hướng dẫn sử dụng máy đo đường huyết liên tục

Nhờ BS khái quát quy trình sử dụng máy đo đường huyết liên tục và trong quá trình sử dụng bệnh nhân cần lưu ý những vấn đề gì, thưa BS?

ThS.BS.CK2 Trần Thị Kim Chi trả lời: Đầu tiên không được tự ý mua máy về tự gắn và tự theo dõi. Khi mua máy chính hãng, bệnh nhân sẽ gặp được nhân viên hỗ trợ, phụ trách gắn máy cho bệnh nhân hoặc hướng dẫn kỹ thuật gắn máy lần đầu bao gồm: hướng dẫn sát trùng, chọn vùng da phù hợp, cách gắn miếng cảm biến, cài đặt hoạt động của đầu đọc. Thông thường khi gắn máy cảm biến vào cần một khoảng thời gian cho máy cảm biến cài đặt sau đó mới quét được để đọc kết quả.

Khi gắn thành công, bệnh nhân tiếp tục theo dõi trong 14 ngày, thời gian này người bệnh cố gắng giữ miếng cảm biến không cho bong tróc, mặc áo rộng, nằm ngủ hoặc thực hiện các động tác không va chạm vào máy hoặc không tắm hay ngâm nước lâu khiến máy bong ra, miếng cảm biến bị thay đổi, dây tóc bị xiêu vẹo, kết quả cho ra không chính xác.

Trong 14 ngày này rất quan trọng, bệnh nhân phải quét định kỳ và quét khi cảm thấy lo lắng, quét càng nhiều sẽ cung cấp dữ liệu càng nhiều. Bên cạnh đó nên có một bác sĩ hoặc nhân viên y tế đồng hành cùng bệnh nhân trong giai đoạn quét, vì nếu kết quả bất thường người bệnh sẽ hoang mang và không biết cách xử trí, bác sĩ hoặc nhân viên y tế sẽ đồng hành, tư vấn, giải thích và điều chỉnh cho bệnh nhân.

Người bệnh nên tranh thủ trong 14 ngày khi đang gắn máy để điều chỉnh lối sống và trải nghiệm hoặc thử nghiệm những món ăn yêu thích để kiểm tra khả năng dung nạp của cơ thể, sự biến thiên đường huyết cao hoặc thấp.

Sau 14 ngày khi bệnh nhân kết thúc liệu trình, máy cảm biến được nhân viên công ty hướng dẫn bệnh nhân gỡ ra, và người bệnh nên sử dụng hết các thông số mà đầu đọc cung cấp, công ty giúp trích xuất dữ liệu cần thiết và ghi chép lại dữ liệu này để theo dõi, nếu thấy cần thiết có thể tiếp tục thêm liệu trình 14 ngày.

Trong liệu trình này, điều cần nhấn mạnh là bệnh nhân phải có kiến thức, không gắn chơi hay gắn để người khác đọc, chính bệnh nhân sử dụng các số liệu này. Đồng thời bệnh nhân cần có một team đồng hành để có một hiệu quả cao nhất khi sử dụng thiết bị này.

4. Máy đo đường huyết liên tục có cảnh báo biến cố đường huyết?

Đối với máy đo đường huyết liên tục có chức năng cảnh báo hay tiên lượng về mức đường huyết của bệnh nhân trong khoảng thời gian ngắn để có các phương án theo dõi hoặc đến bệnh viện kịp thời khi đường huyết lên xuống bất thường hay không?

ThS.BS.CK2 Trần Thị Kim Chi trả lời: Đối với thiết bị đo đường liên tục có chức năng cảnh báo, tuy nhiên không nên “thần thánh hóa”, đòi hỏi hay chờ đợi máy phát ra tín hiệu cảnh báo mà phải quét cảm biến, vì đây là máy quét ngắt quãng nên không quét máy sẽ không cảnh báo.

Khi bệnh nhân quét cảm biến sẽ thấy nếu biến cố đã xảy ra, ví dụ bệnh nhân đang hạ đường huyết, cảnh báo đó là kết quả thấp và biểu hiện bằng kết quả hoặc đường biểu diễn màu đỏ, xuống thấp hơn mức đã cài đặt (Time in Range).

Bên cạnh đó máy còn có một cảnh báo, trên màn hình sẽ hiển thị mũi tên, nếu mũi tên đi ngang là đường huyết đang bình nguyên [kiểm tra lại chữ này] trong những giờ tiếp theo, mũi tên đi lên nhẹ, hoặc mũi tên có thể dựng đứng lên cao hoặc xuống thấp, trong trường hợp này máy dự đoán trong những giờ tới đường huyết có thể tăng rất cao hoặc hạ rất thấp, khi đó sẽ có các chế độ dự phòng để không xảy ra biến cố.

Nếu đã xảy ra biến cố, sẽ có chế độ can thiệp ngay lập tức để kiểm soát đường huyết tốt hơn, hạn chế biến chứng bệnh nhân có thể gặp phải.

5. Chi phí máy đo đường huyết liên tục trên thị trường hiện nay là bao nhiêu?

Hiện nay tại Việt Nam bệnh nhân có dễ dàng sở hữu máy đo đường huyết liên tục hay không? Chi phí máy đo đường huyết như thế nào, thưa BS?

ThS.BS.CK2 Trần Thị Kim Chi trả lời: Máy quét ngắt quãng hiện nay khá thông dụng trên thị trường, tiếp cận dễ dàng, bán tại các nhà thuốc lớn, website.

Dòng máy này có hai phần: một là sở hữu cố định (tài sản cố định) đó là đầu đọc, chi phí dao động khoảng 1.600.000 VNĐ - 1.700.000 VNĐ tùy từng thời điểm.

Còn miếng cảm biến chỉ sử dụng trong 14 ngày, chi phí cho mỗi miếng cảm biến tương đương đầu đọc. Có những giai đoạn các công ty có chương trình khuyến mại, bệnh nhân có thể mua nhiều để được giảm giá, hoặc có các thời điểm công ty cho bệnh nhân trải nghiệm không tốn phí, do đó sẽ tùy từng giai đoạn và nhu cầu của bệnh nhân để tiếp cận dòng máy này.

Còn đối với những dòng máy khác hiện chưa có mặt tại thị trường Việt Nam, một số dòng máy sử dụng phức tạp hơn và càng phức tạp giá thành sẽ càng cao.

6. Lưu ý trong kiểm soát đường huyết và sử dụng máy theo dõi đường huyết tại nhà

Cuối cùng nhờ BS gửi lời khuyên đến quý khán thính giả, đặc biệt là những bệnh nhân đái tháo đường trong việc sử dụng máy đo đường huyết và làm thế nào để họ tuân trị kiểm soát đường huyết tốt nhất, thưa BS? 

ThS.BS.CK2 Trần Thị Kim Chi trả lời: Đối với kiểm soát đường huyết của người bệnh sẽ chia làm hai phần, một phần đánh giá tình trạng kiểm soát đường huyết lâu dài, chắc chắn người bệnh phải tái khám ở các cơ sở y tế liên tục và sẽ được bác sĩ chỉ định xét nghiệm để đánh giá kiểm soát trong khoảng thời gian dài trước đó bằng những xét nghiệm như HbA1c trong máu tĩnh mạch, hoặc Fructosamine trong máu tĩnh mạch.

Còn đối với đánh giá đường huyết tự theo dõi tại nhà, hiện nay theo khuynh hướng nước ngoài và tại Việt Nam đã bắt đầu sử dụng các loại máy đo đường trong dịch mô liên tục giúp cung cấp nhiều thông số và đánh giá được diễn tiến đường huyết trong ngày, giữa ngày này với ngày khác, từ đó sẽ biết được nhiều thông số khác nhau để điều chỉnh chế độ ăn, chế độ vận động và dùng thuốc, đây là kiềng 3 chân trong kiểm soát đường huyết của người bệnh đái tháo đường.

Nếu kiểm soát đường huyết tốt sẽ giảm các biến chứng trước mắt cũng như biến chứng lâu dài của người bệnh, từ đó giúp người bệnh tiếp cận cuộc sống gần như người bình thường, gia tăng chất lượng cuộc sống.

>>> Theo dõi đường huyết tại nhà nên chọn dòng máy nào?