1. Dây thanh quản thường liệt một bên

Thưa BS, dây thanh quản nằm ở đâu? Nguyên nhân vì sao dây thanh quản dễ bị tổn thương ạ?

BS.CK2 Huỳnh Tấn Vũ trả lời: Nếu đối chiếu theo hình chiếu, dây thanh nằm ở cổ trước ra phía sau, ngay đốt C4 và C6. Nếu xét phía trong thì dây thanh nằm giữa khí quản và hầu họng.

Dây thanh quản được cấu tạo bởi cơ, sụn và dây chằng. Nó giúp chúng ta thở, tạo sự trao đổi giữa khí quản và phế quản với bên ngoài. Đồng thời, dây thanh quản giúp tạo tiếng nói.

Dây thanh quản có thể mắc nhiều bệnh như:

• Viêm dây thanh do virus, vi khuẩn xâm nhập hoặc những người nói nhiều
• Khi hít phải khí độc
• Người có hội chứng trào ngược dạ dày thực quản
• Ung thư thanh quản
• Polyp thanh quản
• Nang dây thanh
• Hoặc một số bệnh cảnh gây liệt dây thanh.

Dây thanh thường liệt một bên, hiếm khi liệt 2 bên. Nếu liệt một bên thì 1/3 do ung thư, 1/3 do chấn thương, 1/3 không rõ nguyên nhân. Liệt dây thanh cũng có thể do phẫu thuật tuyến giáp, đặt nội khí quản, thoái hóa thần kinh cơ.

2. Điều trị liệt dây thanh càng sớm càng tốt

Thưa BS, làm sao để nhận biết mình có nguy cơ liệt dây thanh? Có phải điều trị càng sớm càng tốt không ạ?

BS.CK2 Huỳnh Tấn Vũ trả lời: Liệt dây thanh có một số dấu hiệu gợi ý như khàn giọng, mất tiếng nói, khó thở, nuốt bị sặc. Để chẩn đoán liệt dây thanh, bác sĩ phải nội soi để chẩn đoán liệt dây thanh liệt một bên hay hai bên. Sau đó bác sĩ sẽ làm một số cận lâm sàng để chẩn đoán nguyên nhân. Liệt dây thanh điều trị sớm càng tốt.

3. Các phương pháp điều trị liệt dây thanh theo tây y và đông y

Các phương pháp điều trị liệt dây thanh hiện nay là gì, thưa BS? Trong đó đâu là phương pháp quan trọng nhất ạ?

BS.CK2 Huỳnh Tấn Vũ trả lời: Hiện nay cả y học hiện đại và y học cổ truyền đều có thể điều trị liệt dây thanh.

Y học hiện đại chủ yếu luyện giọng để phục hồi giọng nói. Bên cạnh đó là phẫu thuật bằng cách bơm mỡ tự thân, hay collagen tạo dây thanh nhân tạo. Mục tiêu là kéo dây thanh lại gần nhau để tạo giọng nói tốt hơn và hạn chế khó thở.

Đông y sẽ điều trị liệt dây thanh bằng cách xoa bóp, châm cứu và tập thở. Bác sĩ sẽ châm huyệt liêm tuyền để điều trị liệt dây thanh. Nếu liệt dây thanh bên trái sẽ châm thêm huyệt ngoại kim tân, còn liệt bên phải châm huyệt ngoại ngọc dịch. Trường hợp liệt hai bên sẽ châm cả hai huyệt ngoại kim tân và ngoại ngọc dịch. Châm cứu giúp kích thích dây thanh, dây thần kinh số 10, thần kinh quật ngược.

Phương pháp điều trị quan trọng nhất bên đông y là luyện thở. Khi hít vào sẽ giữ hơi mở thanh quản, dây thanh căng ra, khi thở ra, dây thanh khép lại. Tức là luyện dây thanh bằng phương pháp mở và đóng thanh quản. Ngoài ra, đông y còn sử dụng thuốc thảo dược góp phần cải thiện vấn đề dây thanh.

4. Xoa bóp, châm cứu, luyện thở kết hợp thảo dược trong đông y để điều trị liệt dây thanh

Thưa BS, hiện tại khoa Y học cổ truyền - Phục hồi chức năng, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM đang áp dụng phương pháp nào để điều trị liệt dây thanh ạ?

BS.CK2 Huỳnh Tấn Vũ trả lời: Hiện nay, bên Đơn vị Điều trị ban ngày của cơ sở 3 Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM đang áp dụng phương pháp xoa bóp để điều hòa khí huyết vùng hầu họng. Sau đó bác sĩ sẽ châm cứu theo công thức đã đề cập là liêm tuyền, ngoại kim tân và ngoại ngọc dịch. Có thể gia giảm các huyệt đản trung, thiên đột. Ngoài ra, chúng tôi còn phương pháp luyện thở 4 thời. Trong đó chú ý thời 2 là thời giữ hơi mở thanh quản, làm thanh quản mở ra, sau đó thở ra để khép thanh quản. Bên cạnh đó kết hợp thảo dược để hỗ trợ tốt nhất trong điều trị liệt dây thanh.

5. Khả năng lấy lại giọng nói tùy vào tình trạng liệt dây thanh

Thưa BS, sau khi điều trị bệnh nhân có thể nói trở lại không? Những bệnh nhân lâu năm không điều trị, khả năng lấy lại giọng nói bình thường bao nhiêu phần trăm ạ?

BS.CK2 Huỳnh Tấn Vũ trả lời: Thầy thuốc phải đánh giá, tiên lượng và nội soi, sau đó tư vấn cho bệnh nhân. Khi bệnh nhân đồng ý mới tiến hành điều trị. Hiện nay liệt dây thanh là bệnh hiếm gặp nên khó cải thiện cho người liệt dây thanh. Vì vậy không thể đánh giá bao nhiêu phần trăm mà phải dựa vào tình trạng liệt một hay hai bên, liệt sau mổ hay sau chấn thương. Dựa vào kết quả nội soi, bác sĩ sẽ có đánh giá toàn diện và tư vấn, phục hồi cho bệnh nhân.

6. Liệt dây thanh do mổ tuyến giáp phục có thể phục hồi giọng nói rất tốt

BS Vũ có thể chia sẻ một vài trường hợp liệt dây thanh đã điều trị thành công để bệnh nhân có hi vọng lấy lại giọng nói ạ?

BS.CK2 Huỳnh Tấn Vũ trả lời: Bước đầu chúng tôi đã nghiên cứu về vấn đề này. Thứ nhất là cải thiện triệu chứng cơ năng về giọng nói, cải thiện về thở, cải thiện nuốt. Một số bệnh nhân sau khi mổ tuyến giáp bị liệt dây thanh, khi nội soi không thấy tổn thương gì khác thì khả năng phục hồi rất tốt.

Những nguyên nhân vô căn như đang ngủ sáng thức giấc bị liệt một bên dây thanh phục hồi khá tốt. Những trường hợp liệt hai bên phải điều trị từ 1-3 tháng. Mỗi tháng phải nội soi lại để tiên lượng, đánh giá cho bệnh nhân.

7. Phân biệt liệt dây thanh một bên và liệt dây thanh hai bên

Thưa BS, liệt dây thanh một bên và hai bên khác nhau thế nào ạ?

BS.CK2 Huỳnh Tấn Vũ trả lời: Liệt dây thanh một bên gây khàn giọng, khó nuốt, không ảnh hưởng đến vấn đề thở. Còn liệt dây thanh hai bên ảnh hưởng nhiều đến vấn đề thở, nhất là thở khi gắng sức và những vấn đề như nói và nuốt.

8. Đốt sóng cao tần u tuyến giáp gây liệt dây thanh, điều trị được không?

AloBacsi nhận được một câu hỏi như sau: “Tôi vừa đốt sóng cao tần u tuyến giáp được 10 ngày, bị liệt dây thanh quản không nói được. Tôi rất lo lắng, mong nhờ bác sĩ tư vấn giúp ạ”. Xin mời bác sĩ.

BS.CK2 Huỳnh Tấn Vũ trả lời: Bạn nên đến gặp bác sĩ để nội soi dây thanh quản. Qua đó, chúng tôi sẽ xem khi đốt sóng cao tần có gây tổn thương dây thanh hay dây thần kinh không. Bác sĩ sẽ có tư vấn thích hợp trước khi tiến hành điều trị.

9. Giữ nguyên tình trạng dây thanh quản để có cơ hội lấy lại giọng nói tốt hơn

Thưa BS, em phẫu thuật cắt 1/3 dây thanh quản như chỉ định thì có hy vọng hồi phục tiếng nói không ạ?

BS.CK2 Huỳnh Tấn Vũ trả lời: Khi muốn hồi phục hoàn toàn phải không có tổn thương thực thể, còn bạn đã cắt 1/3 thanh quản.

Mục tiêu của chúng tôi là điều trị bảo tồn. Khi dây thanh tổn thương, sức thở và giọng nói sẽ từng bước đi xuống. Nhiệm vụ của chúng tôi là giữ nguyên tình trạng bệnh và cải thiện nó. Không thể hứa hẹn nhiều vì dây thanh đã cắt mất 1/3, đã tổn thương trong can thiệp phẫu thuật. Điều này phải được thăm khám và đánh giá. Giữ nguyên hiện trạng vẫn tốt hơn để trở lại bình thường.

10. Không phải mọi bệnh nhân liệt dây thanh đều điều trị như nhau

Nhờ BS gửi một vài lời khuyên cũng như là nhắn nhủ đến những người đang bị liệt dây thanh ạ.

BS.CK2 Huỳnh Tấn Vũ trả lời: Bệnh nhân bị liệt dây thanh có thể đến 2 nơi để điều trị:

Đến tây y để được luyện giọng và phẫu thuật nếu được chỉ định. Nếu không muốn điều trị xâm lấn, bệnh nhân hãy đến y học cổ truyền, điển hình như cơ sở 3 Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM. Chúng tôi sẽ điều trị bằng châm cứu, xoa bóp, tập luyện giữ hơi, mở thanh quản để từng bước cải thiện vấn đề dây thanh. Bác sĩ sẽ đánh giá trước và sau điều trị bằng nội soi thanh quản giúp bệnh nhân yên tâm, tin tưởng. Bệnh nhân sẽ được tư vấn phù hợp theo thể trạng, không phải mọi bệnh nhân liệt dây thanh đều điều trị như nhau.