Câu hỏi

Dạo này theo dõi tin tức bệnh COVID-19 em hay nghe cụm từ “phim phổi trắng xóa” và hiểu rằng đó là tình trạng bệnh nghiêm trọng.

Xin bác sĩ cho biết, trên Xquang có hình phổi trắng xóa thường gặp trong những bệnh lý nào? Và sau khi điều trị phổi sẽ phục hồi ở mức độ nào, có di chứng gì không ạ?

Trả lời

"Phim phổi trắng xóa" nghĩa là hô hấp không đủ oxy, dẫn đến tình trạng suy hô hấp

Chào em,

Cụm từ "phim phổi trắng xóa" các bác sĩ dùng để giải thích cho bệnh nhân và địa đa số quần chúng để dễ hình dung, chứ về chuyên môn không phải là cụm từ này. Đây là biểu hiện của tình trạng viêm đông đặc, khi chúng ta thấy virus xâm nhập vào cơ thể gây hiện tượng viêm. Khi viêm sẽ gây xuất tiết dịch, dịch này lấp đầy phế nang.

Nếu chỉ viêm ở phế quản hay đường hô hấp trên, phổi vẫn chưa bị ngộp không khí, phim chụp vẫn sáng, hình đen. Nếu dịch viêm lấp đầy phế nang, không có không khí, thì phim sẽ trắng, có thể là từng đốm lan rộng ra, hoặc bị một bên rồi lan sang 2 bên.

Gọi "phim phổi trắng xóa" nghĩa là 2 bên đều bị, lúc đó hô hấp không đủ oxy, và dẫn đến tình trạng suy hô hấp, hoặc hội chứng suy hô hấp nguy kịch. Hội chứng này tiến triển rất nhanh và phụ thuộc vào đáp ứng viêm của hệ miễn dịch, đôi khi đáp ứng quá mức, chứ không phải bản thân virus gây ra tổn thương. Nhiều khi chỉ 3, 4 tiếng đồng hồ đã gây trắng xóa phổi, bệnh nhân suy hô hấp nhanh và tử vong không kịp đến bệnh viện. Tuy nhiên, tỷ lệ suy hô hấp nguy kịch chỉ chiếm 3% trong COVID-19, những người bị viêm phổi nặng thở máy chiếm khoảng 6%. Tỷ lệ viêm phổi nặng, suy hô hấp cấp nguy kịch làm phổi trắng xóa không chiếm tỷ lệ cao, khoảng 10-15%.

Rất nhiều bệnh nhân COVID-19 thuộc dạng nhẹ, khi vào viện không cần thở oxy. Nhưng những người bị suy hô hấp, oxy giảm thì phải thở oxy, đôi khi phải can thiệp thở máy xâm lấn hoặc không xâm lấn, thậm chí phải chạy tuần hoàn ngoài cơ thể để cung cấp đủ oxy cho bệnh nhân, chờ đợi cơ thể đáp ứng miễn dịch để giúp tình trạng viêm của phổi cũng như các cơ quan khác phục hồi.

Tổn thương phim phổi trắng xóa do rất nhiều nguyên nhân, chủ yếu là do nguyên nhân vi sinh vật, hoặc có thể là do dị ứng miễn dịch, hay phản ứng miễn dịch không phải do vi sinh vật gây ra và tổn thương viêm. Tổn thương này đòi hỏi bác sĩ xem xét các biểu hiện lâm sàng, diễn tiến bệnh, chụp Xquang lồng ngực, các xét nghiệm liên quan để xác định nguyên nhân tổn thương phổi.

Nếu nguyên nhân do vi sinh vật cần điều trị kháng sinh, kháng nấm, kháng virus. Nếu nguyên nhân do dị ứng miễn dịch thì phải điều trị hướng khác, không phải dùng kháng sinh.  Do đó, những tổn thương phổi như thế này không phải lúc nào cũng do vi sinh vật gây ra, mặc dù đa số là do nguyên nhân này.

Khi có những triệu chứng về hô hấp, như sốt cao (từ 39 độ trở lên), cảm thấy mệt mỏi, khó thở, hụt hơi, kích động, li bì, thì đó là những dấu hiệu nặng của bệnh lý hô hấp và đến ngay bệnh viện để được bác sĩ thăm khác và điều trị. Về phương diện quần chúng, chúng ta nên tìm hiểu. Nhưng một số dấu hiệu không thể tự điều trị ở nhà và đến cơ sở y tế gần nhất.

Ngoài vấn đề điều trị bằng thuốc đặc trị, vấn đề chăm sóc, có cần điều trị oxy hay không, có cần bổ sung điện giải hay dinh dưỡng… bởi điều trị viêm phổi, đặc biệt là viêm phổi nặng đòi hỏi phải tổng hợp nhiều yếu tố, chứ không phải mỗi kháng sinh giải quyết được. Sau khi mắc một nhiễm trùng sẽ gây nhiều biến chứng, như tổn thương gan thận tim, bác sĩ phải khám toàn diện để điều trị tối ưu hóa và giảm tỷ lệ tử vong cho bệnh nhân.

Thân mến.

(Trích từ livestream Nguy cơ COVID-19 hoành hành trở lại, Chủ tịch Hội Hô hấp TPHCM chỉ cách bảo vệ phổi)

Câu hỏi liên quan

• Sọ não bị móp, dùng xi măng sinh học can thiệp được không?
• Em bị nang gan, có cần uống thuốc điều trị?
• Trẻ mổ nẹp vít xương chày, bao lâu có thể tập đi?