Giảm mỡ - giữ sữa - nuôi con khỏe: Mẹ sau sinh cần chiến lược gì?

1. Làm gì để giảm cân an toàn sau sinh?

Như vậy, để giảm cân hiệu quả và an toàn, mẹ bỉm nên bắt đầu từ đâu, thưa BS?

BS Phạm Thị Thục Anh - Bác sĩ khám và điều trị tại Phòng khám Y khoa MedFit trả lời: Để cải thiện sức khỏe và lấy lại vóc dáng sau sinh, chị em nên kết hợp đồng thời nhiều phương pháp giảm cân khoa học:

Trước tiên, hãy tránh căng thẳng về vấn đề cân nặng. Việc ép bản thân phải giảm cân nhanh chỉ gây thêm áp lực và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.

Tiếp theo, cần chú trọng đến chế độ dinh dưỡng. Ăn uống đầy đủ để đảm bảo nguồn sữa cho con, nhưng vẫn kiểm soát định lượng và cân đối các nhóm chất.

Sau sinh, nên duy trì vận động nhẹ nhàng và cố gắng ngủ đủ giấc. Dù việc chăm sóc em bé có thể khiến mẹ bị thiếu ngủ, nhưng hãy cố gắng san sẻ với chồng hoặc người thân để nghỉ ngơi hợp lý, giảm stress.

Bổ sung đủ nước cũng rất quan trọng. Trung bình mỗi ngày phụ nữ cho con bú mất khoảng 750ml nước qua sữa. Do đó, nếu người bình thường cần uống 2 lít nước/ngày, thì mẹ cho con bú nên bổ sung từ 3,5 đến 3,7 lít/ngày.

Cuối cùng, nếu còn băn khoăn về cách giảm cân sau sinh, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Việc được hướng dẫn và đồng hành sẽ giúp mẹ xây dựng chế độ ăn uống, sinh hoạt phù hợp, từ đó giảm cân an toàn, hiệu quả và có cơ sở rõ ràng, thay vì tự mò mẫm, thiếu định hướng.

2. Những phương pháp giảm mỡ bụng sau sinh

Một số chị em lại than phiền rằng, dù cân nặng đã về lại như hồi trước khi mang bầu, nhưng vấn đề là bụng vẫn ngấn mỡ. Trong khi đó, giảm mỡ bụng là vấn đề rất khó nhằn, ngay cả khi chưa sinh, điều này với nhiều người dường như là “bất khả thi”. Thực sự, giảm mỡ bụng có khó như nhiều người đang nghĩ? Làm thế nào để giảm mỡ bụng hiệu quả sau sinh, thưa BS?

BS Phạm Thị Thục Anh trả lời: Giảm mỡ bụng không chỉ là nỗi trăn trở của phụ nữ sau sinh, mà còn là vấn đề phổ biến ở nhiều người. Tuy nhiên, ở phụ nữ sau sinh, tỷ lệ mỡ thừa, đặc biệt là mỡ bụng, thường tăng cao hơn do những thay đổi về nội tiết, chế độ sinh hoạt và vận động.

Để giải quyết vấn đề này hiệu quả, có thể chia ra làm 3 nhóm chính:

Thứ nhất, nếu sau 6 tháng hậu sản, cân nặng vẫn dư 5-7kg so với trước sinh, chị em cần bắt đầu quan tâm đến việc giảm cân. Đây là thời điểm an toàn để can thiệp. Đặc biệt, nếu chỉ số BMI vượt 23 (thừa cân) hoặc trên 25 (béo phì), việc giảm cân là điều nên làm.

Thứ hai, trong trường hợp không thừa cân hay béo phì nhưng đo thành phần cơ thể cho thấy tỷ lệ mỡ cao, tỷ lệ cơ thấp, chị em có thể điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và tập luyện để tăng cơ - giảm mỡ, cải thiện vóc dáng và sức khỏe toàn diện.

Thứ ba, nếu cân nặng và tỷ lệ cơ, mỡ đều trong giới hạn bình thường nhưng bụng dưới vẫn to, có thể đó là do tích tụ mỡ cục bộ. Lúc này, chị em có thể lựa chọn các phương pháp giảm mỡ vùng, tuy nhiên cần lưu ý rằng hiệu quả thường ở mức vừa phải, không quá ngoạn mục.

Hiện nay, có 3 nhóm phương pháp giảm mỡ vùng bụng:

Xâm lấn (phẫu thuật): Đây là phương pháp sử dụng dao kéo, chẳng hạn như hút mỡ – được xem là “tiêu chuẩn vàng” trong loại bỏ mỡ cứng đầu, với hiệu quả rõ rệt, nhanh chóng.

Xâm lấn tối thiểu: Bao gồm các công nghệ hiện đại như sóng RF, vi kim xuyên sâu, tác động vào lớp mỡ dưới da để phá vỡ mỡ từng vùng, giúp cải thiện vóc dáng mà không cần phẫu thuật.

Không xâm lấn: Áp dụng các công nghệ như quang đông hủy mỡ, RF, HIFU (sóng siêu âm hội tụ cường độ cao), giúp tiêu diệt mỡ bằng nhiệt. Bên cạnh đó, có những công nghệ hỗ trợ tăng cơ - đốt mỡ như:

- EMS (Electrical Muscle Stimulation): Kích thích điện cơ giúp tăng khối cơ.

- HIFEM (High-Intensity Focused Electromagnetic): Dùng từ trường cường độ cao để kích thích cơ sâu, hỗ trợ đốt cháy mỡ cả khi nghỉ ngơi.

Đặc biệt, với phụ nữ từng sinh con to, cơ bụng rất dễ bị giãn, gây hiện tượng tách cơ thành bụng - khiến nội tạng bị đẩy ra ngoài, tạo cảm giác bụng chảy xệ dù không phải mỡ. Trong trường hợp này, cần kết hợp bài tập chuyên biệt, vật lý trị liệu hoặc hỗ trợ từ PT cá nhân để làm săn chắc vùng cơ bụng.

Ngoài ra, công nghệ EMS hoặc HIFEM cũng giúp tăng sức mạnh cho nhóm cơ này, cải thiện đáng kể tình trạng chảy xệ và hỗ trợ lấy lại vòng eo thon gọn cho các mẹ sau sinh.

3. “Sinh thường và cho bé ti trực tiếp dễ làm cân hơn”, liệu có đúng?

Thực tế, các mẹ bỉm thường kháo nhau rằng, sinh thường giảm cân tốt hơn sinh mổ. Rồi là cho con ti trực tiếp cũng sẽ giảm cân tốt hơn so với mẹ vắt sữa cho con ti bình. Thực hư điều này như thế nào, thưa BS?

ThS.BS Phạm Trần Thiên Nhân - Cố vấn chuyên môn Phòng khám Y khoa MedFit trả lời: Đến nay, vẫn chưa có nghiên cứu nào khẳng định chắc chắn cơ chế khiến phụ nữ sinh mổ giảm cân khó hơn so với sinh thường. Tuy nhiên, có thể lý giải thông qua 3 yếu tố chính sau:

Đau sau mổ làm hạn chế vận động: Sinh mổ thường gây đau nhiều hơn và thời gian phục hồi vết thương cũng kéo dài hơn so với sinh thường. Chính cảm giác đau đớn kéo dài này khiến mẹ ít vận động, từ đó ảnh hưởng đến quá trình tiêu hao năng lượng và giảm cân.

Ảnh hưởng của thuốc và dịch truyền: Trong quá trình sinh mổ, mẹ thường mất máu nhiều hơn nên sẽ được truyền dịch nhiều hơn, dẫn đến hiện tượng giữ nước và phù nề. Lượng dịch dư thừa này khiến cơ thể cảm giác nặng nề trong những ngày đầu sau sinh. Bên cạnh đó, thuốc giảm đau sử dụng trong mổ cũng có thể làm chậm quá trình chuyển hoá năng lượng, khiến việc giảm cân khó khăn hơn.

Khó khăn khi cho con bú: Việc cho con bú là một phương pháp hỗ trợ giảm cân tự nhiên, giúp mẹ đốt cháy từ 500-700 calories mỗi ngày. Tuy nhiên, với mẹ sinh mổ, việc bắt đầu cho con bú sớm lại gặp nhiều trở ngại hơn: đau vết mổ, khó tìm tư thế thoải mái, tác dụng phụ của thuốc… Những yếu tố này có thể khiến quá trình tiết sữa chậm hơn, ảnh hưởng đến lượng sữa tạo ra và khả năng tiêu hao năng lượng thông qua việc nuôi con bằng sữa mẹ.

4. Thuốc giảm cân lợi - hại thế nào đối với phụ nữ mang thai và cho con bú?

Trên thị trường có vô vàn các loại thuốc được quảng cáo là giảm cân nhanh sau sinh. Đây dường như là “cứu cánh” mà nhiều chị em bấu víu vào khi cơ thể quá sức nặng nề. Thuốc giảm cân, lợi - hại như thế nào, thưa BS?

ThS.BS Phạm Trần Thiên Nhân trả lời: Việc sử dụng thuốc trong thai kỳ và giai đoạn hậu sản, đặc biệt là khi đang cho con bú, được kiểm soát vô cùng nghiêm ngặt. Ngay cả với những loại thuốc phổ biến trong gia đình, nếu để ý kỹ trong tờ hướng dẫn sử dụng, đều có mục riêng dành cho phụ nữ mang thai và cho con bú. Trong đó, thường sẽ ghi rõ: chống chỉ định (nếu không được phép dùng) hoặc cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Riêng đối với các loại trà giảm cân, thực phẩm chức năng giảm cân phổ biến trên thị trường, nhiều sản phẩm hoạt động theo cơ chế làm mất nước hoặc gây lợi tiểu, nhuận tràng, tạo cảm giác sụt cân nhanh chóng nhưng hoàn toàn không an toàn, nhất là với mẹ đang cho con bú.

Nguy hiểm hơn, một số hoạt chất trong các sản phẩm này có thể đi qua sữa mẹ, ảnh hưởng trực tiếp đến em bé. Vì vậy, phụ nữ sau sinh cần tuyệt đối tránh sử dụng các loại thuốc hay trà giảm cân không rõ nguồn gốc hoặc không được kiểm định chặt chẽ.

Ngay cả những loại thuốc giảm cân đã được FDA phê duyệt cho người trưởng thành khỏe mạnh, cũng không được khuyến cáo sử dụng cho phụ nữ mang thai và cho con bú, bởi chưa đủ dữ liệu nghiên cứu chứng minh độ an toàn trên nhóm người này.