Giải pháp ngoại viện: Giải bài toán khó cho ngành y tế

7 báo cáo xuyên suốt hội nghị nhận được sự hưởng ứng tích cực, từ đó giúp khách mời tham dự hiểu rõ gánh nặng khám chữa bệnh mà nội viện đang phải gánh chịu và nhìn nhận khách quan những giải pháp của y tế ngoại viện giúp “gánh vác” một phần chăm sóc sức khỏe cho người dân.

Đến tham dự hội nghị có ông, Trần Văn Sồi - Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy Sở Y tế TPHCM, BS.CK2 Nguyễn Ngọc Duy - Trưởng phòng Dụng cụ Y Sở Y tế TPHCM, PGS.TS Nguyễn Thanh Hiệp - Phó Hiệu trưởng trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, ông Hứa Phú Doãn - Phó Chủ tịch Hội thiết bị y tế TPHCM.

Về phía Hội Y tế Công cộng TPHCM có TS.BS Lê Trường Giang - Chủ tịch Hội Y tế công cộng TPHCM cùng đại diện một số Sở ban ngành, bệnh viện, trung tâm y tế quận huyện cùng phóng viên các báo đài đến tham dự và đưa tin.

Nan giải việc giảm tải cho bệnh viện

Theo TS.BS Lê Trường Giang - Chủ tịch Hội Y tế công cộng TPHCM, để giải quyết các vấn đề còn vướng mắc của nội viện thì ngoại viện sẽ là giải pháp bổ sung và kết hợp chặt chẽ với nhau

Được biết, Hội nghị khoa học Y tế công cộng đã được tổ chức lần thứ 3 nhưng đây là năm đầu tiên có Hội nghị Giải pháp y tế ngoại viện. Lý giải về điều này, TS.BS Lê Trường Giang cho biết: “Hệ thống chăm sóc sức khỏe hiện nay đang phải đối diện với nhiều vấn đề như: dân số tăng và nhanh chóng già hóa, bệnh mạn tính không lây gia tăng như ung thư, tim mạch, đái tháo đường, COPD và tâm thần…

Ngoài ra, y học phát triển nhanh, nhất là thành tựu của công nghệ chẩn đoán, điều trị bệnh dù chữa được nhiều bệnh tật, kéo dài tuổi thọ nhưng kéo theo những hệ lụy về chi phí khám bệnh cao, trở thành gánh nặng cho người dân và ngân sách của mọi quốc gia. Đặc biệt, nghịch lý ở chỗ những quốc gia đã phát triển, giàu có thì người dân phải tự bỏ tiền túi thấp hơn các quốc gia nghèo. Nước nào có tỷ lệ người dân tự bỏ tiền túi ra nhiều hơn gấp 2 lần có nghĩa là chưa cân bằng y tế. Mặt khác, người dân lệ thuộc vào bệnh viện nhiều hơn dẫn đến tình trạng quá tải.

Mặc dù, chính quyền và ngành y tế đã nỗ lực cải thiện nhưng thực tế cho thấy những biện pháp đang được áp dụng không có khả năng giải quyết được các vấn đề của hệ thống chăm sóc sức khỏe dựa vào chữa trị nội viện. Vì thế, đòi hỏi phải có giải pháp mới, đó chính là giải pháp y tế ngoại viện”.

Trong báo cáo “Gánh nặng khám chữa bệnh nội viện và giải pháp y tế ngoại viện”, TS.BS Giang cũng giải thích rõ, giải pháp nội viện được hiểu là người dân phải đến một cơ sở y tế để được thụ hưởng các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, nhất là khám chữa bệnh. Đây được xem như là giải pháp duy nhất là người dân chọn khi bệnh tật, nhất là các bệnh viện chuyên khoa đầu ngành dẫn đến sự quá tải ngày càng nặng nề hơn.

“Hiện nay, người dẫn đến bệnh viện được xem như là một hành động dũng cảm, vì phải chờ đợi từ 3-4 tiếng, trong khi thời gian thụ hưởng thật chưa đến 30 phút. Điều này cũng ảnh hưởng đến chất lượng điều trị và hiệu quả khám chữa bệnh. Trong đó, điển hình nhất là lây nhiễm chéo và nhiễm khuẩn ngày càng nghiêm trọng, thậm chí nó được ví như là “thảm họa” y tế tại các bệnh viện lớn” - TS.BS Giang cho hay.

Một điểm giới hạn nữa của giải pháp nội viện đó là quy định của BHYT hiện nay chỉ thanh toán phí khám chữa bệnh khi vào các cơ sở y tế có hợp đồng với BHYT. Điều này dẫn đến nhiều trường hợp bệnh nhân, nhất là người mắc bệnh mạn tính không cần thiết vào bệnh viện nhưng vẫn phải vào để khám và lấy thuốc, làm sự quá tải ngày càng nghiêm trọng, chưa kể hao phí di chuyển và mất thời gian của cả người bệnh và người nhà.

Để giải quyết các vấn đề còn vướng mắc của nội viện thì ngoại viện sẽ là giải pháp bổ sung và kết hợp chặt chẽ với nhau, cung ứng các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người dân được thực hiện bên ngoài khuôn viên cơ sở y tế, thông qua sự kết nối giữa người dân và cán bộ y tế. Trong giải pháp y tế ngoại viện thì công nghệ thông tin thế hệ thứ 4 đóng vai trò rất quan trọng. Đây sẽ là xu thế phát triển hiện nay và tương lai trên toàn cầu, góp phần giải quyết gánh nặng chăm sóc sức khỏe cho người dân.

Các đại biểu chăm chú lắng nghe những giải pháp y tế ngoại viện do TS Giang trình bày

Có 4 cấp độ chăm sóc sức khỏe ngoại viện:

Thứ 1 là người dân tự thực hiện chăm sóc sức khỏe cho bản thân mình hay được gọi là self care: Tìm kiếm thông tin về kiến thức chăm sóc sức khỏe qua kênh truyền thông chính thống. Ngoài ra, BS Giang cho rằng mỗi người chỉ cần thực hiện tốt 4 điều: từ bỏ thuốc lá + rượu bia + dinh dưỡng đủ và đúng cách + tăng cường vận động thì sẽ có cuộc sống an toàn.

Thứ 2 là hỗ trợ chăm sóc sức khỏe từ xa (Telehealth) với sự tư vấn và hỗ trợ của cán bộ y tế: Với sự phát triển của công nghệ truyền thông từ xa, người dân có thể kết nối với cán bộ y tế để được tư vấn, hướng dẫn thực hiện chăm sóc sức khỏe đúng cách. Khi người bệnh đã thu thập đủ và lưu trữ thông tin, hình ảnh X-Quang, CT, MRI, siêu âm, điện tim, kết quả xét nghiệm… có thể gửi cho bác sĩ bằng máy tính hoặc điện thoại, từ đó bác sĩ sẽ tư vấn hướng xử trí thích hợp. Giải pháp này giúp xóa bỏ khoảng cách địa lý, khi người dân ở xa hoặc không có điều kiện gặp trực tiếp thì bác sĩ có thể tư vấn bất cứ lúc nào.

Thứ 3 là theo giõi, giám sát tình hình sức khỏe và bệnh tật (health monitoring): Theo đó, người dân có thể sử dụng app trên điện thoại thông minh để kết nối với các thiết bị mang theo người như sensor, chip… để kết nối thường trực với bác sĩ gia đình. Đây là những con chip theo dõi sức khỏe 24/24, khi phát hiện nguy cơ sẽ lập tức chuyển đến bác sĩ xem xét, phản ứng phù hợp với tình trạng của người bệnh.

Cuối cùng là khám chữa bệnh, cấp cứu tại nhà: Để đảm bảo an toàn cho người bệnh thực hiện biện pháp chăm sóc sức khỏe ngoại viện, cần phải có một hệ thống y tế sẵn sàng đáp ứng yêu cầu khám chữa bệnh trực tiếp cho người dân ngay tại nhà, kể cả cấp cứu ngay tại chỗ. Khi có trường hợp khẩn cấp, bệnh nhân chỉ cần nhấn vào app để tiếp cận ngay với hệ thống cấp cứu và khám chữa bệnh ngoại viện, yêu cầu bác sĩ, điều dưỡng… đến cấp cứu hoặc khám chữa bệnh.

Bên cạnh những lợi ích mà giải pháp ngoại viện mang lợi thì còn có các khó khăn cần đối diện, chẳng hạn như BHYT, nguồn lực bác sĩ gia đình, đặc biệt là việc kết nối với công nghệ thông tin.

Vì thế, BS Giang đưa ra nhiều khuyến nghị với dại diện của Sở Y tế cần sớm công nhận y tế ngoại viện là giải pháp bổ sung cần thiết. Chính phủ, Bộ Y tế và cơ quan BHXH xem xét trình Quốc hội sớm điều chỉnh, bổ sung Luật BHYT theo hướng cung cấp “Gói dịch vụ y tế cơ bản” cho người có BHYT bao gồm cả dự phòng, cấp cứu ngoại viện, khám chữa bệnh tại nhà và điều trị tại cơ sở khám chữa bệnh. Cần thay đổi đăng ký BHYT ban đầu không phải bệnh viện mà tại phòng khám bác sĩ gia đình. Bên cạnh đó, cần bổ sung đào tạo bác sĩ gia đình, phải đóng vai trò là bác sĩ riêng của bệnh nhân và hiểu biết về công nghệ thông tin hiện đại để kết nối chặt chẽ, thường trực với bệnh nhân. Đối với ứng dụng công nghệ thông tin thì cần đảm bảo tính chính xác của thiết bị từ xa, tính bảo mật, an toàn dữ liệu nhất là big data và quan trọng nhất cán bộ tin học phải chịu mở cửa, đổi mới trở thành lực lượng thúc đẩy sự phát triển của ngành y tế.

Bác sĩ gia đình - “Gỡ nút thắt” y tế nội viện

PGS.TS.BS Nguyễn Thanh Hiệp - Phó hiệu trưởng Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch báo cáo "Nguồn lực cho giải pháp y tế ngoại viện"

Theo PGS.TS.BS Nguyễn Thanh Hiệp - Phó hiệu trưởng Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, để giải pháp y tế ngoại viện có thể hoạt động cần có các nguồn lực cơ bản như: nhân viên y tế, cơ sở y tế, thiết bị y tế, công nghệ và khách hàng.

“Trong đó, bác sĩ gia đình đóng vai trò trung tâm. Bởi bác sĩ gia đình là bác sĩ chuyên khoa có kiến thức tổng quát, chăm sóc, bảo vệ sức khỏe toàn diện, liên tục cho cá nhân, gia đình và công đồng xung quanh phòng khám của mình. Mặt khác, bác sĩ gia đình sẽ là người chăm sóc ban đàu, chuyển bệnh nhân đến bác sĩ chuyên khoa khác khi cần thiết và có đầy đủ hồ sơ sức khỏe của từng bệnh nhân”  - PGS Hiệp cho biết.

Cuối cùng, ông cho rằng để chung tay cùng xay dựng mạng lưới chăm sóc ngoại viện thì cần có sự phối hợp đa ngành, đó là Bộ Y tế-Sở Y tế, các trường y, y tế cơ sở công lập và tư nhân, quan trọng nhất là công nghệ thông tin và truyền thông. Mỗi bộ phận sẽ là một mảnh ghép để tạo nên một bức tranh tổng thể giúp bổ sung cho giải pháp nội viện tốt hơn.

AloBacsi - Một giải pháp Telehealth cho y tế ngoại viện

Tại hội nghị lần này, Hội Y tế công cộng TPHCM cũng mời các diễn giả báo cáo đến từ những công ty, dịch vụ chăm sóc sức khỏe là đại diện điển hình cho mỗi giải pháp mà y tế ngoại viện đã nêu ra.

Trong đó, Cổng thông tin tư vấn sức khỏe miễn phí - AloBacsi là cấp độ thứ 2 trong chăm sóc sức khỏe ngoại viện cũng vinh dự được chia sẻ về những nỗ lực trong nhiều năm qua khi là cầu nối giữa thầy thuốc và bệnh nhân.

Cách đây 7 năm, AloBacsi là đơn vị đầu tiên trong cả nước triển khai Tư vấn sức khỏe online - Telehealth - Chăm sóc sức khỏe từ xa cho bạn đọc.

Đại diện AloBacsi, nhà báo Hồng Tâm cho hay, chính sự chênh lệch quá lớn giữa trình độ và kinh nghệm của bác sĩ tuyến trên và y tế tuyến xã, huyện, vùng xa cộng với sự quá tải ở các bệnh viện tạo nên một khoảng trống là người bệnh rất “khát thông tin”.

Hơn nữa, xu thế “bách bệnh hỏi google đều ra" hay "chữa bệnh theo bác sĩ google" đang dẫn đến nhiều hệ lụy cho sức khỏe cộng đồng bởi google là nguồn mở nên nguồn gốc và độ xác thực của các thông tin sức khỏe không được kiểm chứng. Có thể nói “quyền lực khủng khiếp” của Google và cả Facebook.. khiến người bệnh bị nhiễu loạn thông tin. Đã có không ít người nhầm lẫn, ngộ nhận khi tra cứu tự chẩn đoán và điều trị bệnh.

“Vì vậy, để không gây nguy hiểm cho sức khỏe và trả giá bằng tính mạng, với đà phát triển như vũ bão của công nghiệ thông tin thế hệ thứ 4 như hiện nay thì Telehealth là con đường ngắn nhất để chăm sóc sức khỏe cả về dự phòng và hỗ trợ điều trị, giúp người dân tự chăm sóc sức khỏe và giảm tải cho bệnh viện” - Nhà báo Hồng Tâm nhận định.

Cũng là tra cứu thông tin nhưng AloBacsi khác với “Bác sĩ Google” ở chỗ bệnh nhân được tiếp cận với 300 bác sĩ giỏi chuyên môn, giàu nhiệt huyết, thích chia sẻ kiến thức với cộng đồng. Đặc biệt, để đảm bảo bất cứ khi nào bạn đọc - người bệnh cần cũng có chuyên gia y tế sẵn sàng, AloBacsi đã phân chia khoa học lịch trực cho các bác sĩ tư vấn qua điện thoại 24/7. Đối với các “ca khó”, chuyển ngay đến các bác sĩ, bệnh viện chuyên khoa xử lý kịp thời.

Nhà báo Hồng Tâm khẳng định trong tương lai AloBacsi sẽ tiếp tục phát triển kênh chăm sóc sức khỏe từ xa - Telehealth uy tín và hướng đến ứng dụng thêm những thành tựu công nghệ thông tin vào hoạt động Teleheatlh

Khi báo cáo, nhà báo Hồng Tâm cũng đưa ra nhiều trường hợp điển hình, bệnh nhân kết nối mong được tư vấn từ các tỉnh thành của đất nước, TPHCM, Hà Nội, Hải Phòng, KonTum, Quảng Ngãi… Thậm chí, nhiều bạn đọc đi lao động tại nước ngoài, do khác biệt ngôn ngữ nên thiếu kiến thức y tế cũng được tư vấn hoàn toàn miễn phí.

Trong 7 năm qua, hơn 2.000.000 bạn đọc thân thiết, mỗi ngày qua 2 kênh tiếp nhận thắc mắc sức khỏe là điện thoại trực tiếp và đặt câu hỏi trực tuyến thông qua zalo, facebook… AloBacsi tiếp nhận hơn 600 thắc mắc về sức khỏe. Rất nhiều trường hợp để lại ấn tượng sâu sắc, đó là trường hợp của một cô giáo ngoài Hà Nội bị nhiễm Hp có ý định tự tử vì không biết đây là con vi khuẩn gì, nguy hại ra sao, sợ không điều trị được, nhờ có sự tư vấn, kết nối với bác sĩ kịp thời nên đã kéo chị về với cuộc sống hiện tại. Hay rất nhiều ca ung thư “được” bệnh viện trả về nhưng qua AloBacsi kết nối với các chuyên gia của BV Nhân dân 115, Viện MD Anderson Hoa Kỳ hiện tại đã có thể quay trở lại với công việc…

Trong suốt chặng đường dài hoạt động, AloBacsi đã tạo đường mòn thành đại lộ, luôn đón đầu các xu thế về sức khỏe. Tài sản quý giá nhất chính là niềm tin của bạn đọc và trái tim hồng của đội ngũ y bác sĩ.

“Tiếp tục phát huy với các tài nguyên sẵn có, trong tương lai AloBacsi sẽ phát triển kênh chăm sóc sức khỏe từ xa - Telehealth uy tín, là một mảnh ghép không thể thiếu trong hệ sinh thái Y tế cộng đồng và hướng đến ứng dụng thêm những thành tựu công nghệ thông tin vào hoạt động Teleheatlh. Cụ thể bằng việc hợp tác với các đối tác có hạ tầng kỹ thuật công nghệ để đưa ứng dụng hỗ trợ, giúp bạn đọc có thể online “mặt đối mặt” với các chuyên gia y tế, lưu trữ các hình ảnh y khoa như MRI, CT, siêu âm… và kết quả xét nghiệm để truy vấn hồ sơ khi cần” - Nhà báo Hồng Tâm khẳng định.

Ứng dụng công nghệ vào chăm sóc sức khỏe: Xu thế mới của thời đại

ThS Trần Quang Nhật trong phần báo cáo "Tối ưu hóa năng lượng truyền dẫn - Một công cụ hỗ trợ Telehealth Monitoring". Người dân có thể sử dụng app trên điện thoại thông minh để kết nối với các thiết bị mang theo người, khi phát hiện nguy cơ sẽ lập tức chuyển đến bác sĩ xem xét, phản ứng phù hợp với tình trạng của người bệnh

Các báo cáo khác cũng nhận được sự quan tâm của khách tham dự. Điển hình như báo cáo “Vạn Khang SOS giải pháp khám chữa bệnh tại nhà” - TS.BS Lê Trường Giang - Chủ tịch Công ty giải pháp sức khỏe Vạn Khang cho biết: “Đây là giải pháp ứng dụng công nghệ cao để tổ chức, quản lý, điều hành tự động mạng lưới cấp cứu, khám chữa bệnh tại nhà. Hiện nay, Vạn Khang SOS bước đầu đã xây dựng được mạng lưới bác sĩ gia đình để cung ứng dịch vụ cho khác hàng trên địa bàn TPHCM”.

Thao tác rất đơn giản, người dân chỉ cần tải miễn phí “Ứng dụng VK-SOS” từ App Store hoặc Google Play, www.vankhangsos.vn/app và cài đặt trên điện thoại di động. Khi có yêu cầu cấp cứu, khám chữa bệnh chỉ cần bấm vào biểu tượng của dịch vụ.

Khi sử dụng ứng dụng này, người dẫn sẽ được cấp cứu tại chỗ nhanh nhất khi có trường hợp khẩn cấp, khám chữa bệnh, tư vấn điều trị. Ngoài ra, còn có điều dưỡng đến chăm sóc, kỹ thuật viên đến tập, hướng dẫn tập vật lý trị liệu, chăm sóc giảm nhẹ cho bệnh nhân nặng, lấy mẫu xét nghiệm tại nhà, giao thuốc điều trị tại nhà theo chỉ định của bác sĩ…

Ông Hứa Phú Doãn - Phó Chủ tịch Hội thiết bị y tế TPHCM trình bày về Dịch vụ cung ứng trang thiết bị y tế cho bác sĩ gia đình. Ông cho biết, khi bác sĩ gia đình đang có những sinh hoạt riêng nhưng bệnh nhân gọi thì sẽ không có sẵn các thiết bị y tế cần thiết. Vì thế, dịch vụ cung cấp thiết bị y tế ra đời nhằm đảm bảo tiết kiệm thời gian thăm khám cho bệnh nhân. Hiện có rất nhiều gói khác nhau như: gói tiêu chuẩn có valy thăm khám gồm huyết áp kế, đèn soi, ống nghe deplex, bút chuẩn đoán fortelux, búa phản xạ buck, bộ khám ngũ quan, moto y tế, gói cao cấp có thêm máy siêu âm xách tay, máy điện tim và các thiết bị khám chuyên khoa, ô tô y tế, nhân sự hỗ trợ

Hay trong phần báo cáo cuối chương trình hội nghị, ThS.KS Lê Trương Minh - Công ty giải pháp sức khỏe Vạn Khang giới hiệu đến khách tham dự về đề tài: “VKHS - Một giải pháp kết nối khám chữa bệnh với cơ sở khám chữa bệnh”.

 “Ứng dụng VKHS” được tải từ App store hoặc Google Play mà ThS Minh trình bày có thể giúp bệnh nhân rút ngắn quy trình và thời gian chờ đợi từ khâu đăng ký, tiếp nhận, lấy số đến khâu thanh toán… để đi trực tiếp vào phòng khám với bác sĩ đã được hẹn trước. Nếu không có điện thoại thông minh, người bệnh cũng không cần lo lắng và có thể đăng ký, thanh toán tại các Kios đặt tại bệnh viện/phòng khám.

Đặc biệt, tại buổi hội nghị hôm nay còn diễn ra buổi lễ ký kết giữa các đơn vị: Vạn Khang SOS và Phòng khám Đại học Phạm Ngọc Thạch DH PNT, Vạn Khang SOS và Phòng khám DHA, VKHS (Van Khang Health Solutions) với AloBacsi nhằm cùng đồng hành để phát triển giải pháp y tế ngoại viện.

Các diễn giả tham gia báo cáo chụp hình lưu niệm và cùng hẹn gặp lại trong những hội nghị lần sau để nghe về những thành tựu sau buổi báo cáo này.