1. Cần bổ sung những dưỡng chất nào cho con để phát triển xương răng, cao lớn?

Thưa BS, trong những năm đầu đời, để trẻ phát triển toàn diện hệ xương răng, cao lớn và ngừa suy dinh dưỡng thấp còi, cha mẹ cần bổ sung những dưỡng chất nào cho con ạ?

Để trẻ phát triển toàn diện về cả trí não và thể chất cần bổ sung đầy đủ các dưỡng chất, trong đó cơ bản và đáng chú ý nhất là đạm, canxi. Ngoài ra, cũng phải bổ sung đủ những vi chất đi kèm, ví dụ như sắt, chất béo, chất đường, carbohydrate.

Tuy nhiên, vấn đề khó nhất của chúng ta đó là canxi. Bởi vì nếu chỉ uống thông thường sẽ không hấp thu canxi được như mong muốn, mà cần có vitamin D. Song, mặc dù sữa mẹ cung cấp dinh dưỡng tuyệt vời cho trẻ, nhưng chúng không chứa lượng vitamin D cần thiết cho sự phát triển và xương khỏe mạnh.

Vitamin D cũng có trong thực phẩm, nhưng với trẻ nhỏ, thức ăn chủ yếu là sữa, ngay cả khi ăn dặm cũng khó để bổ sung đầy đủ và đa dạng, nhất là những thực phẩm có chứa vitamin D. Do đó, khi nuôi con, các bậc phụ huynh cũng nên nghĩ đến việc bổ sung vitamin D, dù bản chất của tăng khung xương, tránh thấp còi là canxi và đạm.

2. Canxi cần thêm đồng minh nào để phát triển xương răng chắc khỏe?

Muốn con cao lớn, nhiều người chỉ chăm chăm vào việc bổ sung canxi. Xin hỏi BS, chỉ một mình canxi đã đủ chưa? Canxi cần thêm đồng minh nào để phát triển xương răng chắc khỏe?

Chất chính của xương là canxi và để tăng cơ thì cần có đạm. Tuy nhiên, muốn hấp thu được canxi thì cần có những vitamin làm chất dẫn, trong đó quan trọng nhất vẫn là vitamin D.

3. Trẻ sơ sinh tắm nắng đã đủ cung cấp vitamin D3 chưa?

Xưa nay, các bậc phụ huynh cho rằng, trẻ sơ sinh chỉ cần tắm nắng là đủ hấp thụ vitamin D3. Quan điểm của BS về vấn đề này như thế nào ạ? Liệu việc tắm nắng này có cung cấp đủ lượng vitamin D3, đặc biệt là D3 cần thiết cho trẻ?

Ngày trước, khi chúng ta không có đủ tài liệu, người ta nghĩ rằng, sắc tố da với ánh nắng chiều vào sẽ tạo được vitamin D. Vì vậy, trước khi có các sản phẩm bổ sung vitamin D phổ biến như ngày nay, người xưa bắt buộc phải phơi nắng chứ ăn uống rất ít. Từ đó có quan điểm, trẻ sơ sinh phải phơi nắng cho cứng cáp, để cung cấp vitamin D.

Tuy nhiên, sau này có các nghiên cứu đã cho thấy rằng, đúng là da với ánh nắng chiếu vào có thể tạo thành vitamin D. Nhưng điều này không chính xác 100%, bởi vì góc nắng (ánh nắng mặt trời chiếu xuống trái đất) rất quan trọng. Khi đạt đúng góc nắng chiếu vào da thì mới tạo thành vitamin D. Nhưng, để đạt đúng góc nắng cần đòi hỏi thời gian, đúng khung giờ chiếu xuống trái đây. Tuy nhiên, với khung giờ này sẽ không phù hợp với sức khỏe của trẻ khi phơi nắng.

Thường, nếu phơi nắng quá trễ trẻ sẽ nóng và không chịu được. Nhưng nếu phơi quá sớm, thì trẻ lại bị lạnh. Bởi vì phơi nắng phải đưa lưng trẻ ra ngoài, nếu mặc áo thì cũng không đủ vitamin D. Như vậy, cuối cùng, nếu phơi nắng đúng thì có thể ảnh hưởng sức khỏe của trẻ nhỏ. Vì vậy, sau này quan niệm phơi nắng bị lạc hậu, nên đa số sẽ sử dụng sản phẩm có vitamin D để tiện lợi hơn.

4. Vitamin K2 đóng vai trò thế nào trong quá trình phát triển xương răng của trẻ?

Bên cạnh vitamin D3, vitamin K2 cũng là nhân tố không thể thiếu nhưng ít được các bậc phụ huynh quan tâm. Nhân chương trình hôm nay, nhờ BS giải thích rõ hơn, vitamin K2 đóng vai trò như thế nào trong quá trình phát triển xương răng của trẻ ạ?

Bổ sung đủ vitamin D là tốt rồi. Tuy nhiên, lý tưởng hơn nữa là có thêm vitamin K2 để tăng cường khả năng hấp thu vitamin D và canxi. Vitamin K2 có vai trò bổ trợ cho vitamin D3. Các nghiên cứu về sau cũng chỉ ra điều này.

5. Vitamin K2-MK7 khác biệt thế nào so với các loại vitamin K2 còn lại?

Được biết, vitamin K2 bao gồm nhiều loại do sự khác nhau trong cấu trúc hóa học. Câu hỏi các bậc phụ huynh băn khoăn nhất đó là:

- Trong các loại vitamin K2, loại nào cần thiết cho sự phát triển của trẻ hơn?

Thực tế, khi có được vitamin D là đủ rồi. Nhưng đa số các sản phẩm sẽ cố gắng tạo ra sự tối ưu, do đó thường sẽ có thêm vitamin K2-MK7 để hỗ trợ thêm. Khi lựa chọn, nên ưu tiên sản phẩm có đủ bộ ba sẽ tốt hơn. Tuy nhiên, trong điều kiện không có đủ bộ ba thì vẫn có thể sử dụng vitamin D3 đơn thuần, hoặc có cả hai vitamin D3-vitamin K2.

- Ngày nay, vitamin K2-MK7 là loại phổ biến nhất. Vậy MK7 là gì? Có phải là một loại vitamin mới như mọi người vẫn nghĩ hay không?

Vitamin K2-MK7 đã có từ lâu. Nhưng tùy theo sản phẩm người ta sẽ quyết định có nên phối hợp kèm theo hay không. MK7 không phải là thành phần bắt buộc phải có. Tuy nhiên, nếu có thì sẽ tốt hơn. Như vậy, trong trường hợp không có thì sử dụng vitamin D3 thông thường; hoặc vitamin D3, K2; và tốt hơn nữa là vitamin D3, K2-MK7.

Và so với các loại vitamin K2, MK7 khác biệt như thế nào, lợi ích của nó mang lại là gì?

Sau khi nghiên cứu người ta ghi nhận rằng, MK7 giúp tăng sự hấp thu, dẫn canxi vào cơ thể trẻ.

6. Cơ thể có tự tổng hợp được vitamin K2?

Vitamin K2 giống như “người lái xe” chở canxi từ máu vào tận xương, giúp xương chắc khỏe và dài ra. Nhưng xin hỏi BS, cơ thể của trẻ có thể tự tổng hợp được vitamin K2? Hay vitamin K2 này từ đâu mà có để bổ sung cho cơ thể ạ?

Vitamin K1, K2 rất khó tổng hợp, thường chủ yếu đến từ thức ăn. Tuy nhiên, với trẻ nhỏ sẽ rất khó để ăn uống đa dạng. Vì vậy, vitamin K và vitamin D thường bổ sung là chính.

7. Vitamin D3 kết hợp cùng vitamin K2 mang lại những lợi ích gì cho trẻ?

Cả vitamin D3 và vitamin K2 đều rất quan trọng cho trẻ.

- Vậy khi bổ sung kết hợp cả vitamin D3 và K2 cùng lúc, liệu có mang lại tác dụng hiệp đồng trong sự phát triển xương răng, chiều cao cho trẻ?

Đây là khuynh hướng lâu dài của các nhà sản xuất. Sau các nghiên cứu cho thấy, khuynh hướng tốt nhất là phối hợp. Song, điều đó nghĩa là “tốt nhất có thể”, chứ không “nhất thiết”, “bắt buộc”, tùy theo sản phẩm mình có.

- Ngoài phát triển xương răng, vitamin D3 và K2 còn có công dụng nào khác cho sức khỏe của trẻ?

Vitamin D3, K2 không chỉ đơn thuần có vai trò tại xương. Đặc biệt, với vitamin D có vai trò rất lớn trong việc tạo ra miễn dịch, trong quá trình tổng hợp kháng thể để chống lại vi khuẩn. Ở Việt Nam thường hay nhắc đến vitamin C, còn ở nước ngoài người ta nhấn mạnh tầm quan trọng của vitamin D trong việc tạo ra kháng thể, xây dựng sức đề kháng của con người.

8. Bổ sung vitamin D3, K2 cho trẻ từ độ tuổi nào và duy trì bao lâu?

Hiện nay, nhiều mẹ thì cho rằng vitamin D3, K2 chỉ có thể bổ sung được cho các bé trên 6 tháng. Dưới 6 tháng không nên dùng, điều này là đúng hay sai thưa bác sĩ? Và thời gian duy trì sử dụng D3 K2 cho con là trong bao lâu?

Khi sử dụng vitamin D hay phối hợp vitamin K2, chúng ta cần nhớ mốc 15 ngày tuổi. Trên nguyên tắc, vitamin D cần bổ sung càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, trong sản phẩm có thể chứa cồn để hòa tan vitamin D hay K2, nếu nồng độ quá cao thì sẽ có giới hạn độ tuổi phù hợp. Do vậy, giai đoạn bổ sung sẽ còn tùy thuộc vào sản phẩm an toàn cho lứa tuổi nào.

Ngoài ra, với trẻ nhỏ, việc sử dụng vitamin D nên ưu tiên sản phẩm dùng mỗi ngày sẽ tốt hơn. Với những loại này, đôi khi quên một lần cũng không sao, và khi uống “hơi cao” một chút cũng không trở thành “rất cao”. Hiện nay, trên thị trường có những loại sản phẩm liều rất cao, nhưng khi cao quá có thể làm trẻ biếng ăn.

Tóm lại, quan trọng nhất là sản phẩm cho phép sử dụng từ lứa tuổi nào. Đa phần khó khăn nhất là trẻ dưới 15 ngày tuổi, còn từ 15 ngày tuổi trở lên thì không còn là vấn đề nữa.

- Việc bổ sung D3 K2 ngay từ khi trẻ sinh ra là điều vô cùng quan trọng. Vậy nhờ BS giải thích cặn kẽ hơn: Vì sao nên bổ sung vitamin D3, K2 ngay từ giai đoạn này?

Có thể nói, vitamin D cần bổ sung càng sớm càng tốt. Thông thường, sau 15 ngày tuổi là chúng ta nên nghĩ đến vitamin D. Đặc biệt là những trẻ bú mẹ hoàn toàn. Với trẻ bú sữa công thức hoàn toàn, nếu uống 1 ngày trên 1.000ml có thể bổ sung đủ lượng vitamin D cần thiết, nhưng nếu dưới con số này thường không đủ vitamin D.

Người mẹ khéo léo hơn có thể xem trong tổng lượng sữa công thức có bao nhiêu đơn vị vitamin D một ngày. Thông thường, với trẻ nhỏ dưới 3 tháng tuổi cần khoảng 200 một ngày. Nhưng lớn hơn 5-6 tháng cần đến 400. Nếu không đủ, chúng ta sử dụng sản phẩm đúng theo hướng dẫn, nhà sản xuất chắn chắn đã tính toán phù hợp.

Nếu trẻ vừa bú mẹ vừa bú sữa công thức, nếu trong sữa công thức đã bổ sung vitamin D, các bậc phụ huynh cũng cần tính lại lượng bổ sung mỗi ngày theo từng độ tuổi phù hợp mỗi ngày. Chúng ta không nên cho trẻ bổ sung quá nhiều trong một ngày, bởi vì sẽ gây ra biếng ăn.

Và bổ sung đúng thời điểm có ý nghĩa như thế nào đến sự phát triển xương của trẻ?

Khi trẻ vừa sinh ra đã có nhu cầu dài ra và phát triển bộ xương. Để làm được điều này cần có canxi. Dưỡng chất này rất dễ cung cấp qua sữa. Nhưng quan trọng nhất, muốn canxi được vận chuyển trơn tru từ lúc uống sữa đến khung xương thì cần có vitamin D. Do đó, chúng ta không nên nghĩ rằng, trẻ còn nhỏ nên không cần vitamin D. Thực tế, trẻ cần từ rất sớm. Vì vậy, nên bổ sung sớm theo hướng dẫn của sản phẩm.

9. Những sai lầm thường gặp khi bổ sung vitamin D3, K2 cho trẻ là gì?

Theo kinh nghiệm của BS, đâu là những thói quen chưa đúng nhưng thường gặp ở các ông bố, bà mẹ khi bổ sung vitamin D3, K2 cho con?

Sai lầm phổ biến nhất của các bậc phụ huynh đó là nghĩ rằng con mình chưa cần, để cứng cáp hơn mới bổ sung và nhỏ thì cần phơi nắng. Tuy nhiên, điều này không hoàn toàn chính xác. Vitamin D nên bổ sung sớm nhất có thể, tùy theo lứa tuổi của trẻ, lượng cần mỗi ngày và sản phẩm. Theo tôi, phụ huynh nên tìm hiểu để quyết định sử dụng vitamin cho chính xác.

Thứ hai là một số người có quan niệm rằng, “lâu lâu uống quên cũng không sao” hoặc lo ngại uống nhiều sẽ gây ra vấn đề cho sức khỏe nên thường sử dụng ngắt quãng. Tuy nhiên, người ta đã tính toán, một ngày trẻ cần bao nhiêu thì sản phẩm sẽ cung cấp đủ bấy nhiêu. Vì vậy, nên uống duy trì đến khi trẻ lớn.

Thông thường, với trẻ chạy nhảy, vui chơi dưới nắng thì có thể tự hấp thu vitamin D. Song hiện nay, trẻ thường chỉ ở trong nhà. Thậm chí khi lớn hơn, ra đường cũng mặc rất kín nên khó có thể cung cấp đủ vitamin D. Trong khi đó, ở trẻ nhỏ thức ăn khó mà đa dạng, ngay cả người lớn cũng rất khó ăn đủ để bổ sung đủ vitamin D.

Thường, vitamin D có trong dầu cá, trứng cá nhưng những thực phẩm này tương đối khó ăn, không phải trẻ nào cũng ăn được. Ngoài ra, vitamin D còn có trong các loại hạt ngũ cốc, tuy nhiên đôi khi cũng khó kiếm. Ở các nước nhiệt đới, người ta cho rằng có nắng nên sẽ đủ vitamin D, tuy nhiên thực tế thì ngược lại, ngay từ nhỏ đã thiếu loại vitamin này rồi.

Thứ ba là uống quá liều. Khi bổ sung, cần lưu ý bổ sung đủ liều. Để sản phẩm xa tầm tay trẻ em. Thực sự, uống một lần quá liều theo hướng dẫn của sản phẩm cũng không đến mức. Tuy nhiên, nếu lỡ uống quá liều nhiều thì phải ngưng lại một thời gian. Khi trẻ còn nhỏ, các bậc phụ huynh cố gắng đừng cho trẻ uống loại mấy tháng uống một ống, loại này chỉ nên dành cho người lớn.

10. Các tips cần nhớ khi lựa chọn sản phẩm bổ sung vitamin D3, K2 cho trẻ

Trên thị trường có nhiều sản phẩm bổ sung vitamin D3, K2. Xin nhờ BS chia sẻ một số tips để giúp các bậc phụ huynh chọn lựa được sản phẩm phù hợp, an toàn và hiệu quả cho trẻ?

Thứ nhất, khi lựa chọn các bậc phụ huynh cần chú ý xem trong sản phẩm có thực sự là vitamin D3 không. Nếu vitamin D2 cũng được, nhưng không bằng vitamin D3. Các nghiên cứu người ta thấy rằng, D3 tốt hơn D2. Thứ hai là thương hiệu, nhà sản xuất uy tín. Thứ ba là sản phẩm dễ sử dụng. Nếu dùng mà hay quá tay hoặc giọt không rõ ràng sẽ khá nguy hiểm khi sử dụng.

Phần 2: BS Trương Hữu Khanh giải đáp các thắc mắc thường gặp về bổ sung vitamin D3, K2 cho trẻ

Trân trọng cảm ơn nhãn hàng Bioamicus Việt Nam - Cùng con khôn lớn đã đồng hành cùng AloBacsi trong chương trình này!