Theo GS Phạm Gia Khải - Nguyên chủ tịch Hội tim mạch Việt Nam, một chế độ ăn uống khoa học sau phẫu thuật sẽ giúp người bệnh van tim 2 lá mau hồi phục, giảm gánh nặng lên van tim. Đặc biệt, người bệnh sẽ hạn chế được các biến chứng sau phẫu thuật (đột quỵ, nhồi máu cơ tim...) và tăng tuổi thọ van tim.

Riêng với người phẫu thuật thay van, biết cách ăn uống còn giúp các thuốc chống đông hoạt động hiệu quả hơn, từ đó giảm nguy cơ kẹt van, hỏng van.

Không phải thực phẩm nào cũng tốt cho người bệnh sau thay van tim 2 lá

Người bệnh nên ăn gì sau phẫu thuật van tim 2 lá?

Sau phẫu thuật sửa chữa hoặc thay van tim 2 lá, người bệnh nên bổ sung vào thực đơn hàng ngày các nhóm thực phẩm sau:

Thực phẩm chứa chất béo không bão hòa

Các thực phẩm chứa chất béo không bão hòa như dầu thực vật (dầu oliu, dầu đậu nành, dầu vừng, dầu hướng dương), quả hạch (óc chó, hạnh nhân…) sẽ giúp giảm nồng độ cholesterol trong máu. Khi nồng độ cholesterol máu giảm, nguy cơ xơ vữa mạch cũng giảm theo.

Thực phẩm giàu vitamin, chất xơ

Điển hình như các loại rau củ, trái cây tươi và ngũ cốc nguyên hạt (yến mạch, lúa mạch, gạo lứt…). Các loại thực phẩm này cung cấp nhiều vitamin, khoáng chất cần thiết giúp đẩy nhanh quá trình hồi phục của cơ thể. Ngoài ra, chất xơ trong rau củ quả cũng giúp phòng ngừa biến chứng nhồi máu cơ tim, đột quỵ thường xảy ra sau phẫu thuật van tim.

Các loại thịt nạc, sữa ít béo

Thịt rất giàu protein nhưng chúng thường chứa nhiều chất béo xấu. Do đó, nếu ăn thịt, bạn nên chọn phần thịt nạc, cá, thịt gia cầm bỏ da nhằm giảm bớt lượng chất béo xấu đưa vào cơ thể qua thức ăn. Tương tự với sữa, các loại sữa ít béo, sữa đậu nành, sữa gạo… sẽ là lựa chọn được ưu tiên hơn.

Sau phẫu thuật van tim 2 lá không nên ăn gì?

Bên cạnh các thực phẩm tốt cho van tim, có rất nhiều thực phẩm mà người bệnh sau phẫu thuật van 2 lá phải hạn chế. Cụ thể là:

Thực phẩm nhiều muối

Muối có thể làm tăng huyết áp, từ đó làm tăng áp lực của dòng máu lên van tim. Vì thế, sau phẫu thuật van tim, bạn nên hạn chế các thực phẩm chứa nhiều muối như:

- Các loại dưa muối, cà muối, củ kiệu muối…

- Giò, chả, các loại thịt cá đông lạnh, đóng hộp.

- Muối, nước mắm, mì chính. Mì chính mặc dù có vị ngọt nhưng công thức thực sự của loại gia vị này lại chứa natri. Vì vậy, ăn nhiều mì chính cũng có thể khiến lượng muối trong cơ thể tăng cao.

Người bệnh sau phẫu thuật van 2 lá nên giảm bớt lượng muối dùng khi chế biến món ăn

Thực phẩm chứa chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa

Người bệnh sau mổ van tim 2 lá nói riêng cần tránh sử dụng các loại thực phẩm chứa nhiều chất béo có hại bao gồm chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa. Bởi chúng sẽ làm tăng nguy cơ hình thành mảng xơ vữa và cục máu đông gây kẹt van.

Chất béo bão hòa được tìm thấy với số lượng lớn trong mỡ, da và nội tạng động vật, sữa nguyên chất, bơ. Trong khi đó, chất béo chuyển hóa có nhiều trong các loại đồ ăn nhanh, đồ chiên rán, chế biến sẵn như bỏng ngô, mì ăn liền, pizza...

Đồ ngọt, thực phẩm nhiều chất bột đường

Nhiều nghiên cứu cho thấy chế độ ăn nhiều đường cũng có thể làm tăng lượng cholesterol trong máu tương tự như việc ăn nhiều chất béo. Vậy nên, nếu bạn vừa trải qua một cuộc phẫu thuật van tim 2 lá thì cần phải hạn chế các loại thực phẩm sau:

- Đồ uống ngọt bao gồm nước ngọt, nước trái cây có hàm lượng đường cao như nước mía, cà phê và trà ngọt, nước tăng lực…

- Bánh ngọt, bánh kem, bánh nướng, bánh quy, bánh rán; bánh pudding.

- Siro, mứt, kẹo...

Rượu bia và các đồ uống có cồn

Sau khi mổ van tim bạn nên giảm lượng rượu uống hàng ngày (không quá 2 ly rượu mỗi ngày) hoặc tốt nhất là ngừng hẳn uống rượu. Bởi sử dụng nhiều rượu, bia… sẽ kích thích hệ thần kinh điều khiển nhịp tim. Điều này sẽ khiến trái tim phải làm việc vất vả hơn bình thường, gây áp lực lên van tim.

Thực phẩm giàu vitamin K

Sau phẫu thuật van tim hai lá, người bệnh có thể phải sử dụng các thuốc kháng vitamin K như Warfarin (coumadin), Sintrom (Acenocoumarol) để hạn chế hình thành các cục máu đông gây kẹt van tim và làm giảm tuổi thọ của van tim. Tác dụng của các thuốc này sẽ bị giảm nếu trong chế độ ăn có quá nhiều thực phẩm giàu vitamin K.

Vì vậy, nếu đang dùng các thuốc kháng vitamin K kể trên, bạn cần phải hạn chế các loại thực phẩm giàu vitamin K như: cải bó xôi, húng quế, mùi tây, cần tây, cà rốt, các loại trái cây sấy khô (mật, đào, nho, chuối…).

Người hở van 2 lá đang dùng thuốc kháng vitamin K nên hạn chế cải bó xôi nhưng không cần kiêng tuyệt đối

Một số lưu ý khác trong chế độ ăn sau phẫu thuật van tim 2 lá

Để cơ thể hồi phục nhanh hơn và tránh ảnh hưởng đến tuổi thọ van tim, người bệnh sau phẫu thuật van tim 2 lá cũng cần lưu ý đến cách chế biến thức ăn:

- Nên luộc, hấp thay vì chiên rán, kho.

- Rửa qua các thực phẩm đông lạnh, đồ hộp trước khi chế biến để giảm bớt lượng muối.

- Giảm bớt lượng muối, mì chính dùng khi chế biến thức ăn. Thay vào đó, bạn có thể sử dụng các loại thảo mộc như quế, thảo quả… để tăng hương vị cho món ăn.

Ngoài ra, bạn nên chia nhỏ bữa ăn, không ăn quá no nhưng cũng không ăn quá ít. Tốt nhất, thời gian đầu sau phẫu thuật có thể ăn các bữa nhỏ cách nhau 2 - 3 tiếng, sau đó theo dõi phản ứng của cơ thể để dần trở về chế độ ăn bình thường.

Hiểu rõ nên ăn gì sau phẫu thuật van tim 2 lá là bước đầu tiên giúp người bệnh hồi phục cũng như tăng tuổi thọ của van tim. Tuy nhiên, chỉ chế độ ăn thôi là chưa đủ. Người bệnh nên kết hợp với việc tập thể dục nhẹ nhàng, sử dụng thêm các sản phẩm hỗ trợ đã được kiểm chứng để bảo vệ van tim tốt hơn.

BTV Thu Liên

TPCN Ích Tâm Khang - giải pháp giúp tăng cường chức năng tim đã được kiểm chứng lâm sàng

Là sản phẩm duy nhất tại Việt Nam đã được nghiên cứu lâm sàng và công bố trên Tạp chí Quốc Tế, TPCN Ích Tâm Khang đã giúp nhiều người bệnh tim mạch trên khắp cả nước, trong đó có người bệnh van tim hỗ trợ giảm các triệu chứng khó thở, phù, đau tim, đau thắt ngực, xơ vữa động mạch.

Hơn là một sản phẩm hỗ trợ, TPCN Ích Tâm Khang sẽ là người bảo vệ trái tim giúp những người bệnh tim mạch có thể thảnh thơi vui vầy bên gia đình, con cháu.

Tham khảo

https://www.svhhearthealth.com.au/rehabilitation/after-heart-valve-surgery

https://www.heart.org/en/health-topics/heart-valve-problems-and-disease/recovery-and-healthy-living-goals-for-heart-valve-patients/heart-valve-surgery-recovery-and-follow-up

https://www.uwhealth.org/healthfacts/nutrition/374.pdf