Ăn gạo lứt muối mè: Bỏ đói khối u hay bỏ đói chính mình?

Chiến đấu với ung thư là hành trình gian nan, đòi hỏi người bệnh không chỉ kiên cường về tinh thần mà còn phải có thể lực tốt để chống chọi với các phương pháp điều trị nặng nề. Tuy nhiên, thực tế hiện nay không ít bệnh nhân vì lo sợ bệnh tái phát hoặc di căn đã tìm đến những chế độ ăn “tuyệt đối” như chỉ ăn gạo lứt muối mè, loại bỏ hoàn toàn đạm động vật, hoặc uống duy nhất nước lọc với niềm tin sẽ “bỏ đói” khối u.

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, đây là quan niệm cực kỳ nguy hiểm - thay vì tiêu diệt ung thư, cơ thể người bệnh sẽ suy kiệt trước.

Ăn chay lành mạnh có thể giúp phòng ngừa, nhưng không thể điều trị ung thư

Các nghiên cứu quan sát dài hạn cho thấy chế độ ăn thực vật đa dạng, giàu rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và đậu hạt có thể giảm nguy cơ một số loại ung thư như đại trực tràng. Một phân tích gộp cũng ghi nhận tỷ lệ tử vong do ung thư giảm ở nhóm ăn chay.

Tuy nhiên, cần phân biệt rõ giữa ăn chay lành mạnh (đa dạng, đầy đủ chất) và ăn chay khắc nghiệt (chỉ ăn gạo lứt muối mè, loại bỏ hoàn toàn nhóm thực phẩm thiết yếu).

Các hướng dẫn dinh dưỡng của ESPEN, ASCO, VietSPEN đều khẳng định không khuyến nghị bất kỳ chế độ ăn kiêng nghèo năng lượng hoặc cực đoan nào trong điều trị ung thư, vì nguy cơ suy dinh dưỡng và suy mòn rất cao.

Gạo lứt muối mè - “kẻ phá hỏng” sức đề kháng của bệnh nhân ung thư

Các chế độ ăn đơn điệu, cực đoan như chỉ ăn gạo lứt muối mè thực chất vi phạm toàn bộ nguyên tắc dinh dưỡng căn bản cho người bệnh ung thư.

Trước hết, chúng gây thiếu hụt protein trầm trọng. Việc loại bỏ hoàn toàn đạm động vật khiến cơ thể không có đủ nguyên liệu để duy trì khối cơ, tái tạo tế bào lành và sản xuất kháng thể. Khi thiếu đạm kéo dài, người bệnh rất dễ bị teo cơ, suy giảm miễn dịch và không còn đủ thể lực để chịu đựng các đợt hóa trị, xạ trị.

Không chỉ thiếu đạm, chế độ ăn quá khắt khe còn khiến cơ thể thiếu năng lượng nghiêm trọng. Gạo lứt gần như không thể đáp ứng đủ nhu cầu calo mỗi ngày, đặc biệt là ở người đang điều trị ung thư vốn cần nhiều năng lượng để hồi phục. Khi không được cung cấp đủ calo, cơ thể buộc phải “ăn thịt” chính các mô cơ để tạo năng lượng, dẫn tới sụt cân nhanh chóng, suy kiệt toàn thân và làm giảm hiệu quả điều trị.

Bên cạnh đó, việc ăn uống đơn điệu còn gây thiếu hụt hàng loạt vitamin và khoáng chất thiết yếu như vitamin B12, sắt, kẽm, canxi và các acid béo không no. Những vi chất này đóng vai trò quan trọng trong miễn dịch, tạo máu, phục hồi mô tổn thương và bảo vệ hệ thần kinh. Thiếu chúng, cơ thể người bệnh sẽ suy yếu nhanh hơn, giảm khả năng chống chọi bệnh tật và làm tăng nguy cơ biến chứng trong quá trình điều trị.

Ăn uống như thế nào mới đúng?

Theo VietSPEN, mục tiêu dinh dưỡng trong điều trị ung thư là chống suy mòn, duy trì thể trạng để người bệnh đủ sức chiến đấu với bệnh tật. Chế độ ăn cần đa dạng, đáp ứng đủ năng lượng, đạm (ưu tiên đạm động vật), chất béo, tinh bột và vi chất từ rau quả, ngũ cốc nguyên hạt. Nếu bệnh nhân muốn ăn chay, cần có sự theo dõi sát sao của bác sĩ dinh dưỡng để bổ sung đạm thực vật đa dạng, kèm các vi chất thiết yếu và theo dõi định kỳ các chỉ số sức khỏe.

Ung thư không thể “bỏ đói” bằng những chế độ ăn khắc nghiệt. Ngược lại, người bệnh cần “ăn để sống”, ăn đủ chất để đủ sức vượt qua hành trình điều trị, nâng cao hiệu quả và cải thiện chất lượng cuộc sống lâu dài.