Nửa đêm về sáng: "Điểm đen" của đột quỵ?

Hotline tư vấn của AloBacsi thường nhận được các cuộc gọi nhờ kết nối bác sĩ cấp cứu đột quỵ vào nửa đêm và rạng sáng. Đây có phải là các điểm “đen” mà cơn đột quỵ thường ập đến không thưa bác sĩ? Bác sĩ có thể lý giải giúp nguyên nhân vì sao?

Ảnh minh họa - Nguồn Internet

Thực tế tại bệnh viện, tỷ lệ người mắc đột quỵ nửa đêm về sáng cao hơn.

Vì sao lại có tình trạng này?

Đối với ở nước ta, thời điểm nửa đêm về sáng, mặt trời xa chúng ta nhất, nhiệt độ sẽ giảm, lạnh hơn, điều này sẽ dẫn đến tình trạng đột quỵ như tôi đã nói ở trên.

Thứ 2 là ở người cao tuổi có bệnh mạn tính như nam giới là tiền liệt tuyến, hay tăng huyết áp. Hơn nữa, người lớn thường ngủ và dậy rất sớm để chuẩn bị bữa sáng cho con cháu hay tập thể dục, lúc đó khi đang nằm trong chăn, đang ấm mạch máu đang dãn nhưng nếu dậy ra ngoài lạnh ngay thì mạch máu co lại, dễ dẫn đến đột quỵ

Để phòng đột quỵ lúc sáng sớm, sau khi tỉnh giấc mọi người nên dành một ít phút cho cơ thể quen dần với trạng thái mới và hoàn toàn tỉnh táo trước khi bước ra khỏi giường.

Có thể nằm trên giường và thực hiện một vài động tác "khởi động", nhẹ nhàng duỗi chân duỗi tay, xoa mặt… Với những người có tiền sử bệnh tim mạch thì lại càng cần lưu ý hơn mỗi sáng.

Buổi tối trước khi đi ngủ, nên uống một ly nước ấm, như vậy vừa tạo điều kiện kích thích cơn buồn ngủ, vừa tránh tình trạng khô háo vào sáng hôm sau, làm giảm độ keo nhớt của máu, giảm bớt áp lực lên tim.

GS.TS.BS Nguyễn Văn Thông
Chủ tịch Hội đột quỵ Việt Nam

Bệnh đột quỵ hay xảy ra vào rạng sáng là do thay đổi hormone và huyết áp của người bệnh. Khi thức dậy vào sáng sớm, cơ thể sẽ chuyển từ tư thế đang nằm sang tư thế vận động, làm thay đổi nồng độ các hormon.

Các hormon này gây ra hai tình trạng, thứ nhất là tăng nhịp tim và tăng huyết áp, thứ hai là làm tăng trương lực của động mạch. Thông thường, huyết áp của cơ thể xuống mức thấp nhất vào lúc khoảng 3 giờ sáng, sau đó tăng dần lên và tăng nhanh lúc thức dậy và buổi sáng.

Khi bạn thức dậy, cơ thể bạn tiết ra adrenaline và các hormon gây căng thẳng khác, làm tăng áp lực máu và nhu cầu cung cấp oxy. Sau một đêm, cơ thể mất đi một lượng nước tương đối lớn, máu như vậy sẽ trở nên cô đặc hơn, tim phải làm việc vất vả để bơm đẩy máu đi.

Khi tăng huyết áp sẽ tăng nhu cầu oxy cho cơ tim, làm cho cơ tim không được ổn định do chênh lệch huyết áp, tăng nguy cơ tổn thương các mảng xơ vữa động mạch, làm cho các mảng xơ vữa này sẽ bị rách ra, vỡ, bong, lúc này chúng sẽ kích hoạt tiểu cầu gây ra huyết khối gây tắc mạch não gây đột quỵ thiếu máu não cấp.

Lý do thứ 2 liên quan đến đột quỵ buổi sáng là do lượng nitric oxit thấp vào lúc ngủ dậy. Nitric oxit (gọi tắt là NO) có vai trò quan trọng trong việc cầm máu, nó tham gia vào hầu hết quá trình sinh học trong cơ thể như sự thức tỉnh, chức năng sinh dục, cảm giác đau, hài lòng, điều tiết máu và chất dinh dưỡng nuôi cơ thể…

Sự hoạt động của NO có vai trò quan trọng trong quá trình lão hóa, mở rộng mạch máu tăng dòng chảy đưa oxy và các chất dinh dưỡng để nuôi cơ thể, nó còn là yếu tố quan trọng quyết định đến việc bị đột quỵ, tiểu đường…

Quá trình tiêu thụ NO vào ban đêm là lớn nhất nên khi sáng sớm thức dậy cơ thể con người thường thiếu NO nên cũng dẫn đến nguyên nhân bị đột quỵ vào sáng sớm.

Bệnh đột quỵ hoàn toàn có thể dự phòng bởi các yếu tố nguy cơ là điều then chốt cho việc dự phòng đột quỵ. Các yếu tố nguy cơ của đột quỵ não bao gồm: tăng huyết áp, rung nhĩ, rối loạn chuyển hóa mỡ, đái tháo đường, bệnh van tim, suy tim, hút thuốc lá,…