Những điều cần chú ý ở bệnh nhân đái tháo đường đang chạy thận nhân tạo

Từ 20 -40% bệnh nhân ĐTĐ sẽ có biến chứng thận, 40% bệnh nhân đang chạy thận nhân tạo do biến chứng thận của ĐTĐ.

Ảnh minh họa Ảnh minh họa

Thận lọc máu, đào thải chất cặn bã và nước thừa, tạo nên sự cân bằng cho cơ thể. Bệnh thận đái tháo đường là một quá trình xảy ra trong nhiều năm đường huyết kiểm soát kém, gồm 5 giai đoạn, suy thận mạn là giai đoạn cuối. Bệnh nhân độ lọc cầu thận dưới 10ml/phút phải chạy thận nhân tạo. Dưới đây là thành phần dinh dưỡng quan trọng cho bệnh nhân đái tháo đường đang chạy thận:

Năng lượng: cần 35 - 40 kcal/kg/ngày (cân nặng trước chạy thận). Người trưởng thành có cân năng 50kg cần 1.800 kcal/ngày.

Chất đạm: cần khoảng 1,2g/kg/ngày, người nặng 50kg cần từ 60g đạm.

Thực phẩm giàu đạm: thịt heo, thịt bò, thịt gà, cá, lòng trắng trứng, sữa dinh dưỡng, sữa bò tươi...

Trung bình mỗi ngày cần khoảng 120 - 150g thịt nạc hoặc cá, 1 quả trứng gà (hoặc 3 trứng cút), 1 ly sữa 200ml, 1 hũ yaourt.

Nếu ăn kém, bổ sung 3 - 4 ly sữa giàu đạm mỗi ngày.

Chất bột: Nhu cầu tương đương người đái tháo đường chưa lọc thận. Trước khi lọc thận nên ăn một bữa đủ chất (cơm, cháo, thịt, cá, trứng, rau...), nếu ăn kém thì thay thế bằng một ly sữa hoặc bột ngũ cốc đề phòng hạ đường huyết trong và sau khi lọc thận.

Chất béo: Mỗi ngày dùng thêm 5 muỗng cà phê dầu, cung cấp 225kcal. Bổ sung dầu ăn khi chế biến các món ăn, ưu tiên dầu nành, dầu hướng dương, dầu cải. Hạn chế thịt mỡ, đồ lòng, bơ, dầu dừa, nước cốt dừa để khỏi bị tăng mỡ máu.

Muối: Không ăn thức ăn chế biến sẵn có nhiều muối (dăm bông, xúc xích, chả lụa, thịt hộp, dưa muối chua...). Nấu nhạt, nước chấm nhạt. Tổng lượng muối mỗi ngày < 3g.

Nước: khoảng 1 lít/ ngày (nếu bệnh nhân không có nước tiểu), bao gồm cả nước trong món ăn, thức uống. Không dùng nước ngọt có gas. Nên uống từng ngụm nước, rải đều trong ngày. Uống ít nước canh vì nhiều muối và kali.

Rau, trái cây: cung cấp vitamin, khoáng chất, chất xơ.Kali máu tăng gây loạn nhịp tim, ngưng tim. mà rau và trái cây lại có nhiều kali (cam chuối nho bưởi hạt khô, chocolate, cafe sữa...). Vậy nên để giảm kali, ta nên cắt nhỏ, ngâm luộc bỏ nước 2 lần.. Mỗi ngày có thể dùng 100 - 150g rau củ và 100g trái cây tươi.

Vitamin và chất khoáng: cần bổ sung các vitamin B1, B6, vitamin C, acid folic, chất sắt, canxi... Đặc biệt người suy thận khả năng thải phosphate kém, nên chú ý hạn chế thức ăn nhiều phosphate như phomat, thịt cua, lòng đỏ trứng, gan, trái cây khô. Phosphat tăng trong máu ảnh hưởng đến chuyển hoá canxi gây vôi hóa mạch máu.

Biến chứng xảy ra khi chạy thận nhân tạo gồm: tụt huyết áp, chuột rút, nôn và buồn nôn, đau đầu, đau ngực và đau lưng, ngứa... bệnh nhân cần gặp bác sĩ để tư vấn thêm. Khi đã chạy thận nhân tạo, không được tự ý ngưng chạy thận, chất độc và nước thừa không được đào thải ảnh hưởng đến tính mạng.

Trong lúc chạy thận, người bệnh cần 4 nhân tố quan trọng để có chất lượng điều trị tốt: theo dõi của bác sĩ thận, bác sĩ nội tiết, tự theo dõi các thông số quan trọng như đường huyết, huyết áp, nước tiểu, cân nặng mỗi ngày, điều chỉnh đường huyết, thiếu máu, hạ huyết áp, các rối loạn canxi và phosphat, bổ sung đạm, vitamin B, C.

Theo Hội Nội tiết và ĐTĐ Việt Nam