Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), khoảng 900.000 người Mỹ bị ảnh hưởng bởi tình trạng này mỗi năm. CDC ước tính thêm rằng khoảng 60.000 đến 100.000 người tử vong vì bệnh này mỗi năm.

Khi huyết khối - cục máu đông xuất hiện ở một trong các tĩnh mạch của bạn, tình trạng này được gọi là thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch (VTE). Nếu bạn nghi ngờ mình có bất cứ dấu hiệu nào của tình trạng này hãy đến gặp bác sỹ ngay lập tức. Các triệu chứng của huyết khối khá đa dạng và đôi khi còn không biểu hiện triệu chứng.

Hãy cùng Viện Y học ứng dụng Việt Nam tìm hiểu những thông tin cơ bản về huyết khối, để có hướng xử trí kịp thời cho bản thân và gia đình trong những tình huống này.

Huyết khối ở chân

Khi cục máu đông xuất hiện ở trong những tĩnh mạch nằm sâu bên trong cơ thể thì được gọi là huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT). Chúng phổ biến nhất ở chân hoặc vùng chậu hông. Trong khi sự tồn tại của  huyết khối ở chân có thể  không làm hại bạn, tuy nhiên cục máu đông này có thể vỡ ra và di chuyển về phổi. Tình trạng này được gọi là thuyên tắc phổi (pulmonary embolism - PE) và có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.

Dấu hiệu của huyết khối ở chân bao gồm:

- Sưng
- Đỏ đoạn chi
- Đau

Các triệu chứng này sẽ gợi ý đến tình trạng huyết khối tĩnh mạch khi chúng xuất hiện tại một chân, bởi vì cục máu đông thường xuất hiện ở một chân chứ không phải ở cả hai chân.

Ngoài ra, còn một số tình trạng khác bệnh lý khác cũng có những triệu chứng tương tự, vậy phải làm thế nào để phân biệt? Nếu bạn có cục máu đông ở chân và chân bị sưng lên thì khi bạn chườm đá tình trạng sưng sẽ không giảm. Ngược lại nếu chườm đá làm giảm sưng thì có thể bạn đang chấn thương cơ chứ không phải huyết khối.

Các dấu hiệu gợi ý khác bao gồm tăng nhiệt độ tại chỗ, tăng trương lực, giảm độ ve vẩy, giãn các tĩnh mạch nông, tăng chu vi của bắp chân, đùi…

Huyết khối ở ngực

Huyết khối có thể phổ biến ở chân, nhưng chúng cũng có thể xuất hiện tại các vị trí khác của cơ thể. Vị trí của huyết khối sẽ quyết định triệu chứng và những hậu quả  xảy ra.

Ví dụ, khi cục máu đông xuất hiện trong động mạch của tim và cản trở tuần hoàn, nó có thể gây ra cơn đau tim. Hoặc khi huyết khối xuất hiện ở phổi nó có thể gây ra tình trạng thuyên tắc phổi. Cả hai tình trạng đều có thể dẫn đến tử vong và có các triệu chứng gần tương tự nhau.

Đau ngực là dấu hiệu cảnh báo một vấn đề sức khỏe, nhưng để tìm ra nguyên nhân là do cơn đau tim, thuyên tắc phổi… lại cần kết hợp với các triệu chứng khác. Đau ngực do thuyên tắc phổi thường khiến bạn cảm thấy đau nhói và đau tăng lên khi thở. Các triệu chứng khác bao gồm:

- Thở nhanh nông
- Nhịp tim nhanh
- Có thể ho

Đau ngực do các vấn đề về tim mạch: Đau thường xuất hiện ở vị trí trung tâm của ngực, đau kiểu co thắt đè nặng hay cảm giác bị ép, có khi đau rát, đôi khi gây nghẹt thở. Đau cũng có thể lan lên cổ lan xuống vai và cánh tay trái. Các triệu chứng đi kèm với cơn đau: Khó thở nhanh, nông, đánh trống ngực, buồn nôn, chóng mặt, vã mồ hôi…

Cả hai tình trạng đều cần chăm sóc y tế khẩn cấp vì có thể gây tử vong nhanh chóng.

Huyết khối tĩnh mạch mạc treo

Cục máu đông xuất hiện có thể làm cản trở tuần hoàn ở ruột và gây ra các tổn thương tại khu vực. Một số nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc huyết khối tĩnh mạch mạc treo của bạn bao gồm:

- Viêm ruột thừa
- Ung thư
- Túi thừa đại tràng
- Tình trạng viêm sưng cấp của tụy

Sử dụng thuốc tránh thai và hormone estrogen cũng làm tăng nguy cơ xuất hiện tình trạng huyết khối tĩnh mạch mạc treo.

Các triệu chứng huyết khối bao gồm: đau bụng, đầy bụng, và nôn mửa. Nếu cơn đau bụng trở nên tồi tệ hơn sau khi ăn hoặc đau hơn theo thời gian, thì nó có thể liên quan đến huyết khối. Cơn đau thường rất dữ dội và khó để xác định chính xác vị trí khởi phát.

Huyết khối ở não

Các cục máu đông hình thành trong mạch máu ở tim hoặc trong động mạch cảnh ở cổ có nguy cơ sẽ di chuyển đến não của bạn và gây ra chứng đột quỵ.

Các dấu hiệu của đột quỵ bao gồm:

- Yếu hoặc mất cảm giác ở một bên cơ thể
- Rối loạn thị lực
- Gặp khó khăn khi diễn đạt, phát âm
- Khó giữ thăng bằng và đi bộ
- Lú lẫn

Bạn có thể không cảm thấy đau như huyết khối tại các vị trí khác, nhưng cơn đau đầu vẫn xuất hiện ở một số bệnh nhân. Tìm hiểu thêm cách phát hiện và xử trí đột quỵ tại đây.

Tìm kiếm sự trợ giúp y tế

Tìm kiếm sự trợ giúp y tế khi bạn có bất cứ dấu hiệu nghi ngờ nào liên quan đến huyết khối. Được chẩn đoán và can thiệp sớm sẽ cho kết quả điều trị tốt, hạn chế biến chứng lâu dài.