Có thuốc phòng tai biến cho người cao huyết áp không?

Xin chào bác sĩ,

Mẹ tôi năm nay 51 tuổi, bị cao huyết áp từ rất lâu rồi. Trước thì bệnh tật cứ vậy thôi, chưa có gì nghiêm trọng nhưng độ 2 năm gần đây tôi nhận thấy bệnh tình của bà ngày một nặng thêm.

Mỗi khi huyết áp tăng, mẹ tôi thường thấy chóng mặt, đau đầu dữ dội, trên đỉnh đầu các cục máu tạo thành khối, sờ vào thấy sần sùi. Mỗi khi phát bệnh như thế, mẹ tôi chỉ uống thuốc hạ huyết áp rồi nhờ các con massage da đầu giúp cho đỡ đau đầu.

Tôi rất sợ tình trạng bệnh của mẹ tôi có thể tiến triển nặng thành tai biến. Xin hỏi bác sĩ mẹ tôi nên uống thuốc như thế nào? Ăn uống nên kiêng cữ gì? Có nên tập thể dục không? Có thuốc gì để đề phòng tai biến trước cho mẹ tôi không? Bạn đọc có gặp hoàn cảnh như tôi thì xin cho tôi lời khuyên nên làm thế nào. Tôi xin chân thành cảm ơn.

(Dương Văn Quyền)

Có thuốc phòng tai biến cho người cao huyết áp không?

Khi huyết áp tăng, mẹ tôi đau đầu dữ dội, chóng mặt hoa mắt

Chào bạn Quyền!

Cảm ơn câu hỏi của bạn, cũng là câu hỏi của rất nhiều người khắp nơi thắc mắc về chứng bệnh cao huyết áp, tai biến mạch máu não. Bạn là người con hiếu thảo, đã quan tâm đến cha mẹ, những người đã sinh thành nuôi dưỡng mình, công đức này thật cao cả to lớn, mà chúng ta không được lãng quên.

Đây cũng là một nét văn hóa truyền thống quý giá cần gìn giữ và phát huy, nhất là hiện nay đất nước chưa thể lo được cho người già, gần như họ neo đơn thiếu thốn nhiều bề từ vật chất đến tinh thần.

Nhiều bạn trẻ suy nghĩ lo đầy đủ vật chất cho bố mẹ là đủ, nhưng thực tình các cụ tình cảm quan tâm mới là quan trọng. Vì vậy mà tấm lòng hiếu thảo của các bạn với cha mẹ ông bà lúc này thật ấm áp và cần thiết.

Khi có tuổi, con người dần bước sang giai đoạn lão hóa, cũng là lúc huyết áp có thể tăng cao, gây ra nhiều khó khăn, trong đó tai biến mạch máu não là một biến chứng nguy hiểm có thể dẫn đến tử vong rất nhanh. Vậy cao huyết áp là gì, chúng ta hãy xem câu chuyện từ lúc “thiếu thời” của nó nhé.

Mạch máu khi mới được sinh ra, chúng mềm mại, uyển chuyển, có sức co thắt nhịp nhàng, thậm chí có thể giản nở (nếu cần) để dung hòa những lúc có áp lực dồn nén đột ngột. Vì thế mà đảm bảo lưu thông máu đi nuôi cơ thể với mức huyết áp bình ổn 120/80 mmHg. Khi cơ thể đã có tuổi (trung niên trở lên), mạch máu theo năm tháng cũng trở nên lão hóa, chúng kém đàn hồi dần.

Bên cạnh đó còn nhiều tác động bất lợi lên thành mạch như mảng xơ vữa, các hiện tượng đóng dày bên trong lòng mạch, tình trạng glycate hóa (bệnh tiểu đường), các gốc tự do, huyết khối, sự kết tập tiểu cầu, hiện tượng tái cấu trúc thành mạch… làm cho lòng mạch máu ngày càng nhỏ hẹp, trong khi lượng máu vẫn được sản xuất và duy trì không giảm, thậm chí có phần tăng hơn trước. Cho nên thành mạch lúc này phải chịu áp lực máu cao hơn bình thường, và tình trạng cao huyết áp bắt đầu xuất hiện.

Động mạch bị xơ vữa nên thành mạch phải chịu áp lực máu cao hơn bình thường, gây nên cao huyết áp

Vì sự tích lũy căn nguyên hình thành căn bệnh này trên mạch máu và kéo dài từ khá lâu nên gần như nó là căn bệnh mạn tính. Việc điều trị ngoài chuyện đưa huyết áp về trị số bình thường (một cách từ từ) cần uống thuốc đều đặn mỗi ngày và lâu dài để bảo vệ các cơ quan được tưới máu ổn định.

Không nên dừng thuốc ngay cả khi huyết áp đã đạt mức bình thường, vì khi hết tác dụng của thuốc, huyết áp sẽ lên lại. Và cơ thể sẽ chống lại áp lực này bằng cách tái cấu trúc làm dày thành mạch, dày thành tim (gây bệnh lớn tim), càng làm bất lợi hơn cho cơ thể. Rồi một ngày trở trời, huyết áp sẽ tăng đột ngột, nguy cơ vỡ mạch gây tai biến rất nguy hiểm đến tính mạng.

Tuổi tác thường đi kèm với bệnh tật, “cái tuổi nó đuổi cái xuân!” nó làm cho người ta mau già mau yếu, bệnh tật chất chồng. Nhiệm vụ của chúng ta hãy cố gắng “kiềm chế” quy luật sinh - lão này, để làm sao chúng ta vẫn khỏe mạnh đến giây phút cuối mà hoàn thành sứ mạng làm người của mình. Đến khi bước sang “thế giới bên kia” lòng không hổ thẹn với tổ tiên, phúc đức cao dày mong được tái sinh lại làm người.

Sở dĩ chúng tôi đề cập một chút về thế giới, vật chất và tâm linh, vì có liên quan mật thiết đến bệnh tật, đặc biệt những bệnh nhạy cảm nhiều như huyết áp và tai biến mạch máu. Khi một người tin rằng thế giới này chỉ toàn vật chất, chết là hết! Thì theo logic họ sẽ có những suy nghĩ và hành động dễ dẫn đến những căng thẳng, lo âu hơn những người có đức tin.

Những người tin “có thần” họ sống tự tại hơn, họ hiểu thế giới này bao la rộng lớn với muôn vàn thế giới hữu hình, vô hình. Cuộc sống bền bỉ, chết không phải là hết, mà bắt đầu 1 cuộc sống khác, ở 1 thế giới khác. Họ tin một ngày có thể luân hồi quay lại làm người, tin vào nhân quả công bằng.…Vì thế cuộc sống của họ khá ung dung, tự tại sáng suốt để suy xét đúng sai.

Họ thường tỉnh táo hơn trước mọi “sự vụ”, suy nghĩ và hành động thiên về công đức lâu dài. Cuộc sống hướng thiện, tích đức làm cho con người thấy bình thản, nhẹ nhàng, tránh được căng thẳng (stress) là nguyên nhân quan trọng dẫn đến cao huyết áp và tai biến mạch máu. Khi đã bình thản, tự tại họ lại càng thấy rõ đúng sai, nhất định họ sẽ không bao giờ làm sai (có nghĩa là luôn làm đúng).

Chữ “Đúng” ở đây được xây dựng trên nền tảng của chữ “Thiện”, điều này ai cũng thấy rõ, người thiện tránh được nhiều rắc rối bệnh tật, đã vậy luôn được mọi người yêu quý vì thế mà cuộc sống của họ ngày càng khá hơn. Như vậy chỉ khác nhau ban đầu về quan niệm sống, đã dẫn đến 2 ngã rẽ khác nhau, cội nguồn của nhiều bệnh tật, trong đó huyết mạch là một ví dụ điển hình.

Quay lại cách uống thuốc huyết áp của mẹ bạn, theo như mô tả trong thư, bạn không cho biết mẹ bạn đang uống thuốc gì và có uống đều hay không? Hay “Mỗi khi phát bệnh như thế” mẹ bạn mới uống thuốc hạ huyết áp?

Theo các khuyến cáo tim mạch, thì người cao huyết áp nên uống thuốc hạ áp đều mỗi ngày, kể cả khi huyết áp đã ổn định. Không nên chờ đến khi huyết áp lên cao rồi mới uống, như vậy rất nguy hiểm vì nó làm tăng nguy cơ gây tai biến mạch máu.

Uống thuốc đều đặn trị căn nguyên gây nên tai biến là cao huyết áp sẽ làm giảm nguy cơ bị tai biến

Khi huyết áp tăng cao áp suất trong hộp sọ cũng tăng, gây nhức đầu, bừng mặt khó chịu. Nếu có huyết khối đủ lớn sẽ gây thuyên tắc mạch máu não, gây ra nhồi máu não hoặc nhũn não do một vùng não không được máu nuôi dưỡng.

Một số mao mạch nhỏ ngoại vi dưới da đầu cũng bị căng nên bạn cảm nhận da đầu có sần sùi, đó không phải là các cục máu tạo thành khối, mà là áp lực máu lên thành mạch. Những mạch máu “mỏng manh” nhất của não có khả năng sẽ không chịu nổi áp lực cao, chúng có thể vỡ gây xuất huyết não. Đó là tai biến mạch máu não.

Để phòng ngừa tai biến mạch máu não:

1/ Trước hết phải giữ ổn định huyết áp bằng cách dùng thuốc đúng phác đồ và đều đặn mỗi ngày. Trong phác đồ cần có thuốc kháng đông để chống huyết khối. Nên đo và theo dõi huyết áp thường xuyên.

2/ Tránh các yếu tố làm tăng thể tích máu đột ngột như nhậu nhẹt, rượu bia, thuốc lá, thuốc kích thích…

3/ Tránh thay đổi nhiệt độ môi trường đột ngột từ nóng sang lạnh, ví dụ thời tiết đang nóng bức mà vào phòng máy lạnh ngủ quên, hoặc cơ thể mới vận động thể dục xong mà dội tắm nước lạnh lên người, mạch máu co lại đột ngột sẽ gây 1 đợt “bão” huyết áp nguy hiểm. Mùa đông khi ra ngoài nên mặc đủ ấm.

4/ Tránh căng thẳng quá mức, nên giải stress giữa ca để tránh bất lợi cho cơ thể.

5/ Nên tập thể dục nhẹ nhàng thường xuyên mỗi ngày, như các môn dưỡng sinh giúp tăng lưu thông máu, tăng đốt cháy mỡ thừa, giảm hình thành mảng xơ vữa.

6/ Không nên tập những môn thể thao áp lực cao, như chạy bộ marathon, tennis, đá banh…