Vượt qua áp lực mùa thi: Dinh dưỡng đầy đủ, không kỳ vọng quá mức

1. Căng thẳng kéo dài khiến học sinh không thể tập trung

Thưa BS, liên tục căng thẳng, stress sẽ ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe và khả năng tập trung của các em học sinh trong thời điểm sắp phải thi chuyển cấp?

BS Trương Hữu Khanh - Phó Chủ tịch thường trực Hội Truyền nhiễm TPHCM trả lời: Học sinh liên tục căng thẳng, stress chắc chắn sẽ không ngủ được, đau đầu, khó chịu dẫn đến không thể tập trung. Có những em còn bị thay đổi tính tình, cáu gắt.

Đó là những điều cần chú ý khi các em đến mùa thi cử hoặc có việc gì đó gây căng thẳng.

2. Học ngày học đêm không hề mang lại hiệu quả cao

Việc học ngày học đêm trước kỳ thi, học liên tục không ngừng nghỉ có giúp các em tiếp thu kiến thức tốt hơn không? Theo lý giải khoa học, học trong thời gian bao lâu và học như thế nào là tốt nhất, thưa BS?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Các nhà khoa học cũng như các chuyên gia tâm lý đều nói phải học đều. Việc ôn thi chỉ tăng tốc ở một giai đoạn nhất định, bên cạnh đó cần có thời gian nghỉ ngơi để hồi phục sức khỏe.

Trí não của chúng ta sẽ được hồi phục trong lúc ngủ để có thể linh hoạt khi thức. Việc học suốt đêm, không ngủ đủ chắc chắn không đem lại hiệu quả lúc thi.

Trước ngày đi thi phải giữ tâm trạng thoải mái, việc học phải đuọc phân đều chứ không thể học dồn tất cả kiến thức cả năm học trong một thời gian ngắn.

3. Nghỉ ngơi đúng nhịp độ sinh lý để cải thiện sự tập trung

Nhiều học sinh nói rằng, học buổi sáng giúp các em nhớ nhanh hơn nhưng lại không nhớ lâu. Trong khi đó, học buổi tối dù khó ghi nhớ nhưng có thể nhớ lâu hơn. Giữa thức khuya học bài và dậy sớm học bài, việc nào giúp não bộ ghi nhớ lâu hơn, tốt hơn, thưa BS?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Ở những nước tiên tiến, người ta không bao giờ cho trẻ con ngủ sau 9 giờ tối. Theo nghiên cứu, sinh lý của giấc ngủ tốt nhất tập trung vào khoảng 9 giờ đến 3 - 4 giờ sáng. Lệch khỏi múi giờ như vậy sẽ khiến độ tập trung giảm xuống vì cơ thể cần nghỉ ngơi, tế bào não cần nghỉ ngơi.

Không có chuyện học ban đêm sẽ nhớ lâu hơn. Bản thân tôi làm việc buổi sáng nhưng trí nhớ vẫn rất tốt.

Người lớn thường thức khuya nên các em cũng thức khuya theo. Trẻ nhỏ nên tập thói quen nghỉ ngơi tốt.

4. Liên hệ với thực tế để nhớ bài lâu hơn

Từ xưa đến nay, trường Y là ngôi trường mơ ước của nhiều thế hệ học trò, đậu vào trường Y là một điều không hề dễ dàng. Xin nhờ BS chia sẻ kinh nghiệm học tập, ôn tập, ghi nhớ và những kỹ năng để bước vào kỳ thi một cách tự tin.

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Tôi không nói mình đầy đủ kinh nghiệm để truyền lại cho các em cách học. Trước đây, khi học bài tôi thường đọc to lên và thậm chí còn viết ra giấy. Đọc bằng mắt không nhớ tốt bằng viết ra và đọc to. Lúc này chúng ta tận dụng được tai nghe, mắt nhìn, tay viết.

Dĩ nhiên học là phải liên hệ đến thực tế để nhớ lâu hơn. Đồng thời, nên phân bố thời gian học tập phù hợp, kết hợp với giải trí.

Không có một biện pháp nào hoàn hảo. Mỗi trẻ có một năng khiếu, trí nhớ, IQ bẩm sinh khác nhau nên kết quả học tập cũng sẽ khác nhau.

5. Đồng hành với con là một nghệ thuật

Các chuyên gia đưa ra cảnh báo “Sĩ tử dễ bị rối loạn tâm thần trước mùa thi”. Các dấu hiệu bất ổn nào cho thấy các em học sinh cần được quan tâm và nâng đỡ hơn về mặt tinh thần, thưa BS?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Trẻ trong mùa thi hoặc trong giai đoạn chuyển cấp cần có sự đồng hành, chia sẻ của phụ huynh. Phụ huynh nên thường xuyên hỏi thăm việc học hành của trẻ thế nào, nhất là khi kỳ thi đến gần.

Việc hỏi han, quan tâm cũng là một nghệ thuật vì có nhiều trẻ không thích phụ huynh hỏi sâu. Cha mẹ nên đồng hành như một người bạn, không áp đặt và luôn theo dõi con.

Nếu cảm thấy trẻ ngủ không đủ, cha mẹ nên can thiệp. Khi thấy trẻ có vẻ cáu gắt, khó chịu, hãy coi chừng trẻ có vấn đề về tâm lý. Trường hợp trẻ thay đổi tính tình, phụ huynh nên tìm hiểu, theo dõi kỹ để xem trẻ có bị căng thẳng vì áp lực học tập không. Nên quan sát xem trẻ có thể hòa nhập với môi trường xung quanh một cách nhanh chóng không hay chỉ khép kín.

Dựa vào những dấu hiệu này, có thể đánh giá khả năng trẻ có vấn đề về tâm thần, tâm lý, bị căng thẳng do áp lực học tập để can thiệp kịp thời. Đừng để đến lúc trẻ mất ngủ, la hét, thay đổi tính tình là đã trễ mất rồi.

6. Chỉ bổ sung vitamin nhóm B khi thật sự cần thiết

Tăng cường những loại thực phẩm nào có thể giúp trẻ tập trung, tăng cường chức năng não bộ trong thời điểm quan trọng, thưa BS? Nhiều phụ huynh cho con bổ sung vitamin B6, uống thuốc bổ não, liệu điều này có giúp ích cho trẻ trong kỳ thi không?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Theo tôi, quan trọng nhất là năng lượng. Không nên để trẻ học đến quên ăn. Nếu trẻ không kịp ăn hoặc ăn vội vàng, nên bổ sung dinh dưỡng theo cách khác như uống sữa, ăn sữa chua xen kẽ trong lúc học.

Đặc biệt phải luôn uống đủ nước. Đó là hai điều quan trọng.

Thông thường, các vitamin nhóm B có thể hỗ trợ thần kinh, tuy nhiên chỉ uống khi thật sự cần thiết.

Quan trọng nhất vẫn là năng lượng. Ăn rau xanh, trái cây tươi, bổ sung sữa, sữa chua để có thêm vitamin  cho trẻ.

7. Áp lực của trẻ có thể đến từ chính bản thân

Trường hợp chẳng may, trẻ không vào được trường, lớp mà phụ huynh và học sinh kỳ vọng. Làm thế nào để đối diện với sự thật này, cha mẹ cần động viên con trẻ ra sao, thưa BS?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Chúng ta nên có cái nhìn rộng hơn. Nếu tất cả học sinh đều có thể vào trường Y hết thì làm sao đủ chỗ học. Xã hội cần có nhiều người làm những công việc khác nhau. Nếu trẻ thật sự thích, phụ huynh có thể cho con thêm cơ hội sang năm thi lại.

Phụ huynh hãy thông cảm, chia sẻ với trẻ chứ đừng kỳ vọng quá sức. Áp lực của trẻ có thể đến từ chính bản thân hoặc gia đình. Nếu không đậu được trường mong muốn có thể nghĩ rằng thiên chức của mình là một công việc khác, không nhất thiết phải khăng khăng vào một trường nào đó.