Trẻ mọc răng sữa: Dấu hiệu bình thường, bất thường và khi nào cần đi khám?

1. Trường hợp mọc răng sữa hàm trên trước có đáng lo không?

Thưa BS, trong quá trình thăm khám tại Phòng khám Nha khoa Hạnh Phúc, BS từng gặp những trường hợp trẻ còn rất nhỏ nhưng răng mọc lệch, nghiêng hẳn hoặc chen chúc gây lo lắng cho phụ huynh. 

Bác sĩ có thể chia sẻ một ca gần đây khiến mình ấn tượng - từ thời điểm mọc răng sớm/lệch cho đến hướng xử trí để tránh phải chỉnh nha sau này không ạ?

BS.CK1 Phan Bá Ngọc - Giám đốc Phòng khám Nha khoa Hạnh Phúc trả lời:

Trẻ em đến khám tại Phòng khám Nha khoa Hạnh Phúc chiếm gần một nửa số khách hàng, với nhiều lý do khác nhau như răng mọc lệch, chen chúc, răng bị siết…

Có trường hợp phụ huynh đưa trẻ đến khám do mọc răng sữa hàm trên trước - đây là trường hợp hy hữu vì theo y văn, trẻ thường mọc răng sữa hàm dưới trước. Điều này khiến gia đình khá lo lắng.

Tuy nhiên, sau khi thăm khám và chụp phim, kết quả cho thấy các mầm răng đều phát triển bình thường, không có bất thường nào và cũng không ảnh hưởng đến sự phát triển răng sau này. Vì vậy, phụ huynh hoàn toàn có thể yên tâm, không cần quá lo lắng về trường hợp tương tự.

2. Thời điểm mọc chiếc răng sữa đầu tiên

Thông thường trẻ bắt đầu mọc chiếc răng đầu tiên khi nào? Có bé mọc sớm hoặc mọc trễ có đáng lo không, thưa BS?

BS.CK1 Phan Bá Ngọc trả lời:

Trẻ thường bắt đầu mọc những chiếc răng sữa đầu tiên trong khoảng 6 - 8 tháng tuổi, và đa số sẽ mọc răng sữa ở hàm dưới trước.

Tuy nhiên, vẫn có sự khác biệt giữa các bé: có trẻ 3 - 4 tháng đã mọc răng, nhưng cũng có trẻ 12 - 14 tháng mới bắt đầu mọc, thậm chí có trường hợp muộn hơn.

Dù vậy, răng sữa không nên mọc quá sớm hoặc quá muộn. Nếu sau 18 tháng mà trẻ vẫn chưa mọc răng, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám để kiểm tra xem có mầm răng bên dưới không, cũng như loại trừ các vấn đề về thể chất, thể trạng, dinh dưỡng, thiếu canxi hay vitamin D.

Nhìn chung, thời điểm mọc răng sữa có thể khác nhau tùy thể trạng từng trẻ, nhưng nếu đến 18 tháng vẫn chưa có răng thì nên đi khám tại chuyên khoa Răng Hàm Mặt, Dinh dưỡng và Nhi để phối hợp tìm nguyên nhân và có hướng xử trí kịp thời.

3. Những dấu hiệu trẻ bắt đầu mọc răng

Làm sao để phụ huynh nhận biết trẻ đang trong giai đoạn mọc răng? Có phải cứ sốt - chảy nước dãi - quấy khóc là mọc răng không? Và có những dấu hiệu nào cần lưu ý đặc biệt ạ?

BS.CK1 Phan Bá Ngọc trả lời:

Những chiếc răng sữa đầu tiên thường mọc khi trẻ ở giai đoạn 5 - 8 tháng tuổi. Đây là thời điểm ba mẹ rất mong chờ, nhưng đồng thời cũng lo lắng vì trẻ có thể xuất hiện nhiều biểu hiện khó chịu.

Khi mọc răng, trẻ thường có các dấu hiệu như: sốt nhẹ (dưới 38,5°C), chảy nhiều nước dãi, ngứa nướu, tiêu chảy nhẹ. Tuy nhiên, những triệu chứng này có thể dễ nhầm lẫn với bệnh lý khác.

Nếu trẻ sốt cao 39 - 40°C, hoặc có loét miệng nhiều, khả năng cao là trẻ không phải mọc răng mà đang mắc bệnh như viêm miệng, nhiễm nấm, nhiễm virus, tay chân miệng…

Tương tự, mọc răng có thể gây tiêu chảy nhẹ, nhưng nếu trẻ tiêu chảy 5 - 7 lần/ngày thì đây có thể là dấu hiệu nhiễm trùng tiêu hóa hay rối loạn tiêu hóa, chứ không đơn thuần do mọc răng.

Nhìn chung, các triệu chứng mọc răng thường nhẹ và thoáng qua. Nếu trẻ xuất hiện tình trạng mệt lả, lừ đừ, bỏ ăn thì phụ huynh cần theo dõi sát vì có thể trẻ đang mắc bệnh nặng khác và nên đưa đi khám bác sĩ ngay.

4. Răng sữa mọc lệch, chen chúc: Có cần can thiệp sớm?

Khi răng sữa mọc lệch, mọc chen chúc, có cần can thiệp gì sớm không? Hay phải chờ đến khi thay răng vĩnh viễn mới tính chuyện chỉnh nha, thưa BS?

BS.CK1 Phan Bá Ngọc trả lời:

Khi phát hiện răng sữa mọc lệch, khớp cắn ngược, mọc răng sữa hàm trên trước hay dấu hiệu bất thường nào, phụ huynh nên đưa trẻ đi khám nha sĩ sớm.

Bác sĩ sẽ xác định xem đó có phải vấn đề sinh lý đơn giản hay là tình trạng nghiêm trọng hơn, chẳng hạn lệch xương hàm, hở hàm ếch…. Từ đó, sẽ có những hướng dẫn điều chỉnh sớm nếu cần thiết.

Điều khiến phụ huynh lo lắng nhất là: “Răng mọc lệch có cần chỉnh nha sớm không?”. Thực tế, trẻ còn quá nhỏ thường chưa cần chỉnh nha sớm vì khó hợp tác với bác sĩ. Tuy nhiên, ngay khi phát hiện bất thường, phụ huynh nên đưa trẻ đi khám để xác định nguyên nhân - có thể do xương hàm, bệnh lý hoặc cần chụp X-quang kiểm tra mầm răng bên dưới.

Cần lưu ý rằng răng sữa có nhiều chức năng quan trọng: định hướng cho răng vĩnh viễn mọc đúng vị trí, giúp xương hàm phát triển, hình thành khớp cắn, hỗ trợ phát âm, ăn nhai và cả yếu tố thẩm mỹ. Vì vậy, phát hiện bất thường cần kiểm tra sớm để được tư vấn xử lý kịp thời.

Trong một số trường hợp, nếu trẻ dư mầm răng sữa không cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định nhổ bỏ sớm để tránh ảnh hưởng đến việc ăn nhai hiện tại và sự phát triển răng về sau.