5 thói quen khiến răng người cao tuổi yếu đi từng ngày

1. Những vấn đề răng miệng ở người cao tuổi

Thưa BS, khi bước vào tuổi già, răng và nướu thường thay đổi ra sao, và vì sao nhóm tuổi này lại dễ gặp vấn đề răng miệng hơn?

BS.CK1 Phan Bá Ngọc - Giám đốc Phòng khám Nha khoa Hạnh Phúc trả lời:

Ở độ tuổi từ 60 - 70 trở lên, răng miệng bắt đầu xuống cấp giống như các cơ quan khác trong cơ thể, bởi vì chúng ta đã “xài nó quá lâu rồi”.

Về răng, người cao tuổi thường gặp các tình trạng như: răng lung lay, xô lệch, mòn men, nứt gãy hoặc sâu ở chân răng, tăng cảm giác ê buốt, thậm chí rụng răng nhiều.

Về nướu (lợi), có thể thấy hiện tượng tụt nướu làm lộ chân răng, sưng hoặc chảy máu khi chải răng, nướu chuyển từ hồng hào sang màu sậm hoặc xám hơn, và khô nướu do giảm tiết nước bọt.

2. Mất răng ở người cao tuổi ảnh hưởng lớn hơn bạn nghĩ

Khi người cao tuổi bị rụng răng sớm hoặc mất nhiều răng, họ thường gặp những khó khăn gì trong ăn nhai, dinh dưỡng và sức khỏe toàn thân, thưa BS?

BS.CK1 Phan Bá Ngọc trả lời:

Ăn nhai là chức năng quan trọng nhất của hàm răng. Khi người cao tuổi bị mất răng hoặc răng lung lay, việc nhai trở nên khó khăn, thậm chí gây đau. Răng mòn, nứt còn khiến ê buốt khi ăn thức ăn nóng, lạnh hoặc cứng, làm giảm khả năng nghiền nát thức ăn.

Về lâu dài, tình trạng này ảnh hưởng sâu rộng đến sức khỏe:

- Giảm hấp thu dinh dưỡng do không nhai kỹ.

- Dễ rối loạn tiêu hóa, đầy hơi, chậm tiêu.

- Nguy cơ thiếu hụt vi chất, mất cân bằng dinh dưỡng;

- Tác động đến sức khỏe toàn thân, ảnh hưởng đến trao đổi chất, kiểm soát đường huyết, và bệnh lý tim mạch.

Ngoài ra, mất răng còn ảnh hưởng phát âm, khiến người lớn tuổi ngại giao tiếp, giảm chất lượng cuộc sống.

3. Những thói quen sai lầm khiến răng yếu, nướu viêm

Đâu là những thói quen sai lầm trong chăm sóc răng miệng ở người cao tuổi khiến tình trạng nướu ngày càng tệ hơn?

BS.CK1 Phan Bá Ngọc trả lời:

Có nhiều thói quen khiến sức khỏe răng miệng của người lớn tuổi xấu đi theo thời gian:

- Tâm lý chủ quan, phó mặc cho tuổi tác: Nhiều người nghĩ “già thì răng phải rụng”, coi đó như quy luật tất yếu. Thực tế, nếu chăm sóc đúng cách, hàm răng có thể tồn tại suốt đời, thậm chí nhiều người ở tuổi 80 - 90 vẫn còn gần như nguyên vẹn.

- Chăm sóc chưa đầy đủ: Người lớn tuổi thường không còn duy trì thói quen vệ sinh răng miệng đầy đủ như khi còn trẻ, xem nhẹ việc làm sạch răng hàng ngày.

- Vệ sinh răng miệng sai cách: Nhiều người không chải răng 2-3 lần mỗi ngày, không sử dụng chỉ nha khoa hoặc tăm nước, chỉ đánh răng qua loa. Một sai lầm phổ biến khác là dùng bàn chải lông cứng vì nghĩ đánh mạnh mới “sạch”, nhưng điều này lại làm tổn thương nướu và mòn men răng theo thời gian.

- Thói quen xấu kéo dài: Hút thuốc lá, thuốc lào và lạm dụng rượu bia là những yếu tố làm tăng nguy cơ viêm nướu, sâu răng, hôi miệng và các bệnh lý răng miệng mạn tính.

- Không khám định kỳ: Phần lớn người cao tuổi không có thói quen đi khám và cạo vôi răng định kỳ mỗi 6 tháng, khiến cao răng tích tụ, viêm nướu và nha chu tiến triển mà không được phát hiện sớm.

Những sai lầm này, nếu kéo dài, sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng như viêm nha chu, sâu răng, mất khớp cắn, và cuối cùng là rụng răng sớm.

4. Điều trị răng nướu ở người có bệnh nền: Vì sao phức tạp hơn?

Với những người lớn tuổi có bệnh nền như tiểu đường, tim mạch… việc điều trị răng nướu sẽ gặp khó khăn gì, thưa BS?

BS.CK1 Phan Bá Ngọc trả lời:

Người cao tuổi thường mắc nhiều bệnh nền đi kèm như tiểu đường, tim mạch, huyết áp cao, rối loạn tuyến giáp hoặc bệnh lý nội tiết, khiến việc chăm sóc và điều trị răng miệng trở nên phức tạp hơn nhiều so với người bình thường.

Ở người bị tiểu đường, sức đề kháng giảm rõ rệt, vi khuẩn dễ xâm nhập và gây viêm nha chu, viêm nướu, răng lung lay và rụng sớm. Việc kiểm soát đường huyết kém còn khiến quá trình điều trị kém hiệu quả.

Ảnh hưởng từ các bệnh lý toàn thân khác như trào ngược dạ dày mạn tính khiến axit trào ngược ban đêm làm mòn men răng, gây ê buốt, yếu răng và dễ tổn thương mô nướu.

Với người bệnh tim mạch hoặc đang dùng thuốc chống đông, việc nhổ răng hay điều trị tủy cần kiểm soát chặt chẽ. Ngưng thuốc chống đông tạm thời theo hướng dẫn bác sĩ điều trị và kiểm tra huyết áp trước, trong quá trình can thiệp. Lưu ý thuốc tê có thể làm tăng huyết áp, tiềm ẩn nguy cơ cho bệnh nhân tim mạch.

Do sức đề kháng yếu, người cao tuổi nhiều bệnh nền thường lành thương chậm. Ví dụ, người bình thường nhổ răng khoảng 3 ngày là liền, thì người tiểu đường có thể mất đến 1 - 2 tuần. Ngoài ra, nguy cơ nhiễm trùng sau điều trị cũng cao hơn, đòi hỏi phải theo dõi sát và dùng thuốc phù hợp.

5. Bí quyết giữ nụ cười khỏe mạnh ở tuổi xế chiều

Có những giải pháp nào giúp người cao tuổi giữ được răng thật lâu hơn và hạn chế tối đa việc mất răng ạ?

BS.CK1 Phan Bá Ngọc trả lời:

Sức khỏe răng miệng là kết quả của cả quá trình chăm sóc, không phải đợi đến tuổi già mới bắt đầu. Nếu hình thành thói quen tốt từ khi còn trẻ, chúng ta hoàn toàn có thể giữ hàm răng khỏe mạnh đến suốt đời.

- Vệ sinh răng miệng đúng cách là yếu tố then chốt giúp bảo vệ răng lâu dài. Đánh răng 2-3 lần mỗi ngày bằng kỹ thuật xoay tròn hoặc chải dọc theo thân răng, phải làm sạch đủ 3 mặt (mặt ngoài, mặt trong và mặt nhai). Nên kết hợp sử dụng nước súc miệng, chỉ nha khoa và máy tăm nước để loại bỏ mảng bám còn sót lại. Một khoang miệng sạch sẽ là nền tảng giúp nướu khỏe, răng chắc và phòng ngừa viêm nha chu hiệu quả.

- Hút thuốc lá, thuốc lào hay lạm dụng rượu bia đều là “kẻ thù” của nướu và men răng. Việc duy trì những thói quen này lâu dài không chỉ làm ố vàng răng, hôi miệng mà còn tăng nguy cơ viêm nướu và ung thư khoang miệng.

- Ăn uống hợp lý: Giảm tối đa thức ăn nhanh, đồ ngọt, nước có ga vì các loại thực phẩm này dễ tạo mảng bám và axit gây mòn men răng. Sau khi ăn hoặc uống, nên đánh răng và súc miệng kỹ để bảo vệ răng.

- Kiểm soát bệnh nền: Người cao tuổi thường mắc các bệnh mạn tính như tiểu đường, huyết áp, tim mạch, cần duy trì điều trị đều đặn, không tự ý ngưng thuốc. Bởi vì bệnh nền không kiểm soát tốt sẽ làm giảm sức đề kháng, khiến răng dễ lung lay và rụng sớm.

- Khám răng định kỳ: Ít nhất mỗi 6 tháng để phát hiện sớm bệnh lý răng nướu. 

Điều quan trọng nhất là thay đổi quan niệm “già là phải rụng răng”. Nếu chăm sóc đúng, hàm răng có thể đồng hành cùng chúng ta suốt đời, giúp duy trì sức khỏe, dinh dưỡng và chất lượng cuộc sống tốt hơn.