Suy thận là tình trạng thận không còn hoạt động hiệu quả nữa. Bình thường thận thực hiện một công việc quan trọng trong cơ thể bằng cách loại bỏ chất thải và chất lỏng dư thừa. Bệnh suy thận gây tử vong nếu không được điều trị thích hợp. Suy thận đôi khi chỉ là tạm thời và phát triển nhanh (cấp tính) nhưng có khi là tình trạng mạn tính (lâu dài) và ngày càng xấu hơn.

Các triệu chứng của suy giảm chức năng ở thận khi mới hình thành thường không có biểu hiện đặc hiệu và phát triển theo thời gian. Bởi thận bao gồm hai quả có khả năng hỗ trợ cho nhau rất hiệu quả. Do đó, rất nhiều trường hợp người mắc bệnh suy thận không được phát hiện sớm và điều trị theo đúng phác đồ nên dẫn đến việc điều trị ở giai đoạn muộn, xuất hiện nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí có thể dẫn đến tử vong.

Thường xuyên ăn những thực phẩm không rõ nguồn gốc hoặc thực phẩm hư hỏng, thực phẩm đóng hộp sẵn hoặc đồ ăn nhanh đều là những nguyên thân trực tiếp gây ra chứng thận hư, và dần làm nguy hại đến cấu trúc bên trong của thận. Do đó, để điều chỉnh chế độ ăn sao cho hợp lý còn tùy thuộc vào chức năng, thể trạng, và mức độ suy giảm của thận. Người bệnh suy thận nên kiêng một số loại thực phẩm sau:

1. Ăn thịt đỏ

Người bị bệnh thận cần kiêng ăn các loại thịt đỏ, bởi loại thực phẩm này có chứa một lượng protein cực kì lớn, rất dễ khiến thận bị tổn thương. Việc chuyển hóa protein sẽ hạn chế quá trình bài tiết chất cặn bã, nên điều này gây tác động không nhỏ đối với thận. Quá trình trao đổi protein từ thịt động vật còn để lại lượng axit đáng kể trong cơ thể.

Nếu nạp quá nhiều protein vào cơ thể mỗi ngày,  sẽ khiến thận phải chịu nhiều áp lực, dẫn đến bệnh tình có thể chuyển biến theo hướng xấu hơn rất nhiều. 

Một nghiên cứu được công bố năm 2016 đã chỉ ra rằng, lượng thịt đỏ là nguyên nhân làm tăng nguy cơ bị suy thận. Hơn nữa, nếu chúng ta nạp nhiều protein từ thịt động vật sẽ khiến cho bệnh sỏi thận tiết niệu trầm trọng hơn. Vậy nên: Chúng ta nên ăn vừa đủ lượng protein có nguồn gốc từ động, thực vật. Để có chế độ dinh dưỡng phù hợp, bạn nên tham khảo lời khuyên của các chuyên gia dinh dưỡng để biết được thực phẩm suy thận cần kiêng

2. Các loại đồ uống chứa cồn

Đối với việc uống rượu, bia, nếu uống ít sẽ cũng không có vấn đề gì đáng lo. Tuy nhiên, nếu bạn uống quá nhiều rượu hay những đồ uống chứa cồn sẽ làm bệnh suy thận nặng hơn có thể trở thành suy thận mãn

Theo giới chuyên môn, nồng độ cồn trong cơ thể cao ảnh hưởng lớn đến chức năng của thận, và làm giảm khả năng lọc chất thải ra khỏi máu. Thêm vào đó, rượu làm cơ thể bị mất nước, ảnh hưởng đến chức năng của tế bào, các cơ quan trong cơ thể trong đó có thận.

Một nghiên cứu năm 2009 cho biết, uống rượu, đặc biệt là các loại rượu nặng là nguyên nhân làm gia tăng albuminuria niệu, dấu hiệu của bệnh thận suy. Còn trong một nghiên cứu năm 2015 lại cho thấy: Những người nghiện rượu có thể bị rối loạn chức năng thận.

Lượng cồn trong cơ thể quá cao có ảnh hưởng xấu đối với thận cũng như suy giảm chức năng duy trì đủ nước, chất điện phân cho cơ thể. Điều này gây ra một loạt những vấn đề bệnh lý liên quan đến suy thận.

Trong nhiều trường hợp, bạn không thể từ chối uống rượu vang, tốt nhất là nên uống vừa phải. Đối với nữ giới và người già chỉ nên uống rượu vang tối đa 1 cốc/ngày, nam giới cũng chỉ nên uống rượu vang tối đa 2 cốc/ngày. Tuy nhiên, bạn nên có sự tư vấn của bác sĩ. vì thế rượu cũng là loại thực phẩm suy thận cần kiêng nhất cho bệnh nhân đang bị thận suy

3. Giảm lượng muối ăn vào cơ thể mỗi ngày

Cơ thể cần một ít muối để cân bằng lượng nước phù hợp. Nhưng nếu trong cơ thể thừa natri sẽ gây tổn hại cho thận. Khi bạn sử dụng quá nhiều muối ăn, thận cần giữ lại lượng nước để làm loãng chất điện giải trong máu, nhằm đảm bảo chức năng của tim. Điều này khiến thận bị tổn thương.

Lượng muối cao còn tăng lượng protein bị bài tiết trong nước tiểu, vì vậy rất dễ mắc chứng suy thận.

Các nghiên cứu đều cho thấy, ăn quá mặn thì khả năng bị mắc chứng suy thận càng cao.Theo đó, lượng muối cần thiết cho mỗi người là 5g/ngày - trong đó, 1 thìa muối tương ứng khoảng 6g. Nếu dùng quá lượng cần thiết sẽ rất hại cho thận và sức khỏe.

4. Cafein

Cafein có trong các sản phẩm như café, trà, soda và các loại thực phẩm khác cũng gây tác động đến thận. Là chất kích thích nên cafein có thể làm quá trình lưu thông máu diễn ra nhanh hơn, tăng huyết áp và làm suy giảm chức năng của thận.

Nghiên cứu đều chứng minh, uống cafein suốt thời gian dài khiến chứng suy thận ngày càng trầm trọng hơn, cũng như gia tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Sử dụng caféin, đặc biệt khi đói cũng là tác nhân gây ra bệnh sỏi thận.

Ngoài ra, một trong những đặc tính của caféin không thể bỏ qua là khả năng lợi tiểu. Nhưng chính đặc tính này là nguyên nhân khiến cơ thể bị mất nước, dẫn đến nguy cơ bị sỏi thận.

Nếu chúng ta chỉ sử dụng lượng cafein vừa phải thì không gây tổn hại đến sức khỏe. Không nên uống quá 1 hoặc 2 cốc café, hoặc 3 cốc trà mỗi ngày. Đồng thời, cũng nên hạn chế sử dụng các loại đồ uống chứa cafein như nước ngọt, nước tăng lực, socola, ca cao, cùng một số loại thuốc. Cho nên cafein cũng được liệt vào top thực phẩm suy thận cần kiêng mà người suy thận cần lưu tâm.

Xem thêm: Những loại thực phẩm tốt cho người bệnh suy thận

5. Các sản phẩm chứa chất ngọt nhân tạo

Các loại sản phẩm là đồ ngọt nhân tạo như đường tinh luyện thường không tốt cho sức khỏe. Đồng thời, đồ ngọt nhân tạo cũng có ảnh hưởng tiêu cực đối với thận.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những người uống các loại đồ uống có chứa chất ngọt nhân tạo dễ  làm suy giảm chức năng của thận. Nếu nữ giới sử dụng đồ ngọt có đường nhân tạo như soda nhiều hơn 2 lần/ngày thì nguy cơ suy than tăng lên gấp đôi. Cũng theo nhiều nghiên cứu thì lượng đường trong khẩu phần ăn hàng ngày cộng với lượng chất ngọt nhân tạo là nguyên nhân gây ra bệnh thận mãn tính.

Để hạn chế sử dụng những sản phẩm chứa đồ ngọt nhân tạo, bạn nên dùng thêm stevia giúp cho đồ ăn, thức uống ngọt hơn mà vẫn tốt cho chức năng của thận.

6. Sản phẩm từ sữa

Các sản phẩm từ sữa tương tự như protein có nguồn gốc từ thịt động vật, làm gia tăng sự bài tiết canxi trong nước tiểu, dẫn đến nguy cơ mắc benh soi than càng cao.

Các loại sản phẩm được chế biến từ sữa cung cấp lượng lớn protein cho cơ thể. Nhưng đối với những người mắc bệnh thận thì việc cân bằng lượng protein từ các sản phẩm có nguồn gốc từ động vật, từ sữa là vô cùng cần thiết. Suy thận sẽ tạo ra nhiều chất đào thải protein có thể tăng tới mức độ gây bất lợi cho cơ thể.

7. Đồ uống có gas

Các loại đồ uống có ga như soda hay các loại nước tăng lực đều hình thành sỏi thận cũng như bệnh thận. Trong nhiều trường hợp, những đồ uống có hàm lượng đường, chất làm ngọt nhân tạo cao, cafein, chất hóa học đều là thực phẩm suy thận cần kiêng.

Nhiều nghiên cứu cho thấy, uống quá 2 lon coca mỗi ngày thì nguy cơ mắc bệnh thận mãn tính cao. Đồng thời, lượng soda dư thừa dễ khiến cơ thể bị tăng cân, và mắc bệnh tiểu đường loại 2, do đó cũng tăng nguy cơ mắc bệnh thận.

Thay vì dùng những đồ uống có ga, chúng ta nên uống những đồ uống như trà đá tự pha, nước chanh để làm dịu những cơn khát.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS Trịnh Ngọc Bình - Phó ban AloBacsi Cộng đồng