Hotline 24/7
08983-08983

Thuốc an thần: Có những loại nào, công dụng ra sao?

Thuốc an thần gây ngủ là các thuốc tác động lên hệ thần kinh trung ương và có tác dụng tạo ra giấc ngủ gần giống với giấc ngủ sinh lý, sẽ rất có hại cho tế bào thần kinh nếu dùng không đúng hoặc lạm dụng loại thuốc này.

Tác dụng của thuốc an thần là gì?


Thuốc an thần có nhiều loại khác nhau. Ảnh minh họa - Nguồn Internet


Các nghiên cứu cho thấy, tác dụng của thuốc an thần đó là làm cho điện thế màng của tế bào thần kinh tăng sự phân cực. Sự phân cực sẽ làm cho tế bào bị ức chế từ đó không tiếp nhận thêm các kích thích thần kinh khác. Chính vì vậy mà người bệnh dễ đi vào giấc ngủ, có cảm giác thoải mái, thư thái hơn. Tùy vào loại thuốc sử dụng cũng như tình trạng tinh thần của người bệnh mà có thể có giấc ngủ nông sâu, dài ngắn khác nhau.

Ngoài ra, cơ chế tác dụng của thuốc an thần là ức chế các hoạt động thần kinh, đặc biệt tác động vào thể lưới trên não bộ. Nghiên cứu trên tế bào thần kinh người ta thấy, thuốc an thần có tác dụng làm tăng hoạt tính của GABA. Do đó làm cho điện thế màng của tế bào thần kinh rơi vào tăng phân cực. Sự tăng phân cực này làm tế bào bị ức chế, không tiếp nhận thêm các kích thích thần kinh. Sự ức chế này đưa cơ thể vào trạng thái buồn ngủ. Độ nông hay sâu, ngắn hay dài của giấc ngủ hoàn toàn phụ thuộc vào loại thuốc bạn dùng, liều và cách thức dùng. Những yếu tố này tác động rất lớn trong việc dùng thuốc an thần để ngủ và để trị bệnh.

Tùy vào mục đích sử dụng nên chọn thuốc an thần loại nhẹ hay thuốc an thần mạnh…

Các loại thuốc an thần thường sử dụng


Trên thị trường có rất nhiều loại thuốc an thần nhưng tác dụng khác nhau, phục vụ cho chứng tâm thần khác nhau. Thuốc an thần được chia thành các nhóm, các loại thuốc phổ biến sau:

Nhóm benzodiazepin: Thuốc an thần gây ngủ. Nhóm thuốc này có tác dụng giúp an thần, giảm lo âu, gây buồn ngủ giúp giãn cơ. Nhóm thuốc này khá an toàn nên được sử dụng nhiều trong bệnh viện và các hiệu thuốc, bao gồm: flurazepam (dalmane), temazepam (normison, restoril), estazolam (prosom, nucfalon), triazolam (halcion) quazepam (doral), gdiazepam (seduxen, valium)...

Thuốc kháng histamine: Bao gồm: Promethazin, Doxylamin, Alimemazin... được sử dụng chủ yếu để điều trị dị ứng nổi mề đay và cảm cúm nhưng nó vẫn có tác dụng giúp an thần và gây buồn ngủ, do đó nhiều người chọn sử dụng loại thuốc này.

Thuốc an thần Meprobamat: Thuốc an thần loại nhẹ. Có tác dụng an thần, giảm các tình trạng căng thẳng, hồi hộp, lo âu... loại thuốc này được chỉ định cho các trường hợp nhẹ và các cơn kinh động nhẹ.

Thuốc an thần levomepromazin: Được sử dụng chủ yếu trong điều trị chứng rối loạn cảm xúc, bệnh tâm thần phân liệt và được sử dụng cho người cai nghiện ma túy. Trong thành phần thuốc có tính hạ huyết áp, giảm đau mạnh và gây buồn ngủ mạnh... Đây là một trong những loại thuốc an thần mạnh. Cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Thuốc Olanzapin: Thuốc an thần dùng để cải thiện tình trạng rối loạn tâm thần và các biểu hiện của bệnh trầm cảm, cải thiện giấc ngủ, cai nghiện ma túy...

Bên cạnh đó, thuốc an thần cũng được chia ra để phù hợp với từng đối tượng. Các loại thuốc an thần mạnh như là gardenal, các loại thuốc tác dụng vừa như seduxen, các loại thuốc an thần loại nhẹ như rotunda. Ngoài ra trên thị trường còn có thuốc an thần thảo dược. Tùy vào từng loại thuốc, giá thuốc an thần sẽ khác nhau.

Trường hợp người bệnh sử dụng ở nhà để giúp an thần, giảm các triệu chứng như mất ngủ, căng thẳng, suy nhược tinh thần thì nên dùng thuốc an thần loại nhẹ. Còn nếu sử dụng để an thần để chống co giật và các tình trạng trầm cảm nặng, tâm thần... thì nên sử dụng thuốc an thần tác dụng mạnh.

Lưu ý khi dùng thuốc an thần gây ngủ


Cùng là thuốc an thần loại nhẹ, nhưng nếu liều thấp thì đạt được tác dụng an thần, liều cao hơn sẽ đạt được tác dụng chống co giật, liều cao hơn nữa thì đạt được tác dụng gây mê. Ảnh minh họa - Nguồn Internet


Dùng đúng thuốc

Thuốc an thần có nhiều loại khác nhau. Những loại có tác dụng mạnh như gardenal, loại có tác dụng vừa như seduxen, loại có tác dụng trung bình yếu như rotunda. Vấn đề ở chỗ, tất cả các loại thuốc an thần, ngoài tác dụng an thần, chúng còn có tác dụng chống co giật. Tác dụng nào chiếm ưu thế là tùy thuộc vào dạng thuốc được lựa chọn, tất nhiên không được bỏ qua liều. Do đó, trong điều trị nếu vừa muốn an thần lại vừa muốn có tác dụng chống co giật thì nên chọn thuốc an thần mạnh. Nhưng nếu chỉ dùng tại nhà và chỉ muốn có giấc ngủ nhẹ nhàng thì nên chọn thuốc an thần loại nhẹ.

Vì vậy, nếu chỉ muốn tác dụng an thần dễ ngủ nhẹ nhàng bạn nên chọn seduxen hoặc rotunda, rotundin, cao valerian, nững thuốc này có tác dụng an thần nhẹ nhàng.

Chọn đúng dạng

Chọn đúng dạng thuốc có nghĩa là chọn đúng dạng viên, dạng dung dịch để tiêm, dạng thuốc viên đạn trực tràng hay dạng gel bôi hậu môn. Điều này rất quan trọng trong việc điều trị của bạn. Nếu như trong cấp cứu hoặc trong các trường hợp chống co giật, bạn không nên chọn loại thuốc uống. Vì phải mất một thời gian sau (kể cả với thuốc an thần loại mạnh) mới có tác dụng. Khi đó, bạn cần phải chọn dạng tiêm. Nhưng nếu chỉ là muốn khoan thai nhẹ nhàng vào giấc ngủ thì viên uống và cốm là dạng chọn thích hợp.

Sử dụng đúng liều

Liều thuốc an thần có vai trò quan trọng. Vì liều thuốc an thần khác nhau sẽ dẫn tới tác dụng trên thực tế khác nhau. Cùng là thuốc an thần loại nhẹ, nhưng nếu liều thấp thì đạt được tác dụng an thần, liều cao hơn sẽ đạt được tác dụng chống co giật, liều cao hơn nữa thì đạt được tác dụng gây mê. Vượt qua liều này thì sẽ chạm ngưỡng tử vong.

Ví dụ với seduxen đường uống, để giải lo âu chỉ cần dùng liều 2mg, để gây ngủ cần dùng liều cao hơn là 5mg, để chống giật cơ phải dùng đến liều 10mg. Nếu cần chống co giật trong động kinh thì phải dùng liều 20mg. Còn để có tác dụng tiền mê thì chỉ cần dùng liều 10mg là đã đủ.

Chọn thời điểm

Cần chú ý về thời điểm dùng thuốc. Thông thường, nếu uống tại nhà thì bạn nên dùng vào buổi tối. Với điều trị tại bệnh viện cũng nên dùng buổi tối, tránh dùng buổi trưa vì như vậy sẽ làm ảnh hưởng tới hoạt động điều trị vào buổi chiều của chế độ điều trị.

Trong các trường hợp xử lý sự cố, bắt buộc phải dùng tại thời điểm xảy ra bệnh, ví dụ như co giật. Còn tất cả các trường hợp nên dùng buổi tối, đây là lựa chọn hàng đầu. Vì nó không ảnh hưởng đến ngày làm việc và điều trị của bạn.

Lưu ý tới công việc của bạn

Uống thuốc an thần để trấn an giấc ngủ là rất quan trọng với người lao động. Nhưng nên nhớ, thuốc an thần còn tồn dư rất dài sang cả ngày hôm sau. Điều không thể tránh khỏi là bạn sẽ bị mệt vào ngày hôm sau. Cho nên, tùy vào công việc ngày hôm sau của bạn là gì mà chọn cách dùng thuốc an thần thế nào.

Nếu như ngày hôm sau có các công việc quan trọng như: Lái xe, thí nghiệm khoa học, tính toán tài chính…, khuyên bạn chỉ nên dùng liều an thần bằng một nửa hoặc một phần ba liều thông thường. Như vậy sẽ chỉ có tác dụng dễ vào giấc ngủ, hôm sau vẫn tỉnh táo để có thể tiếp tục công việc mà không bị ảnh hưởng do thuốc.

Khi sử dụng thuốc an thần không có chừng mực, bạn rất dễ bị lệ thuộc thuốc. Ảnh minh họa - Nguồn Internet

Không dùng kéo dài

Một nguyên tắc của thuốc an thần là không được dùng kéo dài. Nếu như dùng thuốc kéo dài sẽ gây lệ thuộc thuốc, rất nguy hiểm.

Lệ thuộc thuốc có nghĩa là có thuốc thì mới ngủ được. Do vậy, thời gian dùng thuốc chỉ dưới 1 tuần. Nếu dùng kéo dài hơn nhất định phải đi khám lại và tìm ra nguyên nhân chính xác gây mất ngủ để trị. Vì khi đó, mất ngủ không còn là vấn đề tâm lý của bạn nữa.

Chú ý tới sức khỏe

Khi dùng thuốc, lưu ý tới các bệnh kết hợp của người bệnh. Người bệnh mắc các bệnh tim hệ trọng hoặc các bệnh hô hấp nặng nếu dùng thuốc an thần có thể nguy hiểm cho người bệnh, làm người bệnh ngủ luôn. Thậm chí tử vong do không có phản xạ gọi người thân cấp cứu hoặc bị ức chế hoàn toàn, không thể duy trì hoạt động sống. Cần chú ý đến những bệnh nhân này.

Nếu chẳng may phải dùng thuốc an thần thì bắt buộc phải dùng trong bệnh viện. Tại đó, các bác sĩ chuyên khoa có thể theo dõi và xử lý khi có sự cố tiền tử vong xảy ra.

Thuốc an thần được sử dụng hàng ngày, chỉ cần nói ra các triệu chứng thì các dược sĩ tại các quầy thuốc sẽ bán ngay cho người bệnh. Chính vì vậy, người bệnh chỉ biết đó là thuốc ngủ, thuốc chống suy nhược tinh thần hay thuốc chống trầm cảm mà không biết thuốc an thần là gì, có tác dụng phụ hay ảnh hưởng gì đến sức khỏe hay không. Điều này sẽ vô cùng nguy hiểm khi trong nhiều loại thuốc hiện nay có tác dụng gây nghiện, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe nếu sử dụng lâu dài.

Do đó, cách tốt nhất là người bệnh nên đi khám tại các bệnh viện để biết chính xác về tình trạng bản thân. Từ đó có biện pháp điều trị thích hợp và sử dụng loại thuốc an thần phù hợp.

Chúc quý bạn đọc luôn khỏe!

Khiết Ngọc (Tổng hợp)
Cổng thông tin tư vấn sức khỏe AloBacsi.vn

Đối tác AloBacsi

Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ

Để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình

Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình

hoàn toàn MIỄN PHÍ

Khám bệnh online

X