Thai ngoài tử cung là gì?

Thai ngoài tử cung (TNTC) là những trường hợp thai không làm tổ trong lòng tử cung mà nằm ở những nơi khác, thường gặp nhất là ở vòi trứng. Chính vì vậy mà nó còn có tên là “thai lạc chỗ”. Do không làm tổ đúng trong lòng tử cung mà ở các nơi có cấu trúc không phù hợp, nên khi thai phát triển gia tăng kích thước sẽ làm vỡ, chảy máu, có thể chảy ồ ạt vào ổ bụng, đe dọa đến tính mạng.

Trên thế giới, cứ 1.000 phụ nữ có thai thì sẽ có khoảng 10 người có thể bị TNTC và cứ 10 phụ nữ bị TNTC vỡ một lần thì sẽ có một phụ nữ bị lặp lại TNTC.

Những yếu tố nguy cơ

TNTC có thể xảy ra ở bất cứ phụ nữ nào trong độ tuổi sinh đẻ, đơn giản là phôi thai làm tổ sớm/muộn khi chưa nằm đúng vị trí trong lòng tử cung. TNTC xảy ra nhiều ở những phụ nữ có các yếu tố nguy cơ sau:

- Đã từng bị TNTC.

- Khi vòi trứng bị gập góc, sẹo, tổn thương hay bất thường bẩm sinh sẽ làm cho phôi thai không di chuyển được vào lòng tử cung. Các tổn thương trên thường do viêm nhiễm vùng chậu - vùng bụng dưới, viêm vòi trứng, đặc biệt viêm Chlamydia hay vi trùng lậu - Gonorrhoea.

- Sẹo trên vòi trứng do triệt sản, do mổ TNTC lần trước cố gắng bảo tồn vòi trứng hoặc các phẫu thuật gần vòi trứng như mổ viêm ruột thừa (làm tăng khả năng TNTC ở vòi trứng bên phải) hoặc tình trạng viêm, dính xung quanh tử cung do nhiễm trùng hay lạc nội mạc tử cung.

- Tiền sử có điều trị hiếm muộn hay hỗ trợ sinh sản.

- Nguy cơ TNTC cũng cao hơn ở phụ nữ trên 35 tuổi và hút thuốc lá nhiều.

Làm sao phát hiện?

Việc phát hiện TNTC sớm sẽ có kết quả điều trị tốt và khả năng giữ được vòi trứng rất cao. Việc phát hiện này chủ yếu do ý thức cao của phụ nữ khi quyết định đi khám thai sớm ngay sau khi trễ kinh và thử que thử thai thấy hai vạch.

Khi TNTC chưa vỡ, các dấu hiệu sẽ không điển hình và có thể nhầm với nhiều bệnh lý khác liên quan việc có thai. TNTC với biểu hiện trễ kinh, thử nước tiểu thấy có thai, đau bụng âm ỉ, nhói vùng bụng dưới (do căng vòi trứng hay chảy máu từ vòi trứng vào ổ bụng), có thể kèm ra huyết rỉ rả kéo dài.

TNTC vỡ do tình trạng căng quá mức của nơi chứa phôi thai làm vỡ các mạch máu tới nuôi phôi thai, gây chảy máu vào lòng tử cung. Sau đó là máu chảy ra ngoài gây rong huyết. Dấu hiệu chảy máu trong ổ bụng rất nguy hiểm vì người bệnh và người nhà không biết nên đưa tới bệnh viện trễ khi đã chảy máu quá nhiều, đôi khi gây sốc do mất máu.

Khi TNTC đã vỡ gây chảy máu thì ngoài những dấu hiệu của TNTC khi chưa vỡ, kèm thêm: đau bụng đột ngột, dữ dội, vã mồ hôi, xanh xao, nhợt nhạt… do mất nhiều máu. Đã có nhiều trường hợp TNTC vỡ, chảy máu gây sốc nặng không hồi phục dù điều trị tích cực và dẫn đến tử vong.

Nếu phải cắt vòi trứng do TNTC thì khả năng có thai sẽ giảm nhiều và tùy thuộc vào vòi trứng còn lại còn tốt hay không. Nhiều trường hợp mổ cắt vòi trứng bắt buộc do TNTC to vỡ, bị lạc nội mạc tử cung lan rộng gây tổn hại thì khả năng có thai chỉ còn hy vọng mong manh (và tốn kém) vào việc thụ tinh trong ống nghiệm.

Tóm lại, nguyên nhân chủ yếu gây ra TNTC là do viêm nhiễm vòi trứng, trong đó nạo phá thai nhiều lần, viêm nhiễm vùng chậu là nguyên nhân thường gặp nhất. Ngoài ra, còn có những nguyên nhân khác như: khối u phần phụ (u nang buồng trứng), những phẫu thuật được thực hiện trước đó ảnh hưởng đến vòi trứng…