Polyp buồng tử cung: Khi nào cần cắt, có tái phát không?

1. Cách xử lý polyp tử cung trước khi làm IVF

Em phát hiện polyp tử cung trong lần khám hiếm muộn, vậy có bắt buộc phải mổ trước khi làm IVF không, hay có thể chuyển phôi luôn, thưa BS?

BS.CK2 Lý Thái Lộc - Trưởng khoa Hiếm muộn, Bệnh viện Hùng Vương trả lời:

Hiện nay có hai quan điểm về xử lý polyp tử cung trước khi làm IVF, nhưng khoảng 90% chuyên gia đồng thuận rằng cần cắt polyp trước khi chuyển phôi.

Nhiều nghiên cứu cho thấy ở những trường hợp thất bại làm tổ nhiều lần, sau khi cắt polyp, tỷ lệ thành công của các lần chuyển phôi sau tăng rõ rệt.

Có 2 cách thực hiện:

- Tạo phôi trước, trữ đông, sau đó cắt polyp, rồi rã đông để chuyển phôi. Đây là phương án được áp dụng phổ biến.

- Cắt polyp trước, rồi mới kích thích buồng trứng, tạo phôi và chuyển phôi tươi ngay trong cùng chu kỳ.

Một số nghiên cứu (dưới 10%), chủ yếu ở Ấn Độ, cho rằng có thể chuyển phôi mà không cần cắt polyp nếu vị trí polyp không ảnh hưởng nhiều. 

Tuy nhiên, khả năng kiểm soát vị trí làm tổ của phôi rất khó, vì vậy hầu hết các trung tâm trên thế giới vẫn ưu tiên cắt polyp trước khi chuyển phôi. Việc lựa chọn thời điểm tạo phôi sẽ tùy từng trường hợp cụ thể.

2. Polyp nhỏ 5mm có ảnh hưởng đến khả năng mang thai tự nhiên không?

Polyp của em chỉ khoảng 5mm, bác sĩ bảo chưa cần mổ. Em muốn hỏi nếu để như vậy có ảnh hưởng đến khả năng mang thai tự nhiên không?

Và trong trường hợp theo dõi bảo tồn, cần làm gì để polyp không tăng kích thước - liệu có nguy cơ ung thư hóa về sau không, thưa bác sĩ?

ThS.BS.CK2 Trần Thị Bảo Châu - Phó Trưởng khoa Khám bệnh A, Bệnh viện Hùng Vương trả lời:

Nhiều nghiên cứu cho thấy phụ nữ hiếm muộn có tỷ lệ mắc polyp buồng tử cung cao hơn so với nhóm không hiếm muộn. 

Đồng thời, ở những trường hợp có polyp nội mạc tử cung, sau khi được cắt bỏ, tỷ lệ mang thai tự nhiên hoặc thành công trong hỗ trợ sinh sản đều cao hơn so với không cắt polyp. 

Trường hợp polyp nhỏ, khoảng 5mm chắc chắn có ảnh hưởng nhất định đến khả năng mang thai nhưng chưa bắt buộc phải điều trị ngay.

Với polyp dưới 1cm, y văn ghi nhận có khoảng 25% trường hợp sẽ tự thoái triển trong năm đầu theo dõi. Vì vậy, nếu chưa có kế hoạch mang thai, bạn có thể theo dõi thêm.

Ngược lại, nếu đã để tự nhiên trong 1 năm mà chưa có thai, khi đó nên đi khám hiếm muộn để được đánh giá và cân nhắc xử trí polyp, nhằm chuẩn bị tốt nhất cho việc mang thai.

3. Sau khi cắt polyp có nguy cơ dính buồng tử cung?

Em nghe nói cắt polyp có thể gây dính buồng tử cung. Vậy sau mổ có cần soi lại buồng tử cung để kiểm tra không? Nếu có dính thì xử lý sao ạ? Điều này có làm chậm quá trình điều trị hiếm muộn không, nếu em đang chuẩn bị làm hỗ trợ sinh sản?

BS.CK2 Lý Thái Lộc trả lời:

Cắt polyp buồng tử cung có thể gây dinh buồng tử cung, đặc biệt ở các trường hợp:

- Polyp lớn trên 1,5cm

- Polyp có chân rộng, thân nhỏ

- Polyp nằm ở đáy tử cung

- Kỹ thuật mổ không đảm bảo, cắt quá sâu vào lớp cơ tử cung.

Sau mổ, khoảng 4-8 tuần bệnh nhân nên tái khám để kiểm tra nguy cơ dính buồng tử cung.

Dấu hiệu gợi ý có dính gồm: kinh nguyệt rất ít, siêu âm thấy nội mạc tử cung mỏng hoặc không đều. Khi có nghi ngờ, bác sĩ sẽ chỉ định soi buồng tử cung. Nếu có dính, cần cắt dải dính một cách thận trọng vì nguy cơ thủng tử cung cao. 

Trong hỗ trợ sinh sản, nếu bệnh nhân cần chuyển phôi thì phải điều trị triệt để dính trước. Một số trường hợp phải mất 3-6 tháng mới tái tạo được nội mạc tử cung và đủ điều kiện chuyển phôi.

Tuy nhiên, thực tế tại Bệnh viện Hùng Vương, tỷ lệ dính buồng tử cung sau cắt polyp là rất thấp. Yếu tố quan trọng nhất là kỹ thuật phẫu thuật: tránh lấy quá nhiều mô nội mạc tử cung để hạn chế biến chứng dính và bảo tồn khả năng sinh sản cho người bệnh.

4. Sau mổ, polyp có dễ tái phát không?

Sau khi phẫu thuật cắt polyp tử cung, nguy cơ tái phát có cao không? Và em cần làm gì để hạn chế tối đa nguy cơ này, từ chế độ sinh hoạt, theo dõi định kỳ cho đến việc dùng thuốc hỗ trợ nếu cần ạ?

ThS.BS.CK2 Trần Thị Bảo Châu trả lời:

Nguy cơ tái phát polyp nội mạc tử cung phụ thuộc nhiều yếu tố, trong đó có kỹ thuật phẫu thuật. Nếu phẫu thuật viên cắt và đốt triệt để chân polyp thì nguy cơ tái phát sẽ giảm đáng kể. Tuy vậy, tỷ lệ tái phát sau mổ vẫn dao động khá cao, từ khoảng 3% đến 40%.

Các yếu tố nguy cơ làm tăng tái phát gồm:

- Tăng cân quá mức, chỉ số BMI trên 30.

- Sử dụng thuốc hoặc thực phẩm chức năng chứa estrogen không đúng cách.

- Viêm nhiễm buồng tử cung (viêm nội mạc tử cung).

Để hạn chế tái phát, bệnh nhân nên:

- Vệ sinh vùng kín đúng cách, dùng dung dịch nhẹ nhàng, tránh sản phẩm có chất tẩy rửa mạnh.

- Duy trì cân nặng hợp lý, tránh béo phì vì mô mỡ cũng tiết estrogen là yếu tố thúc đẩy sự hình thành polyp.

- Khám phụ khoa định kỳ mỗi 6-12 tháng để kịp thời phát hiện bất thường.

Hiện tại, chưa ghi nhận chế độ ăn uống đặc biệt nào giúp phòng ngừa polyp tái phát. Tuy nhiên, giữ lối sống lành mạnh, kiểm soát cân nặng và phòng tránh viêm nhiễm là những biện pháp quan trọng nhất.

5. Polyp buồng tử cung có di truyền không?

Mẹ em từng bị ung thư cổ tử cung, còn em thì vừa được chẩn đoán có polyp trong lòng tử cung. Với tiền sử gia đình như vậy, em có nguy cơ cao hơn không ạ? Em cần theo dõi và tầm soát ra sao để kịp thời phát hiện nếu có dấu hiệu bất thường hoặc nguy cơ chuyển thành ác tính ạ? 

Và nếu em đang mong con, điều này có ảnh hưởng đến kế hoạch mang thai không, thưa BS?

BS.CK2 Lý Thái Lộc trả lời:

Ung thư cổ tử cung chủ yếu do nhiễm virus HPV, yếu tố di truyền trong gia đình chưa được ghi nhận rõ ràng. Polyp buồng tử cung cũng không có bằng chứng cho thấy liên quan đến yếu tố di truyền giữa mẹ và con gái.

Vì vậy, trường hợp mẹ mắc ung thư cổ tử cung và con có polyp buồng tử cung là hai bệnh lý độc lập.

Nếu polyp không gây triệu chứng, bạn không có các yếu tố nguy cơ như béo phì, tăng huyết áp, đái tháo đường hay sử dụng thuốc chứa estrogen, thì chỉ cần khám định kỳ để theo dõi.

Tuy nhiên, nếu có triệu chứng bất thường như rong huyết, cường kinh, viêm nhiễm tử cung hoặc âm đạo, cần được điều trị theo phác đồ phù hợp.

Đối với mong muốn có con: việc đánh giá cần dựa trên tuổi, thời gian mong con, tình trạng sức khỏe của cả hai vợ chồng.

Nếu vợ chồng quan hệ tự nhiên trên 12 tháng nhưng chưa có thai, bác sĩ sẽ cân nhắc soi buồng tử cung và cắt polyp để cải thiện khả năng thụ thai.

Series Truyền hình trực tuyến Radar Sản phụ khoa do Bệnh viện Hùng Vương phối hợp cùng Cổng thông tin Tư vấn sức khỏe AloBacsi thực hiện, phát sóng định kỳ vào 19h Thứ 4 của tuần 1 và tuần 3 mỗi tháng.

>>>  Đọc thêm phần 1: Polyp nội mạc tử cung: Khối u lành tính nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ

>>> Đọc thêm phần 2: Lưu ý quan trọng trong chẩn đoán và sinh thiết polyp nội mạc tử cung