Phát hiện sớm vô sinh, hiếm muộn từ việc khám sức khỏe tiền hôn nhân

Khám sức khỏe tiền hôn nhân không chỉ là bước chuẩn bị cho một cuộc sống gia đình trọn vẹn, mà còn là yếu tố quan trọng giúp phát hiện sớm các nguy cơ vô sinh, hiếm muộn – nguyên nhân âm thầm nhưng có thể làm rạn nứt hôn nhân.

TS.BS Mai Tiến Dũng, Trưởng khoa Nam học, Bệnh viện Bình Dân TP.HCM, đã có những chia sẻ sâu sắc về chủ đề này trong chương trình truyền thông giáo dục sức khỏe do Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch tổ chức.

1. Lên kế hoạch hôn nhân – sinh sản để tránh những đổ vỡ không đáng có

Tại chương trình, TS.BS Mai Tiến Dũng nêu một thực trạng đáng báo động: Có đến 70% các cặp đôi ly hôn ở độ tuổi 18 - 30, trong đó 60% chia tay chỉ sau 1 - 5 năm sống chung. Điều này cho thấy, hôn nhân sớm nhưng thiếu chuẩn bị kỹ càng đang dẫn đến tỷ lệ ly hôn ngày càng cao.

Chuyên gia chỉ rõ 3 nguyên nhân chính dẫn đến đổ vỡ:

• Không đạt được kỳ vọng trong hôn nhân
• Xung đột và bạo hành gia đình
• Thiếu chuẩn bị cho cuộc sống vợ chồng, đặc biệt là về sức khỏe sinh sản và tâm lý tiền hôn nhân

Khám sức khỏe tiền hôn nhân chính là một trong những bước chuẩn bị quan trọng, giúp các cặp đôi hiểu rõ về thể chất, khả năng sinh sản của nhau, từ đó cùng nhau xây dựng kế hoạch sinh con phù hợp, đồng thời hạn chế những rủi ro gây rạn nứt trong tương lai.

“Không chỉ yêu nhau, mà phải hiểu nhau, đặc biệt là về sức khỏe và khả năng sinh sản, mới có thể sống hạnh phúc dài lâu,” bác sĩ Tiến Dũng nhấn mạnh.

Một thực trạng đang diễn ra ở Việt Nam là nam giới thường ít quan tâm đến việc khám bệnh, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến sinh sản. Theo TS.BS Mai Tiến Dũng, nhiều người đàn ông có tâm lý “tôi khỏe, tôi không cần khám”. Trong khi đó, người phụ nữ lại mang nặng tâm lý sợ làm tổn thương bạn đời, nên dù biết bạn trai bị yếu sinh lý hay có bất thường, vẫn im lặng chịu đựng.

Kết quả là sau khi cưới, cặp đôi thiếu sự thấu hiểu, gần gũi và dễ rơi vào tình trạng xa cách tình cảm, dẫn đến đổ vỡ.

2. Khám sức khỏe tiền hôn nhân gồm những gì?

Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, khám sức khỏe tiền hôn nhân cho nam giới gồm:

• Khám sức khỏe tổng quát
• Khám cơ quan sinh dục
• Tầm soát bệnh lý lây truyền qua đường tình dục
• Khảo sát các bệnh lý di truyền như bệnh máu tan, dị tật bẩm sinh
• Đặc biệt, bác sĩ sẽ đánh giá khả năng sinh sản tự nhiên của nam giới để phát hiện sớm nguy cơ vô sinh, hiếm muộn và can thiệp kịp thời.

Trẻ em là sợi dây gắn kết quan trọng trong hôn nhân, tiếng cười trẻ thơ có thể xoa dịu nhiều mâu thuẫn trong gia đình. Vì vậy, đảm bảo khả năng sinh sản của cả hai vợ chồng là điều vô cùng cần thiết.

3. Hiểu đúng về nguyên nhân gây vô sinh, hiếm muộn

Nhiều người vẫn quan niệm vô sinh là do phụ nữ, tuy nhiên đây là suy nghĩ hoàn toàn sai lầm.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), vô sinh được xác định khi một cặp vợ chồng có quan hệ tình dục đều đặn, không sử dụng biện pháp tránh thai trong vòng 1 năm nhưng vẫn chưa có con.

Tỷ lệ vô sinh được phân chia như sau:

• Do nam giới: 30%
• Do nữ giới: 30%
• Do cả hai: 10%
• Không rõ nguyên nhân: 25%
• Nguyên nhân khác: 5%

Như vậy, nam giới và nữ giới có nguy cơ vô sinh gần tương đương nhau, và việc khám sức khỏe tiền hôn nhân của nam giới là vô cùng cần thiết để phát hiện sớm các vấn đề.

Theo TS.BS Mai Tiến Dũng, tinh trùng khỏe mạnh là điều kiện tiên quyết để nam giới có con. Tinh trùng được sản xuất ở tinh hoàn, nhưng quá trình này bị ảnh hưởng bởi rất nhiều yếu tố:

• Tổn thương vỏ não hoặc u vùng dưới đồi - tuyến yên gây rối loạn sản xuất hormone sinh dục
• Viêm nhiễm đường sinh dục, đặc biệt là do bệnh lây truyền qua đường tình dục
• Tắc ống dẫn tinh hoặc đã từng triệt sản
• Thói quen sống không lành mạnh: hút thuốc, uống rượu, tắm nước nóng thường xuyên, làm việc trong môi trường độc hại (tia xạ, hóa chất)

Ngoài ra, yếu tố di truyền cũng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Vì vậy, xét nghiệm di truyền là một phần quan trọng trong khám vô sinh nam.

4. Xét nghiệm cần thiết trong tầm soát vô sinh

Các xét nghiệm thường quy bao gồm:

• Xét nghiệm tinh dịch đồ
• Xét nghiệm nội tiết tố sinh dục
• Xét nghiệm gen di truyền
• Xét nghiệm bệnh lây qua đường tình dục (13 tác nhân)

TS.BS Mai Tiến Dũng cho biết, hiện tại, Bệnh viện Bình Dân và Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch đều có thể thực hiện đầy đủ các xét nghiệm trên. Đặc biệt, các trường hợp phụ nữ sảy thai liên tiếp cũng cần được đánh giá gen nhiễm sắc thể từ cả hai vợ chồng để tìm nguyên nhân tiềm ẩn.

5. Những tiến bộ trong điều trị vô sinh

Những năm gần đây, kỹ thuật vi phẫu tìm tinh trùng trong mô tinh hoàn đã mang lại hy vọng cho nhiều bệnh nhân. Đặc biệt, với các trường hợp vô sinh do teo tinh hoàn hậu quai bị hoặc do bất thường nhiễm sắc thể, kỹ thuật này vẫn có thể tìm thấy tinh trùng trong 70% trường hợp và tỷ lệ có thai lên đến 42%.

Đặc biệt, đối với trường hợp bệnh nhân teo tinh hoàn do quai bị hoặc do tổn thương nhiễm sắc thể thì khoa Nam học bệnh viện Bình Dân phối hợp với khoa hiếm muộn bệnh viện Từ Dũ đã thực hiện thành công trên 100 trường hợp. 

Số liệu cho thấy liên quan đến những trường hợp teo tinh hoàn, tỷ lệ tìm thấy tinh trùng khoảng 70% và tỷ lệ có thai khoảng 42% đối với những trường hợp teo tinh hoàn do quai bị.

6. Một số bệnh lý sinh dục cần được tầm soát sớm

Cùng với đó, ở nam giới sẽ có bệnh lý liên quan đến rối loạn xuất tinh đó là bệnh lý xuất tinh sớm. 

TS.BS Mai Tiến Dũng nhấn mạnh: Xuất tinh sớm không gây vô sinh nhưng làm giảm chất lượng đời sống tình dục, khiến nam giới mặc cảm, né tránh quan hệ, từ đó ảnh hưởng gián tiếp đến việc có con.

Rối loạn cương là một nguyên nhân trực tiếp gây vô sinh vì dương vật không đủ cương cứng để quan hệ hoặc xuất tinh vào âm đạo.

Ngoài các rối loạn trên, nam giới cần khám phát hiện sớm các bất thường như:

• Tinh hoàn ẩn (tinh hoàn không nằm trong bìu mà nằm ở ống bẹn, bụng...)
• Cong dương vật do xơ hóa thể hang, gây khó khăn khi quan hệ

Khám tiền hôn nhân là cơ hội để tầm soát sớm và điều trị những bệnh lý này, từ đó cải thiện khả năng sinh sản cũng như chất lượng cuộc sống vợ chồng.

7. Vô sinh nam không vô vọng

“Giúp bệnh nhân có con là mục tiêu của khoa Nam học Bệnh viện Bình Dân. Chúng tôi tin rằng vô sinh nam không đồng nghĩa với vô vọng,” bác sĩ Tiến Dũng chia sẻ thông điệp kết thúc chương trình.

Với sự tiến bộ của y học hiện đại, vô sinh nam không còn là dấu chấm hết cho giấc mơ làm cha. Tuy nhiên, điều quan trọng là các cặp đôi cần chủ động kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân càng sớm càng tốt, để xây dựng nền tảng vững chắc cho hôn nhân và tương lai gia đình.