1. Phẫu thuật trong ngày là gì và các bệnh lý nào có thể áp dụng dịch vụ?

Hiện nay Bệnh viện Bình Dân có triển khai dịch vụ “phẫu thuật trong ngày”. BS có thể kể tên các bệnh lý có thể áp dụng dịch vụ này?

TTƯT.BS.CK2 Hồ Khánh Đức trả lời: Phẫu thuật trong ngày là những bệnh nhân đến bệnh viện có chỉ định điều trị bằng phẫu thuật. Bệnh nhân sẽ đến khu trong ngày xét nghiệm máu, khám bệnh tại chỗ, khám gây mê, khám nội khoa. Sau khi xét nghiệm đầy đủ, đủ tiêu chuẩn để mổ đến chiều bệnh nhân sẽ được tiến hành phẫu thuật. Đây là dịch vụ mới được tiến hành ở Bệnh viện Bình Dân trong vòng 3 - 4 năm gần đây và đáp ứng được nhu cầu điều trị cho bệnh nhân.

Thông thường khi bệnh nhân đến bệnh viện chờ mổ phải nằm rất lâu để các bác sĩ lên chương trình mổ. Hiện nay bệnh nhân đến bệnh viện sẽ được mổ trong ngày và hôm sau có thể xuất viện giúp:

- Đáp ứng được nhu cầu điều trị nhanh và hiệu quả, có kết quả tốt cho bệnh nhân.

- Người nhà đỡ phải ở lại chăm sóc bệnh nhân lâu, giảm chi phí nằm viện, tiết kiệm tài chính cho người nhà.

- Giảm lây nhiễm chéo ở bệnh viện do nằm đợi và tiếp xúc với nhiều bệnh nhân có bệnh dễ lây lan, nhiễm trùng.

Những trường hợp mổ trong ngày, đa số bệnh không quá nặng và có thể thực hiện mổ gây mê, gây tê như:

- Mổ u tuyến giáp.

- Sỏi túi mật.

- Thoát vị bẹn.

- Trĩ, rò hậu môn.

- Các bệnh về niệu như: tán sỏi niệu, mổ nội soi lấy sỏi, mổ nội soi sỏi niệu quản, sỏi thận,…

- Nam khoa..

Trường hợp mổ này sẽ khác với tiểu phẫu. Tiểu phẫu là bệnh nhân gây tê tại chỗ, mổ xong sẽ xuất viện. Còn các trường hợp này là mổ trung phẫu hoặc đại phẫu có chuẩn bị, phải gây mê. Đòi hỏi sự phối hợp giữa khoa khám bệnh, khoa điều trị, bác sĩ gây mê, khoa hồi sức để bảo đảm cho bệnh nhân được mổ trong ngày và an toàn nhất.

2. Người bệnh nên nhịn ăn bao lâu trước khi phẫu thuật trong ngày?

Trước khi thực hiện phẫu thuật trong ngày, người bệnh nên nhịn ăn trước bao lâu? Giả sử buổi sáng lỡ ăn sáng rồi thì chiều phẫu thuật được không ạ?

TTƯT.BS.CK2 Hồ Khánh Đức trả lời: Khi tiến hành phẫu thuật, đặc biệt là phẫu thuật gây mê, bác sĩ gây mê sẽ yêu cầu bệnh nhân nhịn đói từ 6 - 8 tiếng. Vì bệnh nhân ăn no, thức ăn còn trong dạ dày và khi gây mê sẽ có nguy cơ bị sặc, nếu vào phổi sẽ rất nguy hiểm.

Trường hợp bệnh nhân buổi sáng đã ăn sáng, sau đó đến bệnh viện thì thời điểm đó chỉ bị ảnh hưởng kết quả xét nghiệm máu. Ví dụ bệnh nhân mới ăn xong và xét nghiệm đường huyết có thể lượng đường huyết sẽ tăng cao, gây ra chẩn đoán lầm là bệnh nhân bị tiểu đường.

Thông thường bệnh nhân đã ăn sáng thì 2 tiếng sau thực hiện xét nghiệm mới có kết quả chính xác. Nếu bệnh nhân ăn sáng lúc 4 - 5 giờ hoặc 6 giờ và đến Bệnh viện Bình Dân làm các thủ tục để nhập viện thì 8 giờ lên khoa và có thể xét nghiệm máu. Từ đó bệnh nhân sẽ nhịn đói và có thể uống nước lọc trước khi mổ 3 - 4 tiếng và khoảng 4, 5 giờ chiều có thể mổ được. Không nên uống cafe sữa, nước yến,… các chất này sẽ không tốt khi gây mê, ảnh hưởng đến gây mê. Ngày nay với sự tiến bộ khoa học, thuốc gây mê tốt, trình độ kỹ thuật bác sĩ gây mê bệnh nhân chỉ cần nhịn đói 6 - 8 tiếng.

3. Người bệnh cần chuẩn bị những gì trước khi phẫu thuật?

Ngoài nhịn ăn thì người bệnh cần chuẩn bị những gì nữa ạ?

TTƯT.BS.CK2 Hồ Khánh Đức trả lời: Giống như các trường hợp mổ thông thường khác, ngày trước khi mổ bệnh nhân sẽ được dặn dò:

- Buổi tối nên chuẩn bị tâm lý trước rằng ngày mai sẽ bắt đầu phẫu thuật bệnh.

- Sáng không được ăn no (có thể ăn nhẹ), sau đó đánh răng và uống nước lọc (không nên uống sữa, café).

- Để sạch sẽ hơn và tránh nhiễm trùng bệnh nhân nên tắm trước khi mổ.

- Khi đến bệnh viện phải đem các kết quả xét nghiệm, chẩn đoán trước đó và bảo hiểm y tế để đến làm hồ sơ nhập viện. Sau khi lên khu điều trị sẽ có điều dưỡng, nhân viên hướng dẫn thêm cho bệnh nhân nên bệnh nhân không cần quá lo lắng trong vấn đề chuẩn bị.

4. Bệnh nhân cần ở lại bệnh viện theo dõi bao lâu sau phẫu thuật?

Thông thường thì sau phẫu thuật người bệnh cần ở lại BV theo dõi thêm mấy tiếng?

TTƯT.BS.CK2 Hồ Khánh Đức trả lời: Đây không phải là tiểu phẫu, những trường hợp bệnh nhân đến mổ đều từ trung phẫu đến đại phẫu, nghĩa là mổ lớn, cần phải gây mê hoặc gây tê tụy.

- Đối với tiểu phẫu là gây tê tại chỗ thì sau khi mổ bệnh nhân có thể xuất viện ngay.

- Những trường hợp gây mê, gây tê tụy cần phải theo dõi hậu phẫu, theo dõi vết mổ xem có bị chảy máu hay gặp vấn đề gì không và ở lại bệnh viện một đêm. Sáng hôm sau bác sĩ sẽ đi thăm lại nếu vết mổ tốt, không chảy máu, tình trạng bệnh nhân ổn đi thì trưa bệnh nhân có thể xuất viện.

Phẫu thuật trong ngày ở Việt Nam rất ít bệnh viện triển khai, vì sự chuẩn bị, theo dõi cho bệnh nhân trước khi mổ. Đây là mô hình tiên tiến phù hợp với thế giới và Bệnh viện Bình Dân là một trong những bệnh viện đi đầu, giúp bệnh nhân tiết kiệm thời gian, chí phí.

5. Sau khi về nhà bệnh nhân cần theo dõi ra sao?

Các vấn đề cần theo dõi sau khi về nhà là gì? Nếu có sự cố thì nên quay lại BV hay có hotline để bệnh nhân gọi lại?

TTƯT.BS.CK2 Hồ Khánh Đức trả lời: Bệnh nhân sau khi phẫu thuật sẽ nằm hồi tỉnh từ 1 - 2 tiếng đồng hồ. Sau khi tỉnh hoàn toàn sẽ được chuyển về khoa, khi đó điều dưỡng sẽ theo dõi tình trạng tim mạch, huyết áp, nhịp thở, xem tình trạng vết mổ có chảy máu phù nề hay không, nếu tất cả ổn định bệnh nhân có thể xuất viện.

Khi xuất viện, giống như những vết mổ thông thường bệnh nhân phải tự chăm sóc vết thương tại nhà, có thể đến y tế địa phương để thay băng theo lời dặn của điều dưỡng trong khoa. Nếu mổ trĩ, rò hậu môn các điều dưỡng sẽ dặn bệnh nhân về nhà sau khi đi vệ sinh sẽ ngâm, rửa hậu môn trong dung dịch thuốc tím hoặc dung dịch nước muối.

Trường hợp bệnh nhân bị mệt, đau, chảy máu, phù nề vết mổ thì phải quay trở lại ngay:

- Hôm sau quay lại phòng khám để bác sĩ kiểm tra.

- Hoặc nếu rất cần có thể vào cấp cứu. Các bác sĩ trong khoa cấp cứu sẽ xem và đánh giá tình trạng bệnh nhân để biết nên nhập viện hay xử lý và sau đó cho bệnh nhân về.

Đặc biệt, Bệnh viện Bình Dân có phòng công tác xã hội và số hotline 24/24. Khi gọi trực tiếp vào hotline, nhân viên hotline sẽ chuyển điện thoại đến bác sĩ cấp cứu hoặc bác sĩ mổ để tư vấn thêm cho bệnh nhân.

6. Bệnh nhân phẫu thuật trong ngày nên tái khám ở đâu?

Bệnh nhân phẫu thuật trong ngày có thể tái khám tại địa phương không? Trường hợp nào cần thiết tái khám tại BV Bình Dân?

TTƯT.BS.CK2 Hồ Khánh Đức trả lời: Về nguyên tắc khi tái khám nếu tất cả hậu phẫu ổn định bệnh nhân có thể ở nhà thay băng. Điều dưỡng sẽ hướng dẫn cho bệnh nhân các địa chỉ tại địa phương để tránh tình trạng quá tải bệnh viện.

Tuy nhiên bệnh nhân nên tái khám tại Bệnh viện Bình Dân. Bệnh viện sẽ hẹn lịch tái khám theo đúng lịch của bác sĩ đã mổ cho mình, thường là sau 2 tuần. Khi đó bác sĩ sẽ biết rõ tình trạng phẫu thuật và cần theo dõi như thế nào. Sau khi ổn định bác sĩ sẽ hẹn tái khám sau 3 tháng hoặc 6 tháng tùy tình trạng bệnh.

Bệnh nhân có thể đến tái khám tại địa phương sau khi tình trạng đã ổn định. Ví dụ đã cắt túi mật xong và tái tại khám Bệnh viện Bình Dân sau 2 tuần, đã ổn định. Nếu muốn kiểm tra tổng quát thì có thể khám tại bệnh viện quận, bệnh viện ở khu vực gần nhà để siêu âm, kiểm tra. Tuy nhiên sau 2 tuần bệnh nhân nên tái tại khám Bệnh viện Bình Dân và đúng ngay bác sĩ phẫu thuật để bảo đảm vấn đề hậu phẫu.

7. Đặt lịch hẹn trước bao lâu để phẫu thuật trong ngày?

Đối với phẫu thuật trong ngày thì người bệnh cần đặt lịch hẹn trước bao lâu, thưa BS?

TTƯT.BS.CK2 Hồ Khánh Đức trả lời: Trước đây khi bệnh nhân vào giải phẫu chương trình sẽ rất đông, cần sắp xếp theo lịch. Do đó bệnh nhân phải về nhà chờ điện thoại hẹn bệnh nhân vào mổ trong khoảng 1 - 2 tháng.

Đối với phẫu thuật trong ngày, bệnh viện đã rút ngắn rất nhiều và bệnh nhân không phải đợi gọi lại. Khi bệnh nhân đến khám, bệnh viện có chỉ định can thiệp trong ngày thì tùy bệnh nhân chọn ngày và đến phẫu thuật. Hoặc nếu đã chọn ngày thì bệnh viện sẽ gọi trước 1 ngày phẫu thuật. Thường trong vòng 1 - 2 tuần sẽ có thể can thiệp thủ thuật. Do đó bệnh nhân không mất nhiều thời gian chờ đợi phẫu thuật.

Bệnh viện sẽ phẫu thuật trong ngày cho những bệnh nhân có chỉ định. Bên cạnh đó vẫn mổ chương trình cho những ca siêu phẫu, đại phẫu lớn hơn. Từ đó lịch mổ chương trình sẽ giảm xuống, không còn quá tải như trước. Thời gian được mổ sớm hơn giúp bệnh nhân đỡ lo lắng. Thậm chí hôm nay bệnh nhân đến khám có thể mổ được ngay nếu đã chuẩn bị tâm lý, chuẩn bị thời gian, bác sĩ đồng ý, có người nhà thì sáng đến khám chiều có thể mổ và sáng hôm sau xuất viện về nhà.

8. Bệnh nhân đến Bệnh viện Bình Dân phẫu thuật trong ngày cần lưu ý những gì?

BS có lời hướng dẫn hay căn dặn chung với những bệnh nhân dự tính sẽ đến BV Bình Dân phẫu thuật trong ngày?

TTƯT.BS.CK2 Hồ Khánh Đức trả lời: Phẫu thuật trong ngày có rất nhiều ưu điểm:

- Giảm tải cho bệnh viện.

- Giảm thời gian chờ đợi của bệnh nhân.

- Rút ngắn thời gian nằm viện.

- Tiết kiệm kinh tế và thời gian cho gia đình bệnh nhân.

Chương trình phẫu thuật trong ngày không phải là mổ và về luôn trong ngày. Đầu tiên bệnh nhân phải vào bệnh viện, xem rõ chẩn đoán và xác định mổ ngay hay về rồi quay lại mổ. Sau khi mổ sẽ nằm lại 1 - 2 đêm tại bệnh viện tùy tình trạng bệnh nhân hậu phẫu. Một số lưu ý:

- Bệnh nhân nên đến khám và nghiên cứu trên website của bệnh viện về chương trình phẫu thuật trong ngày. Khi bệnh nhân đến khám bác sĩ sẽ chẩn đoán bệnh và đưa ra phương pháp phẫu thuật phù hợp. Nếu bệnh nhân đã chuẩn bị sẵn sàng thì có thể mổ ngay hoặc về nhà chuẩn bị đầy đủ về tâm lý, chi phí, có người nhà đi cùng (điều này rất quan trọng),.. và hôm sau quay lại phẫu thuật.

- Chuẩn bị bảo hiểm y tế.

- Ăn sáng nhẹ, uống nước lọc. Không uống sữa, cafe, nước yến.

- Vệ sinh răng miệng, có thể tắm để tránh nhiễm trùng vết mổ.

- Khi đến bệnh viện phải có người nhà hoặc người thân để chăm sóc.

- Mọi thông tin liên lạc có thể thông qua hotline tổng đài công tác xã hội để được hướng dẫn thêm. Trên khoa của bệnh viện luôn có nhân viên trực để giải thích cho bệnh nhân, chuẩn bị cho bệnh nhân mổ cũng như trước mổ và sau mổ. Nếu nhân viên tổng đài không trả lời được sẽ chuyển máy điện thoại qua nhân viên khoa hoặc bác sĩ sẽ giải thích cho bệnh nhân.