Rối loạn cương ngày càng trẻ hóa: Dấu hiệu sớm của bệnh lý toàn thân

1. Nguyên nhân gây rối loạn cương ở nam giới

Thưa bác sĩ, rối loạn cương là gì và nguyên nhân thường gặp nhất ở nam giới Việt Nam hiện nay là gì?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng - Trưởng khoa Nam học, Bệnh viện Bình Dân trả lời:

Theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Hội Y học giới tính thế giới, Hội Niệu khoa châu Âu và Hội Niệu khoa Hoa Kỳ, rối loạn cương là tình trạng dương vật không đạt được hoặc không duy trì được độ cương đủ để thực hiện và duy trì hoạt động tình dục. Trong đó, hai yếu tố quan trọng nhất là khả năng khởi phát cương và khả năng duy trì cương.

Trong đời sống, rối loạn cương thường bị gọi chung là “yếu sinh lý” hoặc “trên bảo dưới không nghe”. Tuy nhiên, “yếu sinh lý” là khái niệm dân gian rất rộng, bao gồm nhiều vấn đề khác nhau như rối loạn cương, xuất tinh sớm, giảm ham muốn hay hiếm muộn. Vì vậy, trong y học, việc xác định chính xác rối loạn chức năng tình dục cụ thể là rất quan trọng để điều trị đúng.

Về nguyên nhân, rối loạn cương có thể xuất phát từ nhiều nhóm yếu tố như:

- Yếu tố tâm lý: lo âu, stress, trầm cảm, rối loạn tâm thần - thần kinh

- Yếu tố bệnh lý: tổn thương mạch máu, rối loạn nội tiết, quá trình lão hóa

- Yếu tố lối sống và tác động của truyền thông: lạm dụng rượu bia, thuốc lá, chất kích thích, tự ý chẩn đoán và điều trị theo thông tin trên mạng xã hội

Đặc biệt, thời gian gần đây ghi nhận nhiều người trẻ sử dụng các chất kích thích hoặc tiền chất gây hưng phấn để làm việc cường độ cao. Hệ quả là sau giai đoạn kích thích, cơ thể suy nhược và rối loạn cương thường là triệu chứng xuất hiện sớm nhất của tác hại từ các chất hướng thần này.

2. Những nhóm tuổi thường gặp rối loạn cương

Rối loạn cương có phải là bệnh của tuổi già hay người trẻ cũng có thể gặp phải?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời:

Trước đây, khi khoa Nam học Bệnh viện Bình Dân mới thành lập, phần lớn bệnh nhân đến khám rối loạn cương đều ở độ tuổi trung niên hoặc cao tuổi. Tuy nhiên, hiện nay, xu hướng trẻ hóa ngày càng rõ rệt.

Không ít bệnh nhân chỉ 35-40 tuổi, thậm chí các cặp vợ chồng trẻ mới kết hôn 1–2 năm đã đến khám vì gặp trục trặc đời sống tình dục. 

Điểm tích cực là vai trò của người phụ nữ ngày càng rõ nét hơn. Họ không chỉ là bạn tình mà còn là “bác sĩ gia đình”, cùng đồng hành và tham gia vào quá trình điều trị. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho mô hình điều trị cặp đôi, giúp nâng cao hiệu quả lâu dài.

3. Rối loạn cương có phải dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nền?

Rối loạn cương có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh tim mạch hoặc rối loạn nội tiết tố, điều này có đúng không, thưa bác sĩ?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời:

Quan niệm cho rằng rối loạn cương chỉ là vấn đề khu trú tại cơ quan sinh dục là hoàn toàn sai. Trên thực tế, đây thường là biểu hiện của các bệnh lý nền toàn thân.

Một trong những nguyên nhân thường gặp nhất là đái tháo đường. Thông thường, sau khoảng 12–18 tháng kể từ khi mắc đái tháo đường, các triệu chứng rối loạn chức năng tình dục bắt đầu xuất hiện.

Bên cạnh đó, bệnh tim mạch cũng đóng vai trò rất quan trọng. Dương vật hoạt động phụ thuộc vào hệ thống động mạch cung cấp máu, vốn có đường kính rất nhỏ. Các bệnh lý như xơ vữa mạch máu, rối loạn lipid máu, tăng huyết áp hay rối loạn đông máu có thể gây hẹp hoặc tắc mạch, làm giảm lưu lượng máu đến cơ quan sinh dục, từ đó gây rối loạn cương.

Do đó, các bệnh như béo phì, đái tháo đường, tim mạch, rối loạn chuyển hóa hay ung thư tiết niệu đều có thể liên quan đến rối loạn cương. Mục tiêu điều trị không chỉ là cải thiện triệu chứng mà còn phải kiểm soát tốt bệnh nền.

4. Quy trình thăm khám rối loạn cương gồm những gì?

Bác sĩ có thể chia sẻ những bước đầu tiên khi thăm khám rối loạn cương - bệnh nhân cần xét nghiệm hoặc kiểm tra gì?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời:

Khi đến khám, đa số bệnh nhân chỉ mô tả chung chung là “yếu sinh lý” hoặc “quan hệ không hạnh phúc”. Vì vậy, bước quan trọng nhất là khai thác bệnh sử kỹ lưỡng để xác định chính xác vấn đề như rối loạn cương, xuất tinh sớm, giảm ham muốn hay suy nhược toàn thân.

Bác sĩ cần đánh giá thời điểm khởi phát, mức độ, tần suất lặp lại, các yếu tố tâm lý - xã hội đi kèm trước khi chỉ định xét nghiệm. Việc chỉ định xét nghiệm tràn lan không chỉ tốn kém mà còn không mang lại giá trị điều trị.

Nguyên tắc tiếp cận trong Nam khoa được ví như “kiềng bốn chân” bao gồm:

- Khai thác bệnh sử.

- Khám lâm sàng.

- Xét nghiệm cận lâm sàng phù hợp (nội tiết, tiền liệt tuyến, chức năng thận…).

- Tư vấn và theo dõi tuân thủ điều trị.

Một xét nghiệm chuyên sâu quan trọng là siêu âm Doppler dương vật, nhằm đánh giá lưu lượng máu, vận tốc dòng chảy và các bất thường cấu trúc, từ đó định hướng phương pháp điều trị phù hợp.

5. Điều trị rối loạn cương liên quan bệnh nền ra sao?

Với nguyên nhân do bệnh lý mạch máu hoặc tiểu đường, cách điều trị có gì khác so với nguyên nhân tâm lý?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời:

Với những trường hợp liên quan đến bệnh lý nền như đái tháo đường, tăng huyết áp hay bệnh tim mạch, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ Nam khoa và các chuyên khoa khác. 

Ví dụ, bệnh nhân đặt stent mạch vành cần được tư vấn kỹ về thời điểm an toàn để quan hệ tình dục, cũng như tránh các thuốc có thể gây tụt huyết áp nguy hiểm.

Bên cạnh đó, kiểm soát cân nặng, chế độ dinh dưỡng và nội tiết đóng vai trò rất quan trọng trong cải thiện chức năng tình dục. 

Vì vậy, bác sĩ Nam khoa không chỉ điều trị một cơ quan riêng lẻ mà còn đóng vai trò kết nối đa chuyên khoa, nhằm mang lại hiệu quả điều trị toàn diện và bền vững cho người bệnh.

6. Nguy cơ khi tự ý dùng sản phẩm hỗ trợ trên mạng

Ngày nay, trên mạng xã hội quảng cáo tràn lan về những thực phẩm hỗ trợ cương cứng cải thiện tình trạng rối loạn cương và đã có những trường hợp đáng tiếc. Tình hình bệnh nhân đến bệnh viện Bình Dân với những biến chứng khi họ sử dụng những thực phẩm không rõ nguồn gốc như thế nào, thưa bác sĩ?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời:

Nam khoa vốn là lĩnh vực “khó nói”, khiến nhiều người bệnh ngại đi khám và dễ tìm đến các nguồn thông tin không chính thống. Thực tế cho thấy, việc sử dụng thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc, thuốc kích dục trôi nổi hoặc các thủ thuật truyền miệng có thể gây ra những hậu quả nặng nề, thậm chí tổn thương vĩnh viễn cơ quan sinh dục. 

Một biến chứng nguy hiểm thường gặp là cương dương kéo dài, dẫn đến thiếu máu nuôi, xơ hóa thể hang và rối loạn chức năng tình dục về lâu dài, đồng thời gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý và hạnh phúc gia đình.

Đáng lo ngại hơn, tại một số địa phương, người bệnh tìm đến các biện pháp như tiêm filler hoặc chất làm đầy vào dương vật với mong muốn duy trì độ cứng. Đây là những can thiệp cực kỳ nguy hiểm, có thể gây áp xe, hoại tử, nhiễm trùng nặng. 

Nhiều trường hợp buộc phải cấp cứu, cắt lọc mô hoại tử và tái tạo lại cơ quan sinh dục, nhưng khả năng phục hồi chỉ đạt khoảng 70–80%, không thể trở lại hoàn toàn như ban đầu.

Ngoài ra, cũng ghi nhận các biến chứng nghiêm trọng do chiếu đèn hồng ngoại không đúng kỹ thuật sau cắt bao quy đầu, dẫn đến bỏng, hoại tử da dương vật, thậm chí mất một phần dương vật. Đây đều là những hậu quả đáng tiếc do điều trị không đúng chỉ định và thiếu giám sát y khoa.

7. Ngoài thuốc, có những phương pháp điều trị hiện đại nào cho rối loạn cương?

Ngoài thuốc, hiện nay BV Bình Dân có những phương pháp điều trị hiện đại nào, trong đó, phương pháp nào là tối tân nhất?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời:

Hiện nay, các phương pháp điều trị rối loạn cương trên thế giới liên tục được cập nhật và Bệnh viện Bình Dân đều tiếp cận, triển khai phù hợp với điều kiện thực tế. Các lựa chọn điều trị bao gồm:

- Điều trị nội khoa bằng thuốc.

- Can thiệp phẫu thuật, trong đó có đặt thể hang nhân tạo.

- Các hướng nghiên cứu mới như huyết tương giàu tiểu cầu (PRP) hoặc tế bào gốc.

Tuy nhiên, đối với tế bào gốc và PRP, việc ứng dụng hiện vẫn còn nhiều thách thức và chịu sự quản lý chặt chẽ về mặt pháp lý. Các phương pháp này hiện chỉ được áp dụng trong những trường hợp chọn lọc, theo hướng nghiên cứu và đánh giá hiệu quả lâu dài nên chưa thể triển khai đại trà.

8. Phẫu thuật đặt thể hang nhân tạo trong điều trị rối loạn cương nặng

Phẫu thuật đặt thể hang nhân tạo có vai trò như thế nào trong điều trị rối loạn cương nặng, thưa bác sĩ?”

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời:

Phẫu thuật đặt thể hang nhân tạo được xem là bước điều trị cao nhất trong các trường hợp rối loạn cương nặng, không đáp ứng hoặc chống chỉ định với thuốc.

Đây là một phẫu thuật đòi hỏi trình độ chuyên môn cao và kinh nghiệm lớn, phẫu thuật viên thường cần thực hiện trên 50 ca để tích lũy đủ kinh nghiệm xử trí biến chứng.

Về nguyên lý, trong những trường hợp thể hang bị xơ hóa hoặc mạch máu không còn đáp ứng, thể hang nhân tạo sẽ thay thế chức năng cương. Các thế hệ thể hang nhân tạo hiện nay có hệ thống bơm - xả giúp khởi phát và thu hồi độ cương, mô phỏng gần như sinh lý tự nhiên. 

Phương pháp này giúp đạt độ cương tối đa khi quan hệ. Không ảnh hưởng đến xuất tinh và cảm giác khoái cảm. Phù hợp với bệnh nhân không dùng được thuốc hoặc chống chỉ định thuốc

Theo dõi thực tế, tỷ lệ hài lòng của bệnh nhân trên 90%, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống vợ chồng.

9. Khả năng hồi phục và tái phát sau phẫu thuật đặt thể hang nhân tạo

Tỷ lệ hồi phục khả năng sinh lý sau điều trị là bao nhiêu và bệnh có thể tái phát không?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời:

Đối với phẫu thuật đặt thể hang nhân tạo, gần như không ghi nhận tỷ lệ tái phát. Người bệnh có thể quan hệ tình dục bình thường, đạt cực khoái và cảm nhận rõ ràng sự phục hồi chức năng sinh lý.

Tuy nhiên, hiệu quả điều trị phụ thuộc rất lớn vào:

- Trình độ và kinh nghiệm của phẫu thuật viên.

- Sự tuân thủ hướng dẫn sử dụng và theo dõi sau mổ của người bệnh.

- Sự phối hợp chặt chẽ, lâu dài giữa bác sĩ và bệnh nhân.

Việc nóng vội, điều trị không đúng chỉ định hoặc thiếu đào tạo bài bản có thể dẫn đến những hậu quả không mong muốn, thậm chí gây tổn thương vĩnh viễn cơ quan sinh dục. Vì vậy, đây là phương pháp cần được thực hiện tại các cơ sở chuyên sâu để đảm bảo an toàn và hiệu quả tối ưu.