Một chiếc răng sâu nhiều hệ lụy: viêm tủy, mất răng, nhiễm trùng huyết

1. Những thói quen tưởng đơn giản mà vô cùng có hại cho răng

BS có thể lý giải vì sao sâu răng được xếp vào nhóm bệnh “khó trị dứt điểm nếu không phòng ngừa tốt”? Từ thực tế thăm khám tại phòng khám, đâu là những thói quen hàng ngày khiến người Việt dễ sâu răng nhất mà họ không hề hay biết?

BS.CK1 Phan Bá Ngọc - Giám đốc Phòng khám Nha khoa Hạnh Phúc trả lời: Nguyên nhân sâu răng là mất mô răng, thường sẽ không lấy lại được. Các phương pháp điều trị chỉ mang tính chất bù trừ, hỗ trợ.

Ví dụ, trong trường hợp mất răng, các biện pháp điều trị là trám (miếng sứ Onlay/Inlay), bọc răng sứ - nhưng đều mang tính chất bảo tồn, không thể lấy lại răng như ban đầu. Đó cũng chính là lý do chúng ta gọi sâu răng là bệnh “khó điều trị dứt điểm”.

Vì thế, vấn đề gốc rễ là phòng ngừa sâu răng. Những thói quen hằng ngày khiến người Việt dễ bị sâu răng gồm:

- Vệ sinh răng miệng không đúng cách: chải răng ngang, không dùng chỉ nha khoa, bỏ sót mặt trong của răng...;

- Ăn ngọt, uống ngọt nhiều nhưng không súc miệng, đánh răng sau đó;

- Ăn các thức ăn dai và cứng sẽ khiến lớp men bảo vệ răng bị bào mòn, tạo điều kiện cho vi khuẩn dễ tấn công, dẫn đến sâu răng.

Một số thói quen phổ biến khác như dùng tăm xỉa răng, cắn xương... cũng góp phần mài mòn men răng, khiến vi khuẩn dễ tấn công vào, từ đó gây sâu răng.

Chúng ta cần phải thay đổi nếu mắc phải những thói quen xấu này để phòng ngừa sâu răng.

2. Các giai đoạn sâu răng và cách điều trị

BS có thể chia sẻ những giai đoạn tiến triển của sâu răng - từ lúc chưa gây đau đến khi cần phải nhổ bỏ răng? Người bị sâu răng thường đến khám vì những triệu chứng gì, có ca bệnh nào tại phòng khám khiến BS tiếc vì phát hiện quá muộn?

BS.CK1 Phan Bá Ngọc trả lời: Bệnh nhân sâu răng có thể đến phòng khám trong tình trạng có triệu chứng, hoặc không hề có triệu chứng.

Nếu không có triệu chứng, bệnh nhân sẽ đi khám do phát hiện răng ngả màu, có phần chuyển đen, từ đó đoán được mình bị sâu răng, dù không bị ê buốt.

Trường hợp thứ hai, bệnh nhân có biểu hiện ê, buốt, thậm chí là đau nhức dữ dội. Có những người răng đã lung lay nhưng cũng không ít người chỉ còn mỗi chân răng.

Cấu tạo của răng có nhiều lớp khác nhau: Lớp men - lớp ngà - lớp tủy. Sâu răng cũng có nhiều giai đoạn khác nhau. Nếu chỉ mới bị ảnh hưởng đến lớp men bên ngoài hoặc lớp ngà nông, thường sẽ chưa có biểu hiện triệu chứng. Do vậy, đây là giai đoạn dễ bỏ qua nhất.

Ở giai đoạn này chưa cần can thiệp quá phức tạp. Có thể dùng các biện pháp như chấm Vecni Fluor để ngăn chặn sâu răng sâu hơn.

Khi đã ảnh hưởng đến lớp ngà sâu và lớp tủy, bệnh nhân sẽ bị đau, ê buốt - đồng nghĩa với diễn biến của sâu răng đã vào sâu hơn. Ở giai đoạn sâu răng lớp ngà sâu, cần phải trám răng, che ngà...

Trường hợp sâu răng đến tủy nhưng còn khả năng phục hồi, có biện pháp bảo tồn là che tủy bằng vật liệu sinh học, nhằm giữ lại răng vẫn còn tủy cho bệnh nhân. Với những trường hợp có biểu hiện viêm tủy không hồi phục, hoại tử tủy, cần phải lấy tủy răng hoặc nhổ răng rồi trồng lại răng khác.

3. Trám răng có thể bảo vệ răng vĩnh viễn không?

Nhiều người có răng sâu nhưng không đau, hoặc đã trám nhưng chủ quan không theo dõi. Những sai lầm phổ biến nào khiến tình trạng sâu răng chuyển nặng nhanh chóng, thưa BS?

BS.CK1 Phan Bá Ngọc trả lời: Sâu răng ở lớp men hoặc lớp ngà nông sẽ ít biểu hiện triệu chứng hoặc chỉ là ê buốt thoáng qua. Do vậy, nhiều người đã chủ quan bỏ qua giai đoạn này - trong khi nếu phát hiện kịp thời có thể cứu vãn được tình huống mất răng. Đa phần bệnh nhân đợi đến lúc thấy đau mới đi khám.

Ngoài ra, một số bệnh nhân nghĩ rằng miếng trám sẽ tồn tại mãi mãi trên răng. Nhưng miếng trám chỉ mang tính chất tạm thời, một số có thể tồn tại khoảng 1 - 2 năm, một số lên đến 10 năm.

Thế nhưng nếu chất lượng miếng trám không tốt, sâu răng vẫn có thể diễn ra bên dưới, bên cạnh hoặc những vị trí khác. Do vậy, không được chủ quan khi đã trám răng: Sâu răng có thể tấn công vào trong, làm mất mô răng, cuối cùng có thể mất răng.

4. Nhiều biến chứng nguy hiểm chỉ từ chiếc răng sâu

Sâu răng không chỉ làm mất răng mà còn có thể gây ra biến chứng gì khác? BS từng gặp những ca nào bị viêm tủy, viêm xương hàm… bắt nguồn từ sâu răng không được điều trị kịp?

BS.CK1 Phan Bá Ngọc trả lời: Khi sâu răng tấn công vào đến tủy răng, thứ đầu tiên bị ảnh hưởng là tủy răng, triệu chứng là đau nhức. Có người vẫn không có triệu chứng.

Thứ hai, sâu răng ảnh hưởng đến các thành phần xung quanh như xương, nha chu, dây chằng... trong thời gian dài sẽ tạo thành nang bên dưới, phá hủy xương hàm, áp xe xung quanh. Một số trường hợp nang to, phá hủy đến gần 1/2 xương hàm, cực kỳ nguy hiểm.

Thứ ba, khi tủy răng bị hoại tử, vi khuẩn có thể tấn công vào máu. Một số người có thể mắc bệnh tim mạch, nội tâm mạc hoặc nhiễm trùng huyết. Xương hàm trên rất gần xoang, có bệnh nhân bị viêm xoang từ việc bị viêm sâu răng.

Có rất nhiều biến chứng nguy hiểm chỉ vì sâu răng!

5. Điều trị sâu răng theo từng giai đoạn

Hiện nay có những giải pháp nào điều trị sâu răng, thưa BS? Mỗi giai đoạn sâu răng sẽ được điều trị khác nhau ra sao? Trong trường hợp răng sâu đã ăn đến tủy, điều trị như thế nào là tối ưu? Khi nào thì nên trám, khi nào phải điều trị tủy và khi nào bắt buộc nhổ?

BS.CK1 Phan Bá Ngọc trả lời: Phương pháp điều trị sâu răng tùy thuộc vào giai đoạn. Chỉ bị sâu men có thể không cần trám, chỉ cần theo dõi, bôi Vecni Fluor để phòng ngừa diễn tiến sâu hơn.

Bệnh nhân bị sâu đến lớp ngà cần trám răng. Sâu đến sát tủy phải thực hiện che tủy, bảo tồn tủy. Khi sâu răng đã tấn công vào lớp tủy gây viêm tủy không hồi phục, hoại tử tủy, phải lấy tủy. Tủy có tác dụng nuôi dưỡng răng, khi phải lấy tủy, răng sẽ không còn bền vững như bình thường.

Nếu sâu răng không chỉ ở tại răng mà còn tấn công những vùng xung quanh, có trường hợp chỉ còn lại chân răng, phải chấp nhận nhổ răng, mất răng và phải trồng răng khác.

6. Thuốc giảm đau, nước súc miệng, kem đánh răng,... không thể giải quyết triệt để sâu răng

Có nên dùng thuốc dân gian để trị sâu răng tại nhà không? BS đã từng tiếp nhận trường hợp bệnh nhân áp dụng sai cách khiến bệnh trầm trọng thêm?

BS.CK1 Phan Bá Ngọc trả lời: Hiện nay có nhiều bài viết hoặc video quảng cáo nước súc miệng, kem đánh răng gia truyền có thể điều trị dứt điểm sâu răng. Nhưng đây chỉ là các biện pháp mang tính tạm thời, chẳng hạn giảm đau tạm thời.

Nếu chưa có thời gian đi khám, hoặc quá đau lúc đêm khuya, có thể sử dụng thuốc giảm đau để làm dịu tình hình.

Tuy nhiên, nếu muốn bảo tồn gốc răng để có thể ăn, nhai bình thường, bệnh nhân cần đến các phòng khám nha khoa.

7. Men răng yếu, làm sao để ngừa sâu răng hiệu quả?

Đối với người có cơ địa dễ sâu răng  như men răng yếu, khô miệng, bệnh nền... BS có hướng dẫn gì đặc biệt về chế độ chăm sóc và phòng ngừa sâu răng hiệu quả hơn?

BS.CK1 Phan Bá Ngọc trả lời: Có 2 nguyên nhân chính dẫn đến sâu răng: thói quen vệ sinh răng miệng chưa tốt và cơ địa.

Cơ bản nhất là đánh răng 2 lần/ngày, tuyệt đối không được bỏ đánh răng buổi tối. Vào buổi tối, nước bọt tiết ra ít, sức đề kháng răng miệng giảm, vi khuẩn rất dễ tấn công răng. Các thức ăn còn sót lại trong khoang miệng sẽ phân hủy, sinh ra axit phá hủy men răng rất nhanh.

Cách làm đúng là chải răng theo chiều dọc thân răng và xoay tròn, không chải theo chiều ngang. Phải chải đủ 3 mặt của răng: mặt ngoài, mặt nhai, mặt trong. Mỗi lần đánh răng tối thiểu 2 - 3 phút.

Những người có men răng yếu, do tình trạng thiểu sản men răng, nhiễm fluor... càng phải chăm sóc răng miệng kỹ hơn. Các bạn nên đi khám răng thường xuyên để có thể phát hiện và trám lại những chiếc răng bị thiểu sản, yếu; đồng thời có biện pháp phòng ngừa sâu răng kịp thời. Một điều quan trọng là phải cạo vôi răng sạch sẽ 6 tháng/lần.

Tóm lại, cách phòng ngừa sâu răng tốt nhất với những người cơ địa răng yếu là chăm sóc răng miệng đúng cách, khám răng định kỳ và cạo vôi răng 6 tháng/lần, theo dõi sức khỏe răng miệng kỹ hơn.

Ngoài ra, nên lưu ý và từ bỏ các thói quen không tốt trong ăn uống, sinh hoạt như cắn các vật cứng, nhai đá, ăn thức ăn khô, dai. Hạn chế thức ăn, đồ uống chứa nhiều đường như nước ngọt có ga, kẹo, bánh, trà sữa... Sau khi ăn nên súc miệng và đánh răng kỹ.

Làm được những việc này sẽ hạn chế nguy cơ bị sâu răng, không sợ ê buốt răng nữa.