1. Việc thiếu hụt - bổ sung canxi trên phụ nữ ở nước ta thế nào?

Nhắc đến canxi, dường như chúng ta thường chỉ tập trung cho con trẻ, trong khi ít quan tâm đến người phụ nữ. Xin hỏi BS, thực tế, việc thiếu hụt - bổ sung canxi trên phụ nữ ở nước ta thế nào?

BS.CK1 Nguyễn Lệ Quyên trả lời: Cuộc đời người phụ nữ từ lúc sinh ra, lớn lên, trải qua giai đoạn nhỏ được ba mẹ bổ sung canxi rất nhiều vì sợ con chiều cao khiêm tốn. Tuy nhiên, khi đã bước vào giai đoạn dậy thì, đa số chị em phụ nữ đã đạt được chiều cao ổn định, việc duy trì khung xương vô cùng quan trọng, đặc biệt là trong giai đoạn mang thai và cho con bú.

Hiện nay, theo thống kế trên toàn thế giới, số lượng phụ nữ bị loãng xương ngày càng tăng. Khung xương vô cùng quan trọng vì có khung xương tốt sẽ giảm được các bệnh lý liên quan đến cột sống. Vấn đề loãng xương còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của chị em phụ nữ. Ví dụ, nhiều chị em phụ nữ trong thời gian mang thai than phiền bị chuột rút, đau lưng, thậm chí khi đi khám thai hỏi bác sĩ “con em xương đùi ngắn quá có sao không?”… đây là những vấn đề rất thường gặp đối với chị em, đặt biệt là phụ nữ Việt Nam khi đi khám thai.

Trong suốt thời gian mang thai, vấn đề bổ sung canxi cho mẹ rất quan trọng vì sẽ bổ sung canxi cho bé, giúp phát triển khung xương của em bé trong bụng mẹ.

Ở giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh cũng vô cùng quan trọng. Ngày xưa, đôi khi các chị em cứ nghĩ lớn tuổi lâu lâu sẽ đau lưng, loãng xương đôi khi không được chẩn đoán. Tuy nhiên, hiện nay chị em bắt đầu quan tâm đến sức khỏe hơn, nên tỷ lệ chẩn đoán loãng xương ngày càng tăng. Chúng ta phải quan tâm đến vấn đề bổ sung canxi ở giai đoạn tiền mãn kinh, thậm chí sau mãn kinh để duy trì sức khỏe.

2. Nhu cầu canxi của phụ nữ ở từng giai đoạn là bao nhiêu, nếu bổ sung không đủ sẽ ra sao?

Nhu cầu canxi của người phụ nữ trước sinh, khi mang thai và sau sinh, trung niên là bao nhiêu, thưa BS? Điều gì sẽ xảy ra nếu bổ sung không đủ hoặc không đúng cách ạ?

BS.CK1 Nguyễn Lệ Quyên trả lời: Mỗi giai đoạn của cuộc đời người phụ nữ sẽ có nhu cầu canxi khác nhau tùy vào giai đoạn sinh lý, bệnh lý. Ví dụ, đối với phụ nữ bình thường (không mang thai) hàm lượng canxi trung bình từ 800 - 1.000mg canxi/ngày.

Đối với phụ nữ mang thai sẽ tùy thuộc vào giai đoạn mang thai. Ví dụ, các chị em ở giai đoạn 3 tháng đầu, nhu cầu canxi có thể dao động từ 800 - 1.000mg canxi/ngày. Tuy nhiên, ở giai đoạn 3 tháng giữa và 3 tháng cuối thai phát triển rất mạnh mẽ. Nên nhu cầu canxi 3 tháng giữa sẽ tăng đến khoảng 1.200mg canxi/ngày và 3 tháng cuối từ 1.200 - 1.500mg canxi/ngày.

Nhiều chị em phụ nữ đi khám thai bổ sung canxi thường xuyên, theo đúng hướng dẫn của bác sĩ. Nhưng sau khi sinh, nghĩ rằng nuôi con bên ngoài và không uống canxi nữa, đây là một quan niệm sai lầm. Vì nhu cầu canxi đối với chị em trong giai đoạn cho con bú cũng tương tự như trong 3 tháng cuối thai kỳ (từ 1.200 - 1.500mg canxi/ngày).

Trong vòng 6 tháng đầu cho con bú là giai đoạn em bé gần như được nuôi dưỡng hoàn toàn bằng sữa mẹ. Trong giai đoạn này, 100ml sữa mẹ cung cấp khoảng 34mg canxi cho con. Giai đoạn cho con bú, nếu mẹ được cung cấp đủ canxi qua chế độ ăn hoặc qua các sản phẩm bổ sung dinh dưỡng sẽ giúp con có chế độ dinh dưỡng phù hợp để phát triển xương.

3. Phụ nữ cần cung cấp những dưỡng chất nào để hấp thu canxi đầy đủ và trọn vẹn hơn?

Bên cạnh canxi, người phụ nữ cần cung cấp những dưỡng chất nào khác để trở thành trợ thủ đắc lực giúp hấp thu canxi đầy đủ và trọn vẹn hơn, thưa BS? Photpho, vitamin D3, vitamin K1 có vai trò ra sao khi đứng riêng lẻ và khi kết hợp cùng canxi ạ?

BS.CK1 Nguyễn Lệ Quyên trả lời: Có rất nhiều chị em nghĩ rằng canxi vô cùng quan trọng và chỉ cần uống canxi. Tuy nhiên, vấn đề là khi uống vào canxi có được hấp thu hay không? Canxi uống vào cơ thể người, khả năng hấp thu chỉ dao động khoảng 40%, nếu thiếu hụt vitamin D3, khả năng hấp thu canxi sẽ giảm một nửa.

Trước đây, chúng ta thường nói phơi nắng để có vitamin D, da hơi ngâm là đã hấp thu đủ vitamin D hoặc các em bé nhỏ được đưa ra ngoài phơi nắng. Tuy nhiên, quan điểm phơi nắng để hấp thu vitamin D không còn, điều này không được ủng hộ vì có tác nhân tia UV không tốt cho da.

Nên hiện nay, ngay cả em bé và phụ nữ mang thai đều được khuyến khích uống bổ sung vitamin D3, vì giúp hấp thu canxi. Có những chị em uống canxi và uống thêm vitamin D, tuy nhiên hiện nay trên thị trường đã có nhiều loại thuốc phối hợp được cả canxi và vitamin D3.

Ngoài vitamin D3 còn một số hoạt chất khác rất quan trọng như vitamin K, cũng là một yếu tố giúp hấp thu canxi và tạo xương tốt hơn. Trên thị trường có một số loại kết hợp được các dưỡng chất đó nên chỉ cần uống 1 viên thuốc đã giúp bổ sung, hấp thu canxi tốt hơn và dưỡng chất cho xương nhiều hơn.

Phụ nữ mang thai đôi khi cảm giác uống thuốc rất khó, than phiền với bác sĩ bị táo bón, rối loạn tiêu hóa,… đặc biệt những chị em nhạy cảm, bình thường không quen uống thuốc nhưng khi uống quá nhiều viên sẽ gây khó chịu. Nên khi lựa chọn 1 viên thuốc chứa nhiều hoạt chất sẽ có lợi hơn. Hiện nay, các bác sĩ sản phụ khoa thường có khuynh hướng lựa chọn thuốc kết hợp để bệnh nhân uống dễ dàng và thuận tiện hơn.

4. Chế độ và thói quen ăn uống của người Việt liệu có đáp ứng đủ nhu cầu canxi trong giai đoạn mang thai và sau sinh?

Theo BS, chế độ và thói quen ăn uống của người Việt liệu có đáp ứng đủ nhu cầu canxi trong giai đoạn mang thai và sau sinh? Thông qua ăn uống cơ thể hấp thu được bao nhiêu % canxi?

BS.CK1 Nguyễn Lệ Quyên trả lời: Đầu tiên, đa số chế độ ăn của phụ nữ Việt Nam hơi ít đạm và không phải ai cũng ăn được nhiều loại rau xanh sậm màu. Thứ hai, nguồn cung cấp canxi thường gặp nhất, nhiều nhất là trong sữa (100ml sữa tươi, trung bình có 100mg canxi). Ở nước ngoài, có khuynh hướng uống sữa tươi thay nước, là một phần thường nhật trong cuộc sống. Tuy nhiên, ở Việt Nam có nhiều chị em uống sữa tươi không đường sẽ bị đau bụng hoặc rối loạn tiêu hóa vì không quen uống sữa hoặc trong đường tiêu hóa không có lợi khuẩn để hấp thu sữa.

Nên thông thường, các phụ nữ khám thai tại Việt Nam đều được bác sĩ sản phụ khoa cho bổ sung canxi theo từng giai đoạn, nhu cầu. Ví dụ, 3 tháng đầu, chị em nghén quá nhiều, khó hấp thu, bác sĩ sẽ bổ sung hàm lượng ít hơn. Nhưng 3 tháng giữa và 3 tháng cuối, đa số các bác sĩ sản phụ khoa sẽ hướng dẫn uống hàm lượng canxi cao hơn và lựa chọn loại dễ hấp thu để dễ chịu hơn.

Nhiều chị em đến gặp bác sĩ sản phụ khoa với triệu chứng khó chịu, ăn không được vì bụng to quá (dạ dày bị ép lại), phải chia nhiều bữa trong ngày nên bác sĩ có khuynh hướng lựa chọn thuốc dễ hấp thu, uống ít tác dụng phụ như vậy sẽ tốt cho chị em. Quan trọng phải bù đủ số lượng canxi trong 1 ngày tùy thuộc vào chế độ ăn và giai đoạn của thai kỳ.

5. Hiện nay, có những loại canxi nào?

Bổ sung canxi trong giai đoạn mang thai và sau sinh là cần thiết. Tuy nhiên, trên thị trường hiện nay có rất nhiều dạng canxi khác nhau. Xin hỏi BS, cụ thể, các dạng canxi hiện có gồm những gì?

BS.CK1 Nguyễn Lệ Quyên trả lời: Số lượng tên thuốc canxi trên thị trường không thể đếm hết nên đa số sẽ chia thành 2 nhóm: canxi hữu cơ và canxi vô cơ. Một số thuốc, canxi được tích hợp trong các loại multivitamin khác; một số chỉ là canxi và vitamin D3 riêng lẻ.

Vấn đề lựa chọn canxi, lời khuyên của bác sĩ sản phụ khoa nói riêng và bác sĩ nói chung là khi các chị em lựa chọn canxi nên được sự tư vấn kỹ càng của các bác sĩ. Vì tùy thuộc vào mức độ thiếu canxi, nhu cầu sinh lý hoặc cần bổ sung thêm sản phẩm nào đó để tăng hấp thu canxi mà có cách bổ sung và điều trị khác nhau.

6. Canxi vô cơ và canxi hữu cơ khác nhau như thế nào?

Canxi vô cơ và canxi hữu cơ khác nhau như thế nào? Ưu và nhược điểm của mỗi loại ra sao?

BS.CK1 Nguyễn Lệ Quyên trả lời: Trong hộp thuốc, đa số thành phần sẽ ghi rõ là canxi hữu cơ hay vô cơ. Mỗi loại sẽ có ưu và nhược điểm khác nhau. Canxi khi uống vào khả năng hấp thu chỉ khoảng 40%. Nếu uống canxi vô cơ, khả năng lắng đọng trong cơ thể và không hấp thu sẽ cao hơn. Tuy nhiên, canxi hữu cơ là loại được phát triển theo công nghệ cao nên đa số sẽ hấp thu dễ dàng hơn, từ đó tốt hơn và ít tác dụng phụ hơn.

7. Nên chọn dạng canxi nào để dễ hấp thu và ít tác dụng phụ nhất?

Các chị em nên chọn dạng canxi nào để dễ hấp thu nhất, ít tác dụng phụ nhất?

BS.CK1 Nguyễn Lệ Quyên trả lời: Lựa chọn canxi thông thường sẽ không tùy thuộc vào bệnh nhân. Về mặt y khoa, bác sĩ không khuyên bệnh nhân tự lựa chọn canxi.

Thứ nhất, phụ nữ mang thai uống thuốc cảm thấy khó chịu vì đa số là canxi vô cơ nên khả năng gây tác dụng phụ cao hơn. Vì vậy, khi chọn cho bệnh nhân, các bác sĩ sẽ lựa chọn dựa trên tác dụng phụ.

Thứ hai, canxi hữu cơ dễ hấp thu, đôi khi kết hợp với thành phần khác làm tăng khả năng hấp thu nên thông thường nếu không đặt nặng vấn đề kinh tế thì canxi hữu cơ tốt hơn nhiều so với canxi vô cơ.

Việc chỉ định điều trị, phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhiều bệnh lý kèm theo, tùy tình huống. Nên lời khuyên đối với bệnh nhân là nếu ở giai đoạn mang thai, khi đi khám thai bác sĩ sản phụ khoa sẽ hướng dẫn cách uống và lựa chọn loại canxi.

Tuy nhiên, nếu trong giai đoạn không có bệnh, ví dụ phụ nữ 40 tuổi quan tâm đến việc bổ sung canxi thì phải đến bác sĩ để kiểm tra sức khỏe tại thời điểm này, nếu có loãng xương chế độ điều trị sẽ khác. Không phải loãng xương bổ sung canxi sẽ hết vì phác đồ điều trị loãng xương có rất nhiều thuốc khác nhau tùy theo mức độ loãng xương. Một số bệnh nhân có nhiều bệnh lý kèm theo, vấn đề về dạ dày hay đại tràng sẽ được tư vấn kỹ loại thuốc phù hợp.

8. MCHA là gì, nguồn gốc từ đâu và có ưu điểm gì?

Canxi Microcrystalline Hydroxyapatite được gọi tắt là MCHA được nhiều người ưa chuộng. Nhờ BS chia sẻ cụ thể hơn, MCHA là gì, nguồn gốc từ đâu? So với các dạng canxi khác, MCHA mang lại những lợi điểm nào?

BS.CK1 Nguyễn Lệ Quyên trả lời: MCHA vi thể là loại hợp chất có bổ sung vừa canxi vừa photpho với tỷ lệ 2:1, phù hợp với sự hấp thu của cơ thể và nhu cầu của các chị em phụ nữ, không chỉ trong giai đoạn mang thai mà cả giai đoạn không mang thai.

Ngoài ra, MCHA còn kèm theo vitamin K1 giúp hấp thu tốt hơn. Đôi khi chúng ta nghĩ chỉ uống canxi là đã đủ, tuy nhiên cần lưu ý việc uống canxi có hấp thu hay không. Uống 10 phần canxi chỉ hấp thu được 4 phần, nếu thiếu vitamin D, khả năng hấp thu chỉ còn khoảng 15 - 20%.

Ngày xưa, chúng ta thường phơi nắng, tuy nhiên ngày nay khi ra ngoài trời nắng, tia UV sẽ không tốt cho da. Để hấp thu vitamin D từ ánh nắng mặt trời thì da phải sạm đen và nắng rất to. Như vậy, hiện nay về mặt khoa học không khuyến khích phơi nắng để hấp thu vitamin D, ngay cả các em bé nhỏ mới sinh.

Chúng ta phải bổ sung vitamin D cho bé vì sữa mẹ không đủ vitamin D. Bên cạnh đó, bà bầu ra ngoài rất ít và che nắng rất kỹ nên không đủ vitamin D để hấp thu canxi tốt. Hiện nay, khuyến cáo tất cả các bé nhỏ trong thời gian được cho bú sẽ bổ sung vitamin D qua dạng vi chất là thuốc uống bổ sung từ bên ngoài vào.

Nếu uống canxi mà vẫn thiếu là do thiếu vitamin D, vitamin K1. Trong một số loại thuốc hiện nay, ngoài bổ sung MCHA, còn có canxi, photpho, vitamin K1 và magie (vi chất rất quan trọng cho thời gian mang thai). Việc bổ sung magie còn giúp phòng ngừa một số bệnh lý trong thai kỳ.

MCHA được chiết xuất từ xương bò non (từ thiên nhiên) nên sẽ hấp thu tốt hơn. Hiện tại, các bệnh nhân khi uống thuốc, vấn đề quan trọng là hấp thu hiệu quả.

9. Ngoài canxi, MCHA còn cung cấp các dưỡng chất nào khác?

Ngoài canxi, MCHA còn cung cấp các dưỡng chất nào khác? Tỷ lệ canxi và photpho là 2:1 có ý nghĩa như thế nào? Và tất cả những điều này có ý nghĩa như thế nào đối với hiệu quả hấp thu, an toàn cho người sử dụng, thưa BS?

BS.CK1 Nguyễn Lệ Quyên trả lời: Tỷ lệ 2:1 giúp MCHA phù hợp với cơ thể và khả năng hấp thu sẽ cao hơn. Nếu uống canxi mà không hấp thu vào cơ thể hoặc hấp thu rất ít sẽ rất phí thuốc. Khi các hoạt chất kết hợp nhiều hợp chất khác nhau sẽ giúp bệnh nhân hấp thu tốt hơn và tốt cho sức khỏe.

10. Lựa chọn sản phẩm bổ sung canxi cần chú ý những nguyên tắc nào?

Lựa chọn sản phẩm bổ sung canxi, đặc biệt cho phụ nữ mang thai và sau sinh, cần chú ý những nguyên tắc nào và chú trọng đến những thông tin nào?

BS.CK1 Nguyễn Lệ Quyên trả lời: Canxi không chỉ giúp hệ thống xương, em bé đủ canxi mà còn giúp phòng ngừa một số bệnh trong thai kỳ như bệnh lý tiền sản giật. Ví dụ, thai kỳ làm mẹ bị cao huyết áp gọi là bệnh lý tiền sản giật và có nhiều biến chứng xảy ra. Nếu bà bầu bổ sung đủ canxi sẽ giúp phòng ngừa bệnh lý tiền sản giật và tăng huyết áp. Lựa chọn canxi có rất nhiều điểm cần lưu ý:

Thứ nhất, nhờ sự tư vấn của bác sĩ. Nếu trong giai đoạn mang thai hãy đến gặp bác sĩ sản phụ khoa; Giai đoạn khỏe mạnh bình thường cần kiểm tra sức khỏe có thể gặp bác sĩ nội khoa; Giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh thì khi khám sức khỏe bác sĩ sẽ tư vấn kỹ. Phải uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ vì phải cân nhắc rất nhiều yếu tố chỉ định, chống chỉ định và các bệnh lý kèm theo.

Thứ hai, một số trường hợp bệnh nhân đến khám bác sĩ đã cho 1 loại canxi nhưng về nhà uống cảm thấy khó chịu, cồn cào, tiêu chảy hoặc táo bón. Vì vậy, khi uống thuốc phải chú ý xem có tác dụng phụ không? Nếu đã uống loại canxi đó và bị táo bón thì phải thông tin cho bác sĩ để lần sau bác sĩ cho loại canxi khác hoặc lựa chọn canxi hữu cơ, loại canxi có khả năng hấp thu và ít tác dụng phụ hơn.

Thứ ba, lưu ý một số bệnh lý có thể tương tác thuốc. Nên cần cân nhắc, mang các loại thuốc đang uống đến cho bác sĩ xem. Đôi khi, bà bầu được nhiều người quen cho thuốc uống, 1 viên 300mg canxi, 1 viên 600mg canxi,… và bệnh nhân nghĩ uống nhiều là tốt nên uống một lúc 3, 4 loại dẫn đến hàm lượng canxi vượt quá nhu cầu và không tốt.

>>> Canxi hữu cơ là lựa chọn tối ưu nhất cho phụ nữ mang thai trước và sau sinh

Trân trọng cảm ơn BS.CK1 Nguyễn Lệ Quyên và Thương hiệu canxi hữu cơ Úc - NextG Cal đã đồng hành AloBacsi trong chương trình này.