1. Suy sinh dục là gì?

Suy sinh dục ở nam giới là hội chứng liên quan đến tinh hoàn (cơ quan sinh dục nam). Tinh hoàn là cơ quan vừa ngoại tiết, vừa nội tiết. Chức năng nội tiết là tiết ra Testosteron. Testosteron là nội tiết tố (hormon) sinh dục nam quyết định đến hoạt động tình dục, sự ham muốn, sự thăng hoa, tình yêu lứa đôi và sự phát triển của cơ quan sinh dục. Đồng thời nó cũng quyết định đến hoạt động tim mạch, huyết áp, sự phát triển hệ thống cơ xương bắp, đường huyết, chuyển hóa, giấc ngủ…Chức năng ngoại tiết là sự sản xuất tinh trùng, giúp duy trì nòi giống của mỗi người đàn ông, mỗi gia đình.

2. Testosterone ở nam giới là gì?

Trong cơ thể con người tồn tại nhiều loại nội tiết tố quy định nam tính về mặt sinh học, thường được gọi là "nội tiết tố nam" hay androgen. Testosterone là một trong các loại nội tiết tố nam đó, và cũng là loại quan trọng nhất. Giúp tăng sức mạnh cơ bắp, ham muốn tình dục và tăng cường sức mạnh của xương.

Mức testosterone bình thường ở giới hạn của nam giới là từ 300-1.000ng/dL. Testosterone thấp đi kèm với tuổi, mức testosterone tự nhiên giảm 1% mỗi năm sau tuổi 30. Mức độ testosterone thay đổi theo từng giờ, cao nhất vào buổi sáng và thấp nhất vào ban đêm.

Mức testosterone có thể tạm thời thấp hơn do tập thể dục quá nhiều, dinh dưỡng kém, bệnh nặng hoặc do đang sử dụng một số loại thuốc điều trị bệnh.

Do đó, cần phát hiện sớm những dấu hiệu của suy sinh dục nam, can thiệp kịp thời là rất quan trọng, trong đó có liệu pháp dùng testosteron.

Xem thêm: Cần làm gì để phát hiện suy sinh dục ở nam giới?

3. Biểu hiện của suy sinh dục nam

Suy sinh dục nam là tình trạng cơ thể không sản xuất đủ testosteron ảnh hưởng đến sự phát triển, các cơ quan sinh dục và tính cách nam giới hay khả năng sinh sản tinh trùng (giảm số lượng, chất lượng) nên có nguy cơ cao bị hiếm muộn.

Có 2 nguyên nhân chính, nguyên phát do rối loạn chức năng tinh hoàn bẩm sinh và thứ phát do ảnh hưởng của bệnh lý (quai bị, tan máu bẩm sinh...) hoặc do tác dụng phụ của thuốc (thuốc giảm đau dạng thuốc phiện và một số hormon ngoại sinh...), chất độc hại hoặc do béo phì hoặc do chấn thương tinh hoàn... gây rối loạn chức năng của vùng dưới đồi - tuyến yên (quá trình sản sinh ra testosteron chịu sự tác động của vùng dưới đối - tuyến yên) nên ảnh hưởng rất lớn việc sản sinh testosteron.

Các dấu hiệu và triệu chứng sẽ phụ thuộc vào giai đoạn mắc bệnh trong suốt cuộc đời. Trong giai đoạn bào thai, nếu cơ thể không sản xuất đủ testosteron trong quá trình hình thành và phát triển của thai nhi, hệ quả là các cơ quan sinh dục bên ngoài sẽ gặp hạn chế. Trẻ sinh ra vẫn có giới tính nam nhưng có thể được sinh ra với bộ phận sinh dục giống nữ hoặc bộ phận sinh dục không rõ ràng là nam hay nữ hoặc bộ phận sinh dục nam kém phát triển. Giai đoạn thiếu niên có chiều cao kém hơn, kích thước cơ, dương vật và tinh hoàn nhỏ hơn...

Các dấu hiệu và triệu chứng sớm nghi ngờ suy sinh dục nam biểu hiện là giảm ham muốn tình dục; rối loạn cương dương; giảm số lượng râu, lông, tóc trên mặt và trên cơ thể; giảm khối lượng, kích thước cơ bắp; tăng phát triển mô vú gây nhũ hóa tuyến vú; mất khối lượng xương gây loãng xương. Suy sinh dục nặng cũng có thể gây ra những thay đổi về mặt tinh thần và cảm xúc.

4. Khi nào sử dụng liệu pháp thay thế testosteron?

Hiện nay, việc điều trị chứng suy sinh dục ở nam giới không quá khó khăn. Tuy nhiên, phải xét nghiệm đo chỉ số testosteron máu có thể giúp chẩn đoán chính xác, nếu bị suy giảm hormon này mới cần bổ sung. Việc điều trị sớm sẽ giúp cải thiện sức khỏe và chất lượng sống của bệnh nhân, giúp tăng sức sống, tăng ham muốn tình dục, cải thiện khả năng cương, cải thiện tinh thần, giảm trầm cảm.

Liệu pháp thay thế testossteron là liệu pháp bổ sung lượng testosteron thiếu hụt trong cơ thể. Các chế phẩm bổ sung testosteron thường được sử dụng ở dạng muối propionat, cypionat, enanthat... và được trình bày ở dạng thuốc viên nang uống, thuốc tiêm bắp, cao dán, gel bôi da, que cấy hay kẹo nhai...

Ở bé trai, điều trị thiếu testosteron sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân cơ bản. Việc bổ sung testosteron sẽ cần từ 3-6 tháng mới có thể kích thích dậy thì và phát triển các đặc điểm sinh dục giới tính thứ cấp, chẳng hạn như: tăng khối lượng cơ bắp, mọc râu, lông mu và tăng trưởng dương vật.

Xem thêm: Thông tin hữu ích về thiểu năng tuyến sinh dục nam ở trẻ em

Ở đàn ông trưởng thành, suy sinh dục nam thường được điều trị bằng thay thế testosteron để đưa mức testosteron trở lại bình thường. Testosteron có thể giúp cải thiện các dấu hiệu và triệu chứng của suy sinh dục nam, như giảm ham muốn tình dục, giảm năng lượng, giảm râu, lông trên mặt, cơ thể. Đối với những người đàn ông lớn tuổi hơn vẫn có thể dùng testosteron liều thấp nếu gặp phải các dấu hiệu của suy sinh dục do lão hóa. Tuy nhiên, lợi ích của việc thay thế testosteron trong một số trường hợp này vẫn chưa rõ ràng.

Bên cạnh đó, việc thay đổi lối sống theo hướng tích cực cũng góp phần cho việc điều trị thành công như chế độ ăn hợp lý, không hút thuốc lá và không uống rượu, tập thể dục đều đặn, tránh và giảm căng thẳng thần kinh bằng các hình thức đi du lịch, đọc báo, xem phim, giao lưu với bạn bè...

Tuy nhiên, để sử dụng liệu pháp thay thế testosteron, cần phải tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, nếu không thuốc có thể gây ra nhiều tác hại cho người bệnh, trong đó chống chỉ định với một số trường hợp như: ung thư biểu mô vú, bệnh tuyến tiền liệt (ung thư, tăng sinh tiền liệt tuyến), người rối loạn tâm thần, bệnh tăng hồng cầu (erythrocytosis). Cần hết sức thận trọng với người có tiền sử bệnh tim mạch, đái tháo đường, suy gan, suy thận.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS Trịnh Ngọc Bình - Phó ban AloBacsi Cộng đồng