Hải sâm: Món ăn bài thuốc chống suy nhược thần kinh, nâng cao thể trạng

Hải sâm là một trong 8 món ăn “cao lương mỹ vị” nổi tiếng của phương Đông cùng với yến sào, bào ngư, vây cá... Nó còn được ví như viagra tự nhiên đến từ biển và còn nhiều công dụng khác như chống suy nhược thần kinh, trị táo bón...

Phân loại hải sâm như thế nào?

Hải sâm trắng là dạng đột biến hiếm, được bán với giá cao. (Ảnh: Flickr)

Hải sâm là 1 trong 5 lớp của ngành da gai, sống ở biển và được khai thác sử dụng như là một nguồn thực phẩm, dược phẩm của con người từ xa xưa.

Ở Anh quốc, hải sâm được gọi là dưa biển (Sea cucumber), Pháp gọi là cá mai biển (Beche de mer), Nhật Bản gọi Namako… còn tiếng Hán gọi hải thử, sa tốn (Động vật học đại từ điển), loài có Gai gọi là thích sâm, không có gai gọi là quang sâm, loài lớn có gai gọi là hải nam tử (Cương mục thập di).

Tại Việt Nam, hải sâm có nhiều tên gọi khác nhau như đồn đột, sâm biển, đỉa biển... Đây là tiếng gọi chung của một nhóm động vật biển thuộc lớp Holothuroidea, có tên khoa học là Stichopus japonicus selenka thuộc loại động vật thân mềm nhũn, thân hình dài trung bình khoảng 20cm, da có lông, sần sùi hơi nhám, xương trong nằm ngay dưới da, cư trú tại các thảm san hô chết hay đáy cát dưới biển, nhiều nhất thấy ở độ sâu từ 2 - 5m.

Vị thuốc viagra tự nhiên đến từ biển phân bổ khắp từ Khánh Hòa đến Côn Đảo, Phú Quốc, Thổ Chu… và có nhiều loài như hải sâm vú, hải sâm mít, hải sâm lựu, hải sâm trắng, hải sâm đen… Trong các loại nói trên thì hải sâm trắng được xem là có giá trị kinh tế nhất, có con dài đến 60 - 75cm, nặng khoảng 2 kg.

Hải sâm - vị thuốc của Đại dương có tác dụng ra sao?

Vị thuốc viagra tự nhiên đến từ biển có nhiều loài như hải sâm vú, hải sâm mít, hải sâm lựu, hải sâm trắng, hải sâm đen… Ảnh minh họa - Nguồn Internet

Ngay từ xa xưa hải sâm đã được mệnh danh là “Nhân sâm của biển cả”. Về mặt thực phẩm có nhiều y gia đã coi thịt hải sâm ngang tầm với tám món ăn cao lương mỹ vị nổi tiếng trong “Bát trân” của phương Đông sử dụng trong cung đình.

Theo BS Trần Thị Thu Hương - Khoa Y học cổ truyền - Phục hồi chức năng, BV Nhân dân 115, trong nhiều y thư cổ đều nói hải sâm có vị mặn, tính ấm có tác dụng bổ thận kinh, ích tinh tủy, tiêu đờm dãi, giữ gìn điều nhiếp tiểu tiện, có tính tráng dương, sát khuẩn, chữa trị được chứng lở có sâu, lại giáng được hỏa, bổ ích thận, thông lợi tràng vị, nhuận chỗ táo kết, trị mọi chứng hư lao, ốm yếu gầy còm. Đặc biệt hải sâm có khả năng kháng ung nên còn được phối hợp trong trị liệu ung thư.

Còn theo y học hiện đại đã nghiên cứu cho thấy, hải sâm giàu protein, khoáng chất, vitamin và 50 loại hoạt chất thiên nhiên quý giá khác.Trong đó, chất mucopolysaccharide axit và chondroitin có thể làm giảm đáng kể số lượng mỡ thừa trong tế bào tim, chất lipofuscin prolin đóng một vai trò quan trọng trong việc trì hoãn sự lão hóa.

Trong hải sâm còn có chứa 18 loại axit amin thiết yếu nhất mà cơ thể cần, có thể tăng cường chức năng trao đổi chất của cơ thể và tăng cường sức sống của tế bào, là món ăn thích hợp cho sự tăng trưởng và phát triển của thanh thiếu niên.

Bài thuốc từ hải sâm

Hải sâm thường được chế biến thành các món ăn đặc biệt trong nhà hàng sang trọng. Ảnh minh họa - Nguồn Internet

Có hai cách chế biến hải sâm là sấy khô tán bột và ngâm rượu. Mỗi ngày, nên sử dụng 6-10 g bột hải sâm chiêu với nước ấm chia làm 3 lần. Tùy vào thể trạng của từng người mà liệu trình điều trị khác nhau.

Trị cao huyết áp ở người lớn tuổi: 20g hải sâm, 100g gạo nấu cháo ăn vào buổi sáng. Ngoài ra, còn có thể bổ sung 12g đỗ trọng nấu kết hợp với 2 nguyên liệu trên.

Suy nhược thần kinh: hải sâm 100g, hạt sen 200g, mật ong 50ml. Hải sâm, hạt sen sấy khô tán bột, dùng mật ong luyện viên bằng hạt ngô phơi khô, mỗi lần uống 6 viên với nước sôi để nguội. Một phương thuốc khác cũng có tác dụng tương tự, trị thêm táo bón đó là: Hải sâm 20g, thịt heo 100g, nấm mèo 15g. Thêm gia vị, nấu canh ăn trong bữa cơm.

Đái tháo đường: Hải sâm 20 g, khổ qua 200 g. Thêm gia vị, nấu canh ăn trong bữa cơm. Bên cạnh đó, bạn còn có thể sử dụng hải sâm tươi với bài thuốc: 2 con hải sâm, 1 quả trứng gà, 1 cái tụy lợn, làm sạch và cho vào chén hấp chín. Ăn ngày 1 lần, cần ăn liền 5-7 ngày.

Chữa đau lưng và suy giảm trí nhớ do thận hư: dùng hải sâm 30g, xương sống lợn 60g, hạch đào nhân 15g, cho vào hầm nhừ, nêm đủ gia vị vừa miệng, ngày ăn 1 liều này, cần ăn 5 ngày.

Hải sâm chữa thiếu máu: Bài thuốc này rất tốt cho các bà mẹ sau sinh. Cách làm rất đơn giản bạn dùng lượng hải sâm và đại sâm với lượng bằng nhau, đem sấy khô rồi bạn tán thành bột uống với nươc ấm số lượng 9g mỗi ngày uống 2 lần.

Xơ vữa động mạch: Dùng hải sâm 50 g hầm nhừ, chế thêm một chút đường phèn, ăn trong ngày.

Táo bón: Hải sâm 30g, đại tràng lợn 120 g làm sạch, mộc nhĩ đen 15 g, ba thứ đem hầm nhừ, chế thêm gia vị, ăn liên tục trong nhiều ngày.

Liệt dương: Hải sâm 20g hầm với thịt dê 100g, ăn trong ngày.

Chống lão hóa, ngừa ung thư: Hải sâm và ớt ngọt lượng vừa đủ ăn, rửa sạch, xào chín, nêm nếm gia vị và sử dụng trong ngày. Ngoài ra, hải sâm xào nấm đông cô còn giúp trí óc minh mẫn, nhuận trường và cũng có tác dụng ngừa ung thư.

Trị lở ngứa: hải sâm 100g, dầu vừng 150ml. Hải sâm sấy khô tán bột, cho vào dầu vừng, trộn đều, bôi hàng ngày.

Chế biến hải sâm như thế nào?

Từ lâu, y học cổ truyền Trung Quốc đã coi hải sâm là phương thuốc bổ thận tráng dương, có thể chữa nhiều bệnh nam giới như thận yếu, liệt dương, tiểu đêm, suy giảm chức năng tình dục. Ảnh minh họa - Nguồn Internet

Việc sơ chế hải sâm là bước quan trọng đầu tiên. Với hải sâm tươi, bạn chỉ cần lột bỏ ruột rồi ngâm trong rượu gừng giã nát để mất mùi, rồi rửa lại là có thể xào nấu được. Bạn cũng có thể nướng sơ cho thơm rồi cạo lớp nhớt, tiếp đó ngâm nước lạnh 30 phút để hải sâm bớt mặn. Khi hải sâm mềm hẳn thì bóc hết lớp vỏ ngoài rồi rửa sạch. Cuối cùng, bạn luộc sơ rồi ngâm trong nước lạnh để tạo độ giòn.

Ngoài ra, bạn muốn bảo quản hải sâm để dùng dần thì có thể đem phơi khô. Nếu gia đình bạn ở gần vùng biển thì có thể mua lại sau khi ngư dân đánh bắt, sau đó bỏ nội tạng, rửa sạch cát và các tạp chất, đem nấu chín trong nước muối, để nguội rồi phơi khô dưới nắng (khô khoảng 80%), rồi nấu lần thứ 2 và phơi lại đến khi khô hẳn.

Khi sử dụng, lấy lượng vừa ăn ngâm với nước ấm khoảng 12-18 tiếng cho đến khi mềm, đàn hồi và có thể dễ dàng cắt được. Tiếp đến, dùng dao rạch nhẹ phần bụng, loại bỏ hết ruột rồi xả sạch và để ráo. Thả hải sâm vào nước sôi với gừng giã nhuyễn, chú ý chỉ trùng sơ. Chú ý để nước nguội bớt mới cho hải sâm vào. Để lửa thật nhỏ để nồi nước không lạnh đi nhưng cũng không sôi bùng lên, như thế sẽ không làm mất đi chất dinh dưỡng mà hải sâm ăn ngon và mềm.

Lưu ý khi dùng hải sâm

Những người bị tiêu chảy, bị lỵ, viêm đại tràng cấp tính, hoạt tinh, người có thể tạng đàm thấp (mập phì) thì không nên dùng hải sâm. Ảnh minh họa - Nguồn Internet

Do điều kiện không cho phép nên không phải lúc nào người tiêu dùng cũng mua được hải sâm tươi để về chế biến món ăn. Chính vì thế, hải sâm khô là sự lựa chọn hàng đầu vì để được lâu, muốn ăn lúc nào là có.

Tuy nhiên, có quá nhiều loại hải sâm, người tiêu dùng khó lòng có thể nhớ mặt, phân biệt được các loại. Theo nhiều nhà khoa học cho biết, có nhiều loại hải sâm trong thiên nhiên chứa độc tố, gây hại cho sức khỏe.

Hải sâm đúng là quý và tốt như đã nêu song lưu ý là chúng có đến 1.100 loài và không phải loài hải sâm nào cũng ăn được vì có khoảng 30 loài chứa độc tố. Vùng ven biển Trung Quốc có khoảng 150 loài hải sâm nhưng chỉ 28 loài là xếp vào nhóm ăn được. Tại vùng biển Nha Trang, có loài hải sâm Holothuria martensii không ăn được.

Ngoài ra, khi lựa chọn hải sâm cần lưu ý, những con to, dài, da không có gai thì chất lượng kém hơn loại thịt dính, nhiều gai. Những chú hải sâm này chứa độc tố lanostane là một loại chất gây ức chế enzyme cực mạnh. Vì vậy chúng có thể gây ngộ độc, tử vong nếu sử dụng. Ngoài ra, nếu ăn phải hải sâm chết, kém chất lượng sẽ ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, gây ngộ độc… rất có hại cho sức khỏe.

Do vậy, người mua trước khi mua hải sâm khô cần tìm hiểu kỹ nguồn gốc, tìm hiểu thông tin về các loại hải sâm để có cái nhìn rõ ràng trong việc phân biệt đâu là hải sâm ăn được và đâu là hải sâm có chứa độc. Tốt nhất người mua nên tìm địa điểm tin cậy, quen biết để mua sản phẩm đảm bảo chất lượng.

Một lưu ý nữa là những người bị tiêu chảy, bị lỵ, viêm đại tràng cấp tính, hoạt tinh, người có thể tạng đàm thấp (mập phì) thì không nên dùng hải sâm. Theo đông y, khi đang dùng các đơn thuốc có vị cam thảo cũng không nên ăn hải sâm.

Tuệ Giang (Tổng hợp)
Cổng thông tin tư vấn sức khỏe AloBacsi