Gan là cơ quan rất dễ bị tổn thương do thường xuyên phải tiếp xúc và xử lý các chất độc. Khi các yếu tố độc tấn công mạnh hơn cơ chế tự bảo vệ, gan sẽ dần bị hủy hoại và bị xơ hóa, gọi là xơ gan. Xơ gan không được phát hiện sớm điều trị sẽ là nguy cơ tiềm ẩn của bệnh ung thư gan.

Hai giai đoạn xơ gan

Các yếu tố tấn công gan đưa đến xơ gan thường là: viêm gan do rượu, viêm gan do nhiễm siêu vi (siêu vi B, C…), viêm gan do thuốc (như thuốc INH chống lao, methyldopa chữa tăng huyết áp, aminazin điều trị tâm thần…), nhiễm độc hóa chất (thuốc trừ sâu, chất diệt cỏ, chì, phốt pho…).

Gan là cơ quan rất dễ bị tổn thương do thường xuyên phải tiếp xúc và xử lý các chất độc 

Xơ gan được chia làm 2 giai đoạn:

- Xơ gan còn bù: Là giai đoạn đầu của bệnh xơ gan. Lúc này, gan vẫn còn chức năng khá tốt dù đã hình thành
các nốt sẹo của gan. Cơ thể có thể biểu hiện các triệu chứng lâm sàng một cách mờ nhạt.

- Xơ gan mất bù: Là giai đoạn cuối của xơ gan (xơ gan cổ trướng). Lúc này, cấu trúc của gan đã bị hư hỏng nặng nề và gây rối loạn chức năng gan. Xơ gan mất bù có thể phát triển thành ung thư gan, biểu hiện nhiều biến chứng nghiêm trọng và đe dọa tính mạng.

Nếu đang ở giai đoạn đầu (xơ gan còn bù), bệnh có thể hoàn toàn chữa trị và phục hồi được. Khi xơ gan đã vào giai đoạn cuối, cần lập tức tiến hành điều trị. Với sự tiến bộ của y học hiện đại, dù đã bước vào giai đoạn mất bù, việc điều trị cũng có thể giúp xơ gan ngưng tiến triển, duy trì chất lượng sống cho bệnh nhân, đồng thời ngăn ngừa các biến chứng.

Cần lưu ý gì khi sử dụng thuốc?

Dù ở giai đoạn xơ gan nào, nguyên tắc chung khi điều trị xơ gan vẫn là làm giảm các yếu tố tấn công và tăng cường các yếu tố bảo vệ gan. Các cách giảm yếu tố tấn công thường gặp là: diệt siêu vi viêm gan B hoặc C, giảm mỡ trong gan, tránh sử dụng các thuốc có hại cho gan, tránh tiếp xúc với hóa chất, kiêng tuyệt đối rượu bia…

Xơ gan khiến gan bị teo lại sần sùi 

Riêng với thuốc, người bị xơ gan phải rất thận trọng, không được dùng bừa bãi, chỉ dùng thuốc theo sự chỉ định của bác sĩ đang điều trị.

Để hồi phục chức năng gan, dự phòng các biến chứng, bác sĩ có thể cho người xơ gan dùng những thuốc như: thuốc trị rối loạn đông máu, truyền huyết tương tươi nếu có nguy cơ chảy máu, truyền albumin, thuốc tăng đào thải mật, thuốc là các a-xít amin đặc biệt, thuốc lợi tiểu...

Lưu ý, có nhiều thuốc hại gan, tốt nhất không dùng cho người bị xơ gan, như: paracetamol, thuốc chống viêm không steroid (ibuprofen, indomethacin, naproxen…), thuốc nhóm opioid (morphin, pethidin, fentanyl… làm tăng hôn mê gan), các kháng sinh (nhóm bêtalactam, nhóm macrolid, nhóm quinolon…), thuốc kháng histamin (clorpheniramin, promethazin…).

Theo PGS. TS. Nguyễn Hữu Đức
Trường Đại học Y Dược, TPHCM - Tạp chí Sức khỏe