Dấu hiệu cảnh báo đột quỵ cần đi cấp cứu dù đang giãn cách xã hội

1. Tỷ lệ nhập viện vì đột quỵ trong thời gian giãn cách xã hội thay đổi ra sao?

Dịch bệnh COVID-19 khiến những nỗi lo về căn bệnh nguy khác như đột quỵ rơi vào quên lãng. Xin hỏi bác sĩ, tỷ lệ và tình trạng bệnh nhân nhập viện trong mùa dịch bệnh có gì thay đổi so với ngày bình thường?

TS.BS Trần Chí Cường trả lời: Trong thời gian dịch bệnh vừa qua, chúng tôi ghi nhận rằng có sự gia tăng của bệnh nhân đột quỵ hoặc những diễn tiến thất thường của bệnh nhân mãn tính như tăng huyết áp, tiểu đường, nhồi máu cơ tim cấp. Đa số những bệnh nhân này đến bệnh viên trong thời kỳ rất muộn. Nghĩa là không chỉ gia tăng về con số tử vong mà còn tăng đồng thời số lượng bệnh nhân đến bệnh viện muộn.

Thực tế tại Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ, trước đây chúng tôi có thời gian vàng cấp cứu bệnh nhân đột quỵ khoảng 23%, nhưng trong tháng vừa qua con số này đã giảm đáng kể, giao động trên dưới 20%. Tức là rất ít bệnh nhân có thể đến được bệnh cấp cứu trong thời gian vàng.

Chúng ta cũng thấy được rằng, sự khó khăn trong thời gian di chuyển đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến vấn đề cấp cứu trong các tình trạng bệnh nhân diễn tiến nặng hoặc trong tình trạng cấp cứu khẩn cấp về sức khoẻ nói chung mà không liên quan đến bệnh COVID-19. Một số trường hợp khi có những dấu hiệu đột quỵ hoặc các dấu hiệu trở nặng, bệnh nhân rất lo lắng và căng thẳng. Nhiều người cũng lo ngại rằng nếu sau khi chữa trị tại bệnh viện xong thì lúc về có bị cách ly 21 ngày hay không. Và đó là những khó khăn mà cả bệnh nhân và các y bác sĩ phải đối diện trong khoảng thời gian đại dịch diễn ra này.

>>> Tỷ lệ đột quỵ gia tăng với mức đáng báo động

Chương trình được AloBacsi thực hiện giữa 2 đầu cầu TPHCM và Cần Thơ trong thời gian các tỉnh thành miền Nam đang thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16

2. Những nguyên nhân nào làm gia tăng đột quỵ trong thời gian giãn cách xã hội?

Dựa trên kinh nghiệm của bác sĩ và thực tiễn tiếp nhận bệnh nhân, theo bác sĩ đâu là những nguyên nhân khiến tình trạng bệnh đột quỵ gia tăng trong mùa dịch này? Đặc biệt là ở những người vốn dĩ đã sở hữu yếu tố nguy cơ đột quỵ như tăng huyết áp, đái tháo đường và rối loạn lipid máu?

TS.BS Trần Chí Cường trả lời: Trong thời gian đại dịch này, còn một yếu tố tác động nữa là gia tăng tần suất diễn biến nặng của các bệnh mãn tính như tiểu đường, tăng huyết áp, nguy cơ đột quỵ nhồi máu cơ tim.

Do gặp những khó khăn trong việc đi khám bệnh trong mùa dịch, mặc dù bệnh viện đã tổ chức rất nhiều chương trình về khám online, cũng như tư vấn sức khoẻ cho cộng đồng nhưng cũng có rất nhiều trường hợp bệnh nhân không uống thuốc liên tục. Thậm chí, trong thời gian giãn cách, bệnh viện đã cấp thuốc theo toa, nhưng việc vận chuyển thuốc về cho bệnh nhân cũng không dễ dàng.

Chính những khó khăn đó đã làm cho bệnh nhân bị bệnh mãn tính không được kiểm soát tốt về đường huyết, huyết áp hay tim mạch, làm gia tăng vấn đề diễn tiến nặng, đặc biệt là trong cấp cứu xử lý đột quỵ nói chung.

>>> Thời gian vàng trong cấp cứu đột quỵ là 4 giờ, 6 giờ hay 24 giờ?

3. Thức khuya, ít vận động, lo lắng có mối liên hệ thế nào với đột quỵ?

Thưa bác sĩ, giãn cách xã hội làm thay đổi những thói quen theo chiều hướng xấu như ngày càng ít vận động hơn, thức khuya, ăn uống không điều độ… cộng với tâm lý lo lắng quá mức do dịch bệnh. Xin hỏi bác sĩ, những yếu tố này có mối liên hệ ra sao với đột quỵ ạ?

TS.BS Trần Chí Cường trả lời: Trong thời gian này, những ảnh hưởng của việc giãn cách xã hội như người dân không được ra đường khi không cần thiết, không tập thể dục, cộng thêm việc căng thẳng, chỉ quanh quẩn trong nhà… dẫn đến một số điều tiêu cực ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ. Cụ thể, chúng ta ngày càng thừa cân, không tránh khỏi những áp lực và sự bí bách… Những ảnh hưởng này đã làm rất nhiều bệnh nhân có diễn tiến trở nặng.

Một thực tế khác trong vấn đề giãn cách xã hội là việc đi lại của bệnh nhân khó khăn, kể cả việc tập thể dục hay đi ra đường mua thuốc chẳng hạn. Bên cạnh đó, rất nhiều nhà thuốc đóng cửa trong thời gian này, dẫn đến ảnh hưởng không nhỏ trong vấn đề chăm sóc sức khoẻ cho người dân.

Thực tế đã có rất nhiều nghiên cứu chứng minh rằng với sự gia tăng đột biến, mất kiểm soát của đường huyết, huyết áp, mỡ máu sẽ làm gia tăng tỷ lệ tử vong của các bệnh lý nền và kết cục cuối cùng là gia tăng tỷ lệ nhồi máu cơ tim cấp, đột quỵ. Đây là hai nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn thế giới và nếu như tăng các yếu tố nguy cơ nền tảng thì sẽ làm cho kết cục xấu gia tăng.

Theo các nghiên cứu đã chứng minh, với một sự gia tăng đơn thuần về tình trạng tăng huyết áp hoặc các yếu tố nguy cơ, thì có thể dẫn đến nguy cơ diễn tiến nặng và tử vong cho người có bệnh lý nền tăng lên gấp 3 lần so với những trường hợp kiểm soát tốt. Đây là một con số rất ấn tượng mà chúng ta cần phải quan tâm.

TS.BS Trần Chí Cường - Chủ tịch Hội Can thiệp Thần kinh TPHCM, Giám đốc Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ (Bệnh viện Đa khoa Quốc tế S.I.S Cần Thơ)

4. Dấu hiệu cảnh báo đột quỵ, dù đang giãn cách xã hội cũng cần đi cấp cứu

Có thể thấy, do dịch bệnh nên việc đi lại hạn chế, mọi người có một tâm lý chỉ đến bệnh viện khi thật sự cần thiết thôi. Nhờ bác sĩ chỉ ra những dấu hiệu cảnh báo đột quỵ mà mọi người nên đến bệnh viện ngay mà không nên chần chừ?

TS.BS Trần Chí Cường trả lời: Trong thời điểm này, chúng tôi cũng khuyến cáo người dân nếu không có việc gì cần thiết thì nên hạn chế hoặc không đi ra đường.

Trong trường hợp đặc biệt cần thiết phải đi như bệnh nhân có những diễn tiến nặng về cấp cứu đột quỵ, thì không có một luật lệ nào, cũng như không có quy định nào cấm người dân ra đường trong trường hợp cấp cứu khẩn cấp, đặc biệt là vấn đề cấp cứu đột quỵ.

Chúng tôi cũng đã gặp rất nhiều trường hợp vì lý do người dân sợ không đi ra đường trong mùa dịch, nên khi có những dấu hiệu đột quỵ thì lại ở nhà. Việc này vô tình “cướp” đi cơ hội cứu chữa cho bệnh nhân và đã có không ít trường hợp tử vong đáng tiếc đã xảy ra.

Do đó, chúng tôi xin được nhắc lại các dấu hiệu rất dễ nhận biết về tình trạng diễn biến của một người đang bị đột quỵ, đó là: tê yếu mặt méo, tê yếu tay chân, nói khó. Nếu như xảy ra đồng thời trên một người cả 3 dấu hiệu, thì đó là dấu hiệu của đột quỵ chứ không phải trúng gió. Vì vậy, khi gặp những dấu hiệu này, nếu người dân ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long gọi ngay đến tổng đài cấp cứu đột quỵ là 1800 1115 của Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ để được tư vấn kịp thời và cứu chữa một cách nhanh nhất có thể.

>>> Mạng lưới cấp cứu Đột quỵ trên địa bàn TPHCM

>>> Thống kê toàn bộ bệnh viện cấp cứu đột quỵ trên cả nước

Trân trọng cảm ơn TS.BS Trần Chí Cường đã nhận lời tham gia chương trình tư vấn và Nhãn hàng NattoEnzym - hỗ trợ làm tan cục máu đông, giúp ngừa đột quỵ nguyên liệu Nhật Bản của Công ty cổ phần Dược Hậu Giang đã đồng hành cùng AloBacsi trong chương trình này.