Cứng khớp: Chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa

Cứng khớp gối là triệu chứng cảnh báo các bệnh lý như chấn thương đầu gối, viêm khớp gối, bất động khớp… gây cản trở sinh hoạt hằng ngày của người bệnh do khớp gối giảm độ linh hoạt, hạn chế tầm vận động điển hình là khó khăn trong các động tác co duỗi khớp gối. Việc thăm khám và điều trị cứng khớp gối kịp thời là cần thiết.

1. Cứng khớp là gì?

Cứng khớp là một triệu chứng không thể coi thường, đây là triệu chứng thường gặp của người bị bệnh thoái hóa khớp và viêm khớp dạng thấp. Thông thường xuất hiện ở các khớp tay, ngón tay, chân, ngón chân, khớp đầu gối và khớp cổ. Đặc biệt đối với người cao tuổi, ngoài ra còn gây sưng, tê thậm chí còn dẫn đến tổn thương khớp và tàn phế.

Cứng khớp là cảm giác các khớp bị đơ, khó cử động hoặc khi cử động mang lại cảm giác đau nhức. Cứng khớp thường xảy ra sau một thời gian dài không vận động khớp chẳng hạn như sau một đêm dài ngủ dậy hoặc sau khi ngồi làm việc, học tập suốt nhiều tiếng đồng hồ. Tình trạng cứng khớp sẽ giảm khi vận động nhẹ nhàng để làm nóng các khớp khoảng 5-10 phút, sau đó khớp sẽ trở nên trơn tru và hoạt động bình thường trở lại

Tình trạng cứng khớp có thể xảy ra ở bất cứ vị trí nào trong cơ thể, thông thường ở các khớp đối xứng 2 bên như đốt ngón tay, cổ tay, khuỷu tay, khớp gối, khớp cổ chân, khớp ngón chân. Nhiều người gặp phải tình trạng này không thể nào bước chân xuống giường để hoạt động ngay mà phải ngồi xoay khớp đôi khi đến 1 giờ đồng hồ mới có thể vận động được.

Mức độ cứng khớp phụ thuộc vào tình trạng bệnh của bệnh nhân, thông thường cứng khớp là dấu hiệu của các bệnh lý xương khớp khác chẳng hạn như viêm khớp, thoái hoá khớp. Theo thời gian, các bệnh lý này trở nặng thì tình trạng cứng khớp cũng gia tăng, lâu dần có thể làm giảm chức năng vận động của khớp và phần mềm quanh khớp, thậm chí có thể gây tàn phế.

Khi có dấu hiệu cứng khớp kéo dài nhiều ngày không khỏi, cần đi đến bác sĩ chuyên khoa hoặc cơ sở y tế uy tín gần nhất để thăm khám, chẩn đoán nguyên nhân gây ra tình trạng trên. Việc chẩn đoán sớm nguyên nhân gây cứng khớp đóng vai trò rất quan trọng trong việc phòng ngừa những biến chứng nguy hiểm và tăng cao khả năng điều trị khỏi bệnh.

2. Những nguy cơ mắc phải bệnh cứng khớp

a. Những ai có nguy cơ mắc phải cứng khớp?

Những đối tượng có nguy cơ mắc cứng khớp bao gồm:

- Phụ nữ sau mãn kinh

- Tuổi trên 40

- Béo phì

- Mắc các bệnh lý phải bất động kéo dài

- Chấn thương khớp.

b. Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải cứng khớp

Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc cứng khớp bao gồm:

- Lão hóa

- Mãn kinh

- Lao động nặng

- Vận động sai tư thế

- Thừa cân, béo phì

- Thay đổi thời tiết đột ngột.

3. Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán cứng khớp

Cứng khớp thường được chẩn đoán dựa trên lâm sàng. Đầu tiên các bác sĩ sẽ hỏi bệnh sử, tiền căn và khám bệnh. Nhưng để tìm ra nguyên nhân của cứng khớp bác sĩ sẽ đề nghị một số xét nghiệm cần thiết như sau:

- X-quang: Trước tiên, bác sĩ có thể khuyên bạn nên chụp X-quang để phát hiện gãy xương và bệnh thoái hóa khớp.

- Chụp cắt lớp vi tính (CT): Chụp CT có thể giúp chẩn đoán các vấn đề về xương. Chụp CT năng lượng kép là một phương pháp chụp CT đặc biệt có thể xác định chính xác bệnh gout với hình ảnh sự lắng đọng tinh thể urat quanh khớp.

- Siêu âm: Siêu âm giúp đánh giá cấu trúc mô mềm bên trong và xung quanh khớp của bạn.

- Chụp cộng hưởng từ (MRI): MRI đặc biệt hữu ích trong việc phát hiện các tổn thương ở các mô mềm như dây chằng, gân, sụn và cơ.

Nếu nghi ngờ có tình trạng viêm hoặc nhiễm trùng, bác sĩ có thể phải xét nghiệm máu và đôi khi chọc dịch khớp để xác định nguyên nhân. Ngoài ra nếu bác sĩ nghi ngờ bạn có nguy cơ mắc các bệnh tự miễn như viêm khớp dạng thấp, viêm khớp vảy nến, bác sĩ sẽ đề nghị các xét nghiệm chuyên sâu để chẩn đoán chính xác.

Xem thêm: Nguyên nhân và biểu hiện của tình trạng cứng khớp

4. Phương pháp điều trị cứng khớp

Cách tốt nhất để tìm ra phương pháp điều trị phù hợp với bạn là tìm ra nguyên nhân gây bệnh. Bác sĩ có thể chẩn đoán và đề xuất phương pháp điều trị thích hợp để giảm bớt tình trạng cứng khớp và ngăn ngừa các triệu chứng khác mà bạn có thể gặp phải. Dưới đây là một số biện pháp mà bác sĩ có thể đề xuất để điều trị cứng khớp:

- Thuốc giảm đau: Thuốc giảm đau không steroid như Naproxen và Ibuprofen thường được sử dụng để điều trị đau khớp.

- Chườm lạnh hoặc chườm nóng: Chườm lạnh sẽ làm giảm sưng khớp, còn chườm nóng sẽ làm thư giãn gân cơ.

- Corticosteroid: Có thể giúp giảm sưng và viêm. Tuy nhiên, thuốc này chỉ nên uống khi được sự chỉ định và theo dõi của bác sĩ.

- Vật lý trị liệu và tập thể dục: Giúp cải thiện khả năng vận động và duy trì cân nặng khỏe mạnh, từ đó có thể làm giảm cứng khớp.

- Glucosamine sulfate: Dùng Glucosamine sulfate như thuốc bổ sung có thể làm giảm đau và cứng khớp.

Nếu cứng khớp của người bệnh có liên quan đến tình trạng tự miễn như viêm khớp dạng thấp, viêm khớp vẩy nến hoặc viêm cột sống dính khớp, bác sĩ có thể khuyên người bệnh nên dùng một số loại thuốc như DMARD hoặc thuốc sinh học. Những loại thuốc này có thể giúp làm giảm phản ứng tự miễn trong cơ thể từ đó giảm viêm và cứng khớp.

Nếu cứng khớp do bệnh gout, bác sĩ sẽ chỉ định các loại thuốc colchicine hoặc allopurinol giúp bạn giảm đau, giảm nồng độ axit uric trong máu.

5. Chế độ sinh hoạt và phòng ngừa

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp hạn chế diễn tiến của cứng khớp:

a. Chế độ sinh hoạt

- Uống nhiều nước ít nhất 1,5 lít nước/ngày

- Bỏ rượu bia, thuốc lá

- Duy trì cân nặng bình thường

- Giảm căng thẳng bằng tập thiền, tập yoga và dành thời gian với bạn bè

- Tập thể dục mỗi ngày

- Làm việc, nghỉ ngơi hợp lý.

b. Chế độ dinh dưỡng

Vì cứng khớp có liên quan chặt chẽ đến tình trạng viêm nên ăn thực phẩm chống viêm có thể giúp giảm cứng khớp. Thực phẩm có xu hướng chống viêm bao gồm:

- Rau xanh

- Cá hồi, cá thu hoặc cá ngừ

- Dâu tây, quả việt quất, quả mâm xôi

- Quả óc chó hoặc hạnh nhân

- Dầu ô liu

- Nghệ.