1. Bệnh đái tháo nhạt được chia thành nhiều dạng khác nhau

Trong cơ thể con người, nước chiếm đến 70% và có vai trò kiểm soát nồng độ các chất điện giải. Việc cân bằng lượng nước đưa vào cơ thể và lượng nước thải ra ngoài cơ thể rất quan trọng. 

Bệnh đái tháo nhạt xảy ra khi cơ thể mất khả năng cân bằng nước dẫn đến tình trạng thường xuyên khát nước và tiểu nhiều hơn, nước tiểu có màu nhạt.

a. Bệnh được chia thành những dạng sau

- Đái tháo nhạt trung ương: Một số trường hợp mắc phải các bệnh về tuyến yên như u tuyến yên, viêm tuyến yên,… khiến giảm sản xuất ADH và khiến cơ thể đi tiểu nhiều hơn bình thường. 

- Đái tháo nhạt do thận: Các bệnh về thận, nhất là do những khiếm khuyết ở ống thận có thể dẫn đến tình trạng thải nhiều nước tiểu hơn bình thường. 

- Đái tháo nhạt thai kỳ: Ở phụ nữ mang thai, cystine aminopeptidase nhau thai có thể hoạt động mạnh dẫn đến tình trạng đái tháo nhạt. 

- Một số trường hợp đái tháo nhạt không rõ nguyên nhân. 

b. Phân biệt đái tháo nhạt với bệnh khác

Bệnh đái tháo nhạt có thể bị nhầm lẫn với các trường hợp đái tháo đường, chứng cuồng uống. Dưới đây là hướng dẫn phân biệt: 

- Đái tháo đường: Đối với căn bệnh đái tháo đường, người bệnh cũng có xu hướng tiểu nhiều, thường xuyên khát nước. Để phân biệt chính xác, cần thực hiện xét nghiệm đường máu. 

- Chứng cuồng uống hay còn gọi là Potomanie: Là tình trạng bệnh nhân uống nhiều nước dẫn đến tiểu nhiều. Phân biệt với bệnh đái tháo nhạt bằng phương pháp xét nghiệm. Ở bệnh nhân mắc chứng Potomanie, tỉ trọng nước tiểu thấp và chỉ số ALTT niệu thấp.

- Bên cạnh đó, một số bệnh nhân dùng thuốc lợi tiểu cũng có biểu hiện giống với đái tháo nhạt. 

Xem thêm: Đái tháo nhạt thai kỳ nguy hiểm ra sao?

2. Một số triệu chứng của bệnh đái tháo nhạt

a. Đối với người lớn

- Đi tiểu nhiều lần, lượng tiểu nhiều: Người bệnh thường xuyên đi tiểu, thậm chỉ cứ sau 30 phút đến 1 tiếng lại đi một lần, bất kể ban ngày hay ban đêm. Lượng nước tiểu lớn, có thể từ 4 đến 8 lít mỗi ngày, thậm chí có những trường hợp lượng nước tiểu có thể đạt từ 15 đến 20 lít trong một ngày. 

- Người bệnh thường xuyên bị khát nước, có biểu hiện mất nước như khô môi, tụt huyết áp, tim đập nhanh, với những trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến hôn mê. 

- Người bệnh ít khi bị gầy sút giống như bệnh nhân đái tháo đường. 

b. Đối với trẻ em

- Trẻ thường xuyên quấy khóc.

- Đi tiểu nhiều.

- Nôn hoặc bị tiêu chảy. 

- Có thể bị sốt. 

- Da khô. 

- Chân tay lạnh. 

- Trẻ chậm lớn.

3. Phương pháp chẩn đoán

Nếu chỉ dựa vào các triệu chứng lâm sàng sẽ rất khó để chẩn đoán bệnh. Do đó, các bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân thực hiện một số xét nghiệm cần thiết. 

Trong đó, bệnh nhân cần thực hiện test nhịn uống để xác định bệnh đái tháo nhạt, dạng bệnh và nguyên nhân gây bệnh là do các vấn đề ở thận hay các bất thường xuất phát từ tuyến yên. 

Cách thực hiện như sau: Sau khi đi hết nước tiểu, bệnh nhân không được uống thêm nước. Bác sĩ sẽ xét nghiệm các mẫu nước tiểu cứ sau 1 giờ của bệnh nhân. Đồng thời, người bệnh sẽ được theo dõi về cân nặng, huyết áp, nhịp tim, thân nhiệt và mức độ mất nước. Sau 5 - 8 giờ, bác sĩ sẽ tổng hợp kết quả. 

Ngoài phương pháp test nhịn uống, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện thêm một số phương pháp khác như xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu, siêu âm, chụp cộng hưởng từ sọ não để phát hiện những bất thường ở tuyến yên. 

Xem thêm: Tìm hiểu về bệnh đái tháo nhạt

4. Các phương pháp điều trị bệnh đái tháo nhạt

Ở mỗi trường hợp cụ thể, các bác sĩ sẽ lên phác đồ điều trị phù hợp. Tuy nhiên, nguyên tắc chung trong điều trị căn bệnh này là cần uống đủ nước. Với một số trường hợp bệnh nhẹ, người bệnh chỉ cần uống đủ 2 - 3 lít nước mà không cần dùng thuốc. 

- Nếu nguyên nhân gây bệnh là do sức ép của khối u lên tuyến yên, bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật loại bỏ khối u. Ngoài ra, nếu nguyên nhân là do ảnh hưởng tạm thời của các ca phẫu thuật não hoặc các bệnh khác, người bệnh có thể được chỉ định các loại thuốc chuyên biệt, mà không cần đến phẫu thuật. 

- Nếu nguyên nhân là do thiếu ADH, bệnh nhân sẽ được điều trị bằng phương pháp bổ sung loại hormone tổng hợp có tác dụng tương đương. Nếu bệnh không quá nghiêm trọng, chỉ cần uống thuốc vào ban đêm để có giấc ngủ ngon. Tuy nhiên, trong một vài trường hợp, người bệnh cần sử dụng thuốc ban ngày để tránh đi tiểu nhiều lần gây ảnh hưởng đến công việc, học tập.

‎‎- Nếu nguyên nhân gây bệnh là do thận: Cần điều trị dứt điểm các bệnh lý về thận. Đồng thời bệnh nhân cũng nên ăn nhạt để tránh nguy cơ tạo ra nhiều nước tiểu và nên uống đủ nước để phòng ngừa tình trạng mất nước. Với những trường hợp bệnh nặng, bác sĩ có thể chỉ định điều trị bằng thuốc hydroclorothiazid với mục đích giảm lượng nước tiểu do thận thải ra.

Trong trường hợp bệnh nhân bị đái tháo nhạt kèm theo một số triệu chứng như tiêu chảy, nôn,… cần bổ sung đủ nước để tránh mất nước. 

Người bệnh cần lưu ý, không nên uống quá nhiều nước để tránh gây rối loạn nồng độ điện giải trong cơ thể, chỉ nên uống một lượng vừa đủ để thận có thể hoạt động ổn định lại. Một số biểu hiện của tình trạng thừa nước là chóng mặt, đau đầu, người mệt mỏi, thậm chí co giật, mất nhận thức,…

Bệnh đái tháo nhạt có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Vì vậy, khi có biểu hiện của bệnh như tiểu nhiều, khát nước nhiều, mất nước, mệt mỏi,... tốt nhất bệnh nhân nên sớm đi thăm khám để được chẩn đoán và điều trị tích cực, hiệu quả.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS Trịnh Ngọc Bình - Phó ban AloBacsi Cộng đồng