Bước chuyển mình của ngoại khoa từ thời kỳ đồ đá đến học hiện đại

Khi đề cập về “Ngoại khoa Việt Nam: Quá khứ - Hiện tại và tương lai”, GS.TS.BS Trần Bình Giang đã điểm lại từng mốc lịch sử phát triển của ngành ngoại khoa, những vị chuyên gia đã làm nên dấu son đáng tự hào, mở ra các bước phát triển cho nền ngoại khoa Việt Nam. Vị chuyên gia cho rằng, ngành ngoại khoa đã đi cùng với lịch sử phát triển của loài người, từ thời kỳ đồ đá đến y học hiện đại.

Hơn thế, đã có rất nhiều thế hệ tiếp nối phát triển, từ thời “Mổ càng to càng phải là đại đao”, đến nay là thời kỳ của phẫu thuật can thiệp tối thiểu.

Với kỹ thuật nội soi, ngoại khoa Việt Nam đã bắt đầu từ kỹ thuật nội soi thông thường đến các kỹ thuật cao. Trong đó, có thể kể đến phẫu thuật nội soi một đường dọc, phẫu thuật nội soi qua lỗ tự nhiên, mổ cắt ruột thừa, mổ qua đường âm đạo, mổ qua đường hậu môn trực tràng, các kỹ thuật với hệ thống thiết bị nội soi siêu nhỏ có đường kính 2mm hay 1mm.

Đặc biệt, có các kỹ thuật phẫu thuật nhi khoa, sử dụng robot trong phẫu thuật, kỹ thuật can thiệp trong tiêu hóa để điều trị những trường hợp bệnh lý ung thư đường tiêu hóa sớm.

Trong tiết niệu, GS.TS.BS Trần Bình Giang cho biết, từ những ca mổ đầu tiên, đến nay tiết niệu là một chuyên ngành đã đi rất mạnh vào các kỹ thuật mới, các phương pháp mới như: phẫu thuật nội soi tiết niệu; tán sỏi tiết niệu qua da, qua đường niệu đạo; kỹ thuật cắt thận qua nội soi; lấy thận ghép qua nội soi; các phẫu thuật nội soi, phẫu thuật robot…

Trong lồng ngực cũng phát triển mạnh mẽ từ những ca mổ tim kín đầu tiên năm 1958, mổ tim hở năm 1964, mổ tuần hoàn ngoài cơ thể năm 1965. Cho đến ngày nay, các phẫu thuật can thiệp tối thiểu như cắt phổi, bệnh lý mạch vành, hở van tim…

Về chấn thương chỉnh hình, có các kỹ thuật phẫu thuật nội soi khớp gối, khớp vai, khớp háng, cột sống… đều đã được thực hiện và sử dụng robot hỗ trợ trong phẫu thuật.

Phẫu thuật thần kinh cũng đã đạt được rất nhiều thành tựu, thực hiện nhiều kỹ thuật xâm lấn tối thiểu nội soi qua xoang bướm, nội soi nền sọ, nội soi vào não thất, phẫu thuật kích thích não sâu và rất nhiều kỹ thuật khác.

Ngoài ra, phẫu thuật thai nhi trong ngoại khoa Việt Nam cũng đã thực hiện được nhiều kỹ thuật ấn tượng. Điển hình như ca đặt stent do hẹp khí quản bẩm sinh ở thai nhi qua đường mổ từ ngoài bụng mẹ xuyên qua thành tử cung để mổ cho thai nhi.

Lĩnh vực ngoại khoa và phẫu thuật nội soi Việt Nam ở hiện tại và tương lai

Từ những thành tựu đó, chuyên gia đặt vấn đề về vị thế của phẫu thuật nội soi Việt Nam hiện nay. Bắt đầu từ những ca phẫu thuật nội soi kinh điển trong kỹ thuật nội soi siêu nhỏ, kết hợp phẫu thuật nội soi với người máy và mạng thông tin tốc độ cao để thực hiện phẫu thuật từ xa. Đó cũng là một chuyên ngành mới, hình thành một cách vững chắc và đang ngày càng tiến triển.

Giáo sư chia sẻ, với sự phát triển của công nghệ ngày nay đã dần xóa nhòa những ranh giới giữa ngoại khoa và các chuyên ngành khác. Điển hình là các kỹ thuật can thiệp trong điều trị như: can thiệp nội mạch trong các tổn thương mạch não, mạch vành, động mạch chủ, chấn thương; nội soi can thiệp trong các bệnh lý sỏi mật, sỏi thận… các trường hợp tổn thương chấn thương gan, chấn thương thận.

Không dừng lại ở đó, chuyên gia nhấn mạnh một tiến bộ rất quan trọng liên quan đến việc ghép cơ quan. Năm 1963, Việt Nam đã tiến hành các ca ghép tạng thực nghiệm đầu tiên. Tính đến tháng 8/2024, đã có trên 10.000 ca ghép tạng được thực hiện tại nước ta. Trong đó có ghép thận, ghép gan, ghép tim, phổi, tụy, thận-tụy, tim-phổi, ruột, tay… Chủ tịch Hội Ngoại khoa và Phẫu thuật nội soi Việt Nam nhận định, ngoại khoa Việt Nam đã tiến một bước rất dài trong lĩnh vực này.

GS.TS.BS Trần Bình Giang nhìn nhận, trong tương lai, lĩnh vực ngoại khoa Việt Nam trông chờ vào những tiến bộ mới về công nghệ trong phòng mổ, hệ thống can thiệp, hệ thống mô phỏng. Những tiến bộ về năng lượng mới, các máy móc để cắt nối, kỹ thuật lai ghép giữa can thiệp, giữa phẫu thuật. Phòng mổ Hybrid cũng đã được ra đời rất nhiều.

Hiện nay, lĩnh vực ngoại khoa trên thế giới đã có rất nhiều phát minh hiện đại như phẫu thuật từ xa, robot siêu nhỏ can thiệp sâu, gan nhân tạo, mạch máu nhân tạo… Vị chuyên gia nhấn mạnh, đến một lúc sẽ tự hỏi rằng con người thật ra là cái gì? Bởi vì kỹ thuật hiện nay đã phát triển quá nhanh và sự chấp nhận của xã hội về mặt đạo đức y học còn chậm, nếu không có lẽ không ai biết được sự phát triển của y học sẽ đi đến đâu.

Chuyên gia kỳ vọng những người đang nắm trọng trách của lĩnh vực ngoại khoa, của phẫu thuật nội soi Việt Nam, sẽ là những người thúc đẩy phát triển các thế hệ bác sĩ tương lai. Từ đó đưa ngành ngoại khoa phát triển, tiếp tục gặt hái những thành công mới, đóng góp vào việc chăm sóc sức khỏe của người bệnh.

>> Ra mắt Chi hội Phẫu thuật Đại trực tràng Việt Nam

>> 2/3 bệnh nhân ung thư dạ dày đến khám ở giai đoạn di căn

>> Bệnh nhân ung thư dạ dày có rất nhiều thuốc và cơ hội để điều trị