BS Trương Hữu Khanh giải mã 10 mẹo dân gian trong chăm sóc trẻ

1. Hơ lá trầu không và áp lên bụng trẻ để trị đầy hơi, khóc dạ đề có phải là cách làm đúng?

Hơ lá trầu không rồi áp lên bụng bé để trị đầy hơi, khóc dạ đề thì vấn đề này đúng hay sai thưa BS?

BS Trương Hữu Khanh - Phó Chủ tịch thường trực Hội Truyền nhiễm TPHCM trả lời: Thông thường khóc dạ đề có nhiều nguyên nhân có thể là do trẻ bị đầy bụng, do thiếu vi chất. Đối với đau bụng thường xoa bụng sẽ hết, xoa có tác dụng kích thích đường ruột và làm cho gan ấm lên. Do đó, hơ lá trầu không áp lên bụng sẽ làm cho bụng ấm lên.

Nhưng khi hơ lá trầu không sẽ không biết độ nóng như thế nào và áp lên bụng trẻ sẽ dễ bị phỏng, điều này rất nguy hiểm.

Nếu muốn hơ thì để tay vào bếp lửa và hơi ấm khi được truyền qua tay sẽ biết được mức độ ấm nóng để áp lên bụng bé.

Hiện nay khi đau bụng thì sẽ xoa dầu. Xoa dầu thì nên xoa loãng sẽ làm hết đau bụng. Cách làm này có thể thay thế lá trầu không thậm chí xoa để ấm bụng.

2. Phương pháp dân gian nhỏ sữa mẹ vào mắt bé khi bé bị ghèn liệu có đúng?

Nhỏ sữa mẹ vào mắt bé khi bé bị ghèn thì phương pháp này có nên áp dụng hay không?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Nếu không có thứ gì để nhỏ mắt em bé thì có thể nhỏ sữa mẹ được. Nhưng để lấy được giọt sữa mẹ nhỏ vô mắt em bé thì rất khó, còn nếu vắt trong một vật đựng rồi nhỏ vào mắt em bé thì khả năng nhỏ vô mắt chính xác hơn.

Trong sữa mẹ có những kháng thể nhưng không thể vắt trực tiếp nhỏ vô mắt em bé được. Nếu không nhỏ sữa mẹ vào mắt em bé, có thể thay thế nước muối sinh lý nhỏ vào mắt em bé.

3. Xoa gừng mỗi ngày hai lần có giúp trẻ nâng cao sức đề kháng?

Mỗi ngày xoa gừng (đánh gừng) hai lần, sáng sau khi thức dậy và tối trước khi đi ngủ để nâng cao sức đề kháng cho bé, đối với mẹo này như thế nào ạ?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Mẹo dân gian là đánh gừng làm cho cơ thể nóng ấm lên. Nhưng da em bé rất mỏng, nếu đánh gừng lên cơ thể em bé quá nhiều thì sẽ gây ngứa, không ngủ được. Khi đánh gừng quá mức thì da sẽ bị phỏng. Do đó, đánh gừng không giải quyết được vấn đề tăng cường sức đề kháng cho em bé.

4. Ngậm rễ cây hẹ hoặc lá húng chanh sống có phải là mẹo trị ho cho trẻ?

Khi trẻ bị ho thì sẽ cho trẻ ngậm rễ cây hẹ hoặc là lá húng chanh sống để có thể trị ho, mẹo này có tác dụng như thế nào thưa bác sĩ?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Lá húng chanh hay các loại lá thực vật có thể chữa được ho vì là kháng sinh tự nhiên từ thực vật, sẽ làm ấm cổ, giảm chứng ho.

Nếu để trẻ ngậm lá thì các loại lá cây phải sạch và khi trẻ ngậm phải được theo dõi sát sao để trẻ không nuốt vô bụng.

Hiện nay vẫn có những phương pháp trị ho khác như trẻ trên 1 tuổi có thể chưng mật ong để uống giảm ho. Còn phương pháp ngậm rễ cây hay lá thì rất nguy hiểm vì không biết rễ hay lá có được sạch và ngậm thì cũng không có tác dụng nhiều.

5. Dùng đồng xu, gừng, lá trầu để cạo gió khi trẻ bị ho hoặc sốt có đúng không?

Cạo gió bằng đồng xu, gừng, lá trầu khi bé ho hoặc sốt, đối với mẹo này chúng ta có nên áp dụng không ạ?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Nếu trẻ ho mà trẻ có cơ địa dị ứng thì khi cạo gió sẽ kích thích hệ thống huyệt ở vùng lưng. Do đó, chỉ cần xoa hay massage để người ấm lên là đủ.

Khi cạo gió cho trẻ, người lớn sẽ không biết được mức độ mạnh hay nhẹ nên dễ làm em bé đau. Nếu không may em bé bị sốt mà do sốt xuất huyết, khi cạo gió sẽ càng chảy máu thêm.

6. Day bóp quanh tai và thổi khói lá ngải cứu vào lỗ tai có trị được bệnh viêm tai giữa?

Viêm tai giữa và các vấn đề về tai dù người lớn hay trẻ nhỏ, chỉ cần day bóp quanh tai và thổi khói lá ngải cứu vào lỗ tai. Vài hôm là khỏi. Mẹo này có nên áp dụng khi bị hay không, thưa bác sĩ?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Day bóp quanh tai và thổi khói lá ngải cứu vào tai chắc chắn không hiệu quả trong việc điều trị các vấn đề về tai.

Nếu viêm tai giữa hay viêm tai ngoài mà xoa tai thì rất đau vì bên trong tai đã bị sưng. Do đó, biện pháp xoa tai sẽ không hiệu quả.

Nếu thổi khói lá ngải cứu vô tai thì không thể nhìn vào những niêm mạc, nên phương pháp này cũng không nên làm.

Thay vào đó, chúng ta có thể nhỏ nước muối sinh lý hoặc nhỏ kháng sinh theo quy định của bác sĩ.

7. Dán đồng bạc vào rốn để trị lồi rốn có thực sự đúng?

Dán đồng bạc vào rốn để trị lồi rốn, mẹo này chúng ta có nên áp dụng hay không ạ?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Thế hệ của các cụ ông, cụ bà trước đây khi thấy rốn của trẻ bị lồi thì sẽ tìm đồng bạc để dán vào rốn vì đồng bạc tròn và có kích thước bằng rốn để dễ dàng che lại.

Không phải đồng bạc điều trị rốn lồi hiệu quả mà vì đồng bạc có hình dạng ngang với rốn nên được dán lại. Nếu dán đồng bạc lên rốn thì không có tác dụng trị rốn lồi.

Rốn lồi nếu không phải là thoát vị rốn cần phải can thiệp thì khi trẻ lớn lên từ 1 đến 2 tuổi thì rốn sẽ tự ổn định trở lại, do đó không nhất thiết phải dán đồng bạc vào rốn.

8. Có nên dùng tăm bông thấm rượu hoặc mật ong lau lưỡi cho bé khi bị nấm miệng?

Dùng tăm bông thấm rượu hoặc mật ong lau lưỡi cho bé bị đẹn (nấm miệng), mẹo này có nên áp dụng hay không thưa bác sĩ?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Dùng tăm bông thấm rượu hoặc mật ong lau lưỡi cho bé bị nấm miệng rất nguy hiểm đặc biệt là cho bé nhỏ.

Cần phân biệt nấm miệng và bợn sữa sinh lý ở trẻ. Nếu thấy bợn sữa mà trẻ vẫn bú bình thường thì chỉ cần rơ miệng bằng nước muối sinh lý.

Nếu bé bị nấm miệng mà rơ bằng rượu thì chắc chắn sẽ không hiệu quả vì nóng.

Nếu trẻ nhỏ dưới một tuổi rơ bằng mật ong thì có thể bị nhiễm trùng và mật ong rất ngọt, khi ăn ngọt nhanh mà không kiểm soát được trẻ sẽ dễ bị sặc. Do đó, dù rơ mật ong hay rơ rượu thì sẽ không hiệu quả trong việc trị nấm miệng.

9. Chữa chàm sữa cho trẻ sơ sinh bằng cách tắm nước lá hoặc xoa dầu dừa có thực sự hiệu quả?

 Chữa chàm sữa cho trẻ sơ sinh bằng: tắm nước lá chè xanh, nước lá khế, nước lá nha đam, nước lá tràm trà, nước lá tía tô… hoặc xoa dầu dừa tự nhiên. Như vậy thì có hiệu quả hay không thưa bác sĩ?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Tất cả nước lá khi tắm cho trẻ phải bảo đảm lá phải sạch, nếu lá do nhà trồng thì sẽ yên tâm hơn vì cây lá ở nhà không sử dụng hoá chất. Khi lá sạch thì có thể tắm được, có những loại lá có tinh dầu có thể làm giảm đi chàm sữa.

Tuy nhiên chàm sữa là một hiện tượng sinh lý bình thường mà khi trẻ lớn lên thì sẽ tự hết.

Còn những biện pháp khác như bôi lá chưa chắc đã hết chàm sữa mà ngược lại sẽ làm nóng da hoặc bị trầy xước, bội nhiễm.

Do đó, khi em bé bị chàm sữa cần phải hết sức bình tĩnh, chàm sữa khi ở giai đoạn ngưng bú sữa mẹ và bắt đầu chuyển sang giai đoạn ăn dặm thì em bé sẽ tự hết.

Nếu chàm sữa lan rộng làm em bé khó ngủ thì cần bôi sữa giữ ẩm, còn dầu dừa là một loại giữ ẩm nhưng không hiệu quả bằng sữa giữ ẩm. Nhưng nếu chỉ có dầu dừa thì có thể bôi cho em bé.

10. Có nên áp dụng mẹo đặt dao, kéo dưới gối để bé không giật mình và khóc đêm?

Đặt dao, kéo dưới gối để bé không giật mình, khóc đêm, trị đái dầm. Như vậy thì mẹo này có nên áp dụng hay không thưa bác sĩ?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Nếu đặt dao hay đặt đồ vật dưới gối mà bé không giật mình, không khóc đêm thì phụ huynh có thể đặt, điều này giúp phụ huynh yên tâm hơn.

Tuy nhiên, khi thấy trẻ giật mình, khóc đêm thì cần xác định 2 nguyên nhân.

Thứ nhất trước khi trẻ ngủ, người lớn có đùa giỡn với trẻ nhiều quá hay không, trong quá trình chơi đùa với trẻ mà hù dọa trẻ nhiều quá thì buổi tối trẻ ngủ sẽ dễ giật mình, khóc đêm.

Thứ hai khi trẻ đi ngủ thì cần phải giữ ấm và chỗ ngủ của trẻ phải được chắc chắn như kê gối xung quanh giúp trẻ có cảm giác yên tâm hơn. Ngoài ra, có thể bổ sung vitamin D cho trẻ.

Nếu đặt dao hay không kê dao dưới gối thì cũng không thay đổi được nhiều việc trẻ giật mình, khóc đêm.