Ăn xong ngứa, nổi mề đay, khó thở - xử trí thế nào cho kịp?

Ăn một món ăn tưởng chừng quen thuộc nhưng chỉ sau vài phút, người bệnh bắt đầu thấy ngứa râm ran khắp người, nổi mề đay, đỏ da, thậm chí khó thở, chóng mặt. Đây không phải tình trạng hiếm gặp, mà chính là biểu hiện của dị ứng thực phẩm - một phản ứng quá mức của hệ miễn dịch với một số loại protein có trong thực phẩm.

Khi thực phẩm trở thành “chất độc” với cơ thể

Dị ứng thực phẩm xảy ra khi hệ miễn dịch nhầm lẫn một thành phần trong thực phẩm là tác nhân gây hại và phản ứng lại bằng cách giải phóng các hóa chất trung gian, đặc biệt là histamine, gây ra các triệu chứng từ nhẹ đến nghiêm trọng.

Theo các bác sĩ chuyên khoa dị ứng - miễn dịch, một số thực phẩm dễ gây dị ứng nhất gồm:

- Hải sản có vỏ (tôm, cua, sò, ốc)

- Cá biển

- Trứng, sữa bò

- Đậu phộng (lạc), đậu nành

- Một số loại trái cây như xoài, mít, dứa

- Chất phụ gia trong thức ăn chế biến sẵn.

Phản ứng dị ứng có thể xảy ra ngay lập tức trong vài phút sau ăn hoặc sau vài giờ, tùy theo cơ địa và mức độ nhạy cảm của từng người.

Nhận diện dấu hiệu nguy hiểm

Những biểu hiện thường gặp khi bị dị ứng thực phẩm bao gồm:

- Ngứa ngáy, nổi mề đay, mẩn đỏ toàn thân hoặc khu trú

- Sưng môi, mí mắt, lưỡi, mặt

- Đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn, nôn ói

- Khó thở, thở rít, tức ngực

- Choáng váng, tụt huyết áp, ngất xỉu

Đáng lưu ý, có những trường hợp phản ứng dị ứng cấp tính và nguy hiểm được gọi là sốc phản vệ (phản vệ độ nặng). Nếu không được xử trí kịp thời, người bệnh có thể ngưng thở, ngưng tim, tử vong chỉ trong vòng vài phút.

Làm gì khi bị dị ứng thực phẩm?

Xử trí dị ứng thực phẩm phụ thuộc vào mức độ phản ứng:

1. Trường hợp nhẹ (ngứa, mề đay, đau bụng):

- Ngưng ngay lập tức việc ăn món ăn nghi gây dị ứng.

- Uống thuốc kháng histamine (theo chỉ định bác sĩ) để giảm ngứa, nổi mẩn.

- Uống nhiều nước, nghỉ ngơi, theo dõi triệu chứng trong vài giờ.

2. Trường hợp nặng (khó thở, sưng vùng mặt, chóng mặt, ngất):

- Gọi cấp cứu ngay lập tức (115).

- Trong lúc chờ, đặt bệnh nhân nằm nghiêng, đầu thấp, chân cao nếu có biểu hiện tụt huyết áp.

- Nếu người bệnh có sẵn bút tiêm Epinephrine (adrenaline) do từng bị phản vệ trước đó, cần tiêm ngay vào mặt ngoài đùi.

- Không tự ý cho uống thuốc nếu người bệnh bị sưng họng, khó nuốt.

Chủ động phòng ngừa dị ứng thực phẩm

Dị ứng thực phẩm không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có thể phòng ngừa và kiểm soát nếu người bệnh lưu ý:

- Xác định loại thực phẩm gây dị ứng thông qua xét nghiệm dị ứng hoặc test da dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

- Đọc kỹ thành phần thực phẩm chế biến sẵn, đặc biệt khi đi ăn ngoài, nên hỏi kỹ món ăn có chứa thành phần dễ gây dị ứng không.

- Thận trọng khi thử món mới, nhất là hải sản, đậu phộng, trứng - hãy dùng với lượng rất nhỏ lần đầu.

Dị ứng thực phẩm có thể chỉ là ngứa ngáy nhẹ, nhưng cũng có thể là dấu hiệu khởi đầu cho sốc phản vệ đe dọa tính mạng. Vì vậy, ngay khi cơ thể xuất hiện dấu hiệu bất thường sau ăn, đừng chủ quan - hãy xử trí nhanh, đến cơ sở y tế và theo dõi sát. Sự chuẩn bị và hiểu biết đúng có thể cứu sống chính bạn hoặc người thân.