Tọa đàm: Công dụng thật sự của đông trùng hạ thảo

Kết thúc chương trình sau gần 2 giờ đồng hồ, BS Lương Lễ Hoàng cùng TS Nguyễn Thị Liên Thương đã giúp bạn đọc giải tỏa được nỗi lo về cách nhận biết đông trùng hạ thảo thật - giả, công dụng thật sự của loại dược liệu quý này.

Buổi tọa đàm với chủ đề "Công dụng thật sự của đông trùng hạ thảo và giải pháp chọn mua sản phẩm chất lượng, hiệu quả và an toàn" do Hội Người tiêu dùng tỉnh Bình Dương tổ chức.

Trong chương trình, BS Lương Lễ Hoàng - Khoa Nghiên Cứu Dược Lý Lâm Sàng & Điều Trị Kết Hợp Đông Tây Y, Trung Tâm Oxy Cao Áp, TPHCM, ông Nguyễn Xuân Ngàn - Phó Chủ Tịch thường trực Liên Hiệp các Hội Khoa Học & Kỹ Thuật Bình Dương cùng TS Nguyễn Thị Liên Thương - Giám đốc TT Nghiên Cứu & Thực Nghiệm, Trường Đại học Thủ Dầu Một chia sẻ kinh nghiệm xung quanh các vấn đề được đông đảo bạn đọc quan tâm:

Thế nào mới gọi là đông trùng hạ thảo “xịn”?
Công dụng của loài nấm trùng thảo này ra sao?
Ai nên dùng loại dược liệu này?
Dùng sao để phát huy hết công dụng và thời gian là bao lâu?
Dựa vào các tiêu chí nào để lựa chọn đông trùng hạ thảo đúng chất lượng, đúng giá thành?

Chương trình sẽ được phát trực tiếp trên fanpage AloBacsi - Hỏi Bác sĩ trả lời, Hội Nhà thuốc & Quầy thuốc Việt Nam và hơn 20 phóng viên các cơ quan báo chí, Đài truyền hình đến tham dự, đưa tin.

Chia sẻ trước khi bắt đầu buổi tọa đàm, PGS.TS Nguyễn Thanh Bình hiện là Viện trưởng Viện Phát triển Khoa Học Công nghệ, Trường ĐH TDM; Trưởng khoa Khoa Học Tự Nhiên, Trường ĐH TDM nói :"Đại học Thủ Dầu Một là một trong những trường đại học công lập duy nhất của tỉnh Bình Dương. Trường có 4 định hướng nghiên cứu: Đông Nam Bộ, chất lượng giao dục, thành phố thông minh và chất lượng đô thị.

Có 14 chương trình nghiên cứu, trong đó có chương trình mang hiệu ứng tốt, chất lượng của sản phẩm tốt, đó là đông trùng hạ thảo. Với sứ mệnh phụng sự cộng đồng, trường mong muốn mọi người hiểu nhiều hơn về sản phẩm đích thực của việc chuyển giao công nghệ ra cho doanh nghiệp".

NỘI DUNG TỌA ĐÀM

I. TRÒ CHUYỆN VỚI MC KIM ÁNH

MC Kim Ánh: Được biết bác sĩ sắp ấn hành 1 cuốn sách bỏ túi cho người tiêu dùng dưới tiêu đề "Đông Trùng Hạ Thảo, khắc tinh của bệnh thời đại". Động cơ nào khiến bác sĩ chấm điểm cao cho dược liệu khi trùng khi thảo?

BS Lương Lễ Hoàng

Đông trùng hạ thảo có nhiều truyền thuyết, thêu dệt. Đông trùng hạ thảo thực ra là một loại dược liệu, mùa đông là sâu, mùa hè là thảo mộc, được nhiều người cho là huyền bí, thơ mộng, trị bá bệnh.

Đông trùng hạ thảo không hề là thuốc trị bá bệnh, hoặc không có thuốc nào trị bá bệnh. Người tiêu dùng nên biết rằng: không bao giờ có loại thuốc nào trị bá bệnh cả.

Đông trùng hạ thảo rất quý vì nó là dược liệu thiên nhiên khó tìm. Nhiều nhà khoa học đã chú trọng tìm các giải pháp nuôi trồng, vì vậy đã giảm được giá thành, người dân có thể mua được. Và “Thuốc quý thành thuốc tốt trong tầm tay người tiêu dùng”.

Đông trùng hạ thảo có 3 nhóm tác dụng:

- Có chất làm máu không đọng, huyết áp không dao động, mạch máu không co thắt đột ngột. Do đó nên sử dụng rộng rãi, giảm đột quỵ, giảm tai biến mạch máu não.

Khi mạch máu loãng vừa phải, huyết áp ổn định thì sẽ giảm đột tử do nhồi máu cơ tim ở người trẻ.

- Chất Cordycepin: tỉ lệ ung thư ở Việt Nam khá cao, nhưng tỉ lệ điều trị có hiệu quả thấp (bệnh nhân đến khi bệnh đã ở giai đoạn nặng), vì vậy bệnh nhân dễ bị di căn. Chất này làm tế bào ung thư không dính lại với nhau.

- Trong cơ thể người có 3 nhóm chất đường, đạm, mỡ thì đạm là quan trọng nhất. Chất đạm ở dạng căn bản là acid amin. Đông trùng hạ thảo là nguồn cung cấp acid amin hiệu quả, và nên chú trọng liều lượng và thành phẩm vào trẻ em. Bởi đối tượng này dễ hấp thu những hoạt chất quan trọng và tốt nhất của đông trùng hạ thảo.

Buổi tọa đàm thu hút sự tham dự của đông đảo khách mời

Thưa ông Nguyễn Xuân Ngàn, có lý do đặc biệt nào khiến Liên Hiệp các Hội Khoa Học & Kỹ Thuật Bình Dương phối hợp với Trường Đại học Thủ Dầu Một tổ chức buổi tọa đàm ý nghĩa như thế này?

Ông Nguyễn Xuân Ngàn

Theo thông tin từ Hội người tiêu dùng, bà con hoang mang, băn khoăn khi thấy đông trùng hạ thảo được quảng cáo tràn lan, từ báo mạng, báo giấy, cửa hàng đông tây y cũng bày bán rất nhiều.

Người tiêu dùng đọc quảng cáo về đông trùng hạ thảo thấy sản phẩm này chữa được bách bệnh, vậy liệu có đúng không? Đâu mới là công dụng thật sự của đông trùng hạ thảo?

Từ những vấn đề thực tế đó, chúng tôi đã phối hợp với Trường Đại học Thủ Dầu Một tổ chức hội thảo để bà con cô bác hiểu rõ hơn.

Cám ơn TS.BS Lương Lễ Hoàng, phần chia sẻ của ông rất thực tiễn và vô cùng hữu ích cho cộng đồng. Tuy nhiên, chính vì công dụng quá tốt của loại thảo dược này mà người tiêu dùng quan tâm, tìm mua sản phẩm có ĐTHH cho nên rất nhiều công ty đã sản xuất hoặc nhập khẩu Đông trùng hạ thảo để bán ra thị trường với rất nhiều lời quảng cao hay. Vậy Giải pháp nào giúp người tiêu dùng chọn mua sản phẩm chất lượng, an toàn và hiệu quả.

Ông Nguyễn Xuân Ngàn:

Thực sự mà nói, để lựa chọn sản phẩm đáp ứng 3 tiêu chí trên, người tiêu dùng nếu chưa có thông tin về sản phẩm thì rất khó. Ngay bản thân tôi làm khoa học nhưng khi đến các nhà thuốc Đông Tây y lựa chọn cũng rất khó khăn. Do đó, tôi cũng muốn các nhà sản xuất, phân phối, các bác sĩ chia sẻ thêm cho chúng tôi được biết.

BS Lương Lễ Hoàng:

Có thể nói, tiệm sang nhưng chưa chắc đã an toàn. Vậy dựa vào các tiêu chí nào, đó là:

- Hỏi ngược lại nhà sản xuất sống được bao lâu? Giả sử một công ty có tuổi đời 200 năm thì chắc chắn sản phẩm không thể không chất lượng được.

- Hỏi nhà sản xuất có sẵn sàng đánh đổi uy tín, danh dự cho lợi nhuận hay không?

Theo tôi an toàn mới là quan trọng hơn so với hiệu quả. Thuốc uống hiệu quả nhưng lãnh hậu quả nặng hơn thì tôi không muốn.

Điều đó cho thấy, đã chất lượng là an toàn, không thể nào nói sản xuất đúng chất, đúng lượng mà không an toàn. Quan trọng nhất là nhà sản xuất phải chứng minh làm sao hãnh diện được với sản phẩm này. Đại học Thủ Dầu Một có tác phẩm chứ không có sản phẩm, đó là mồ hôi, nước mắt của những người nghiên cứu thì mới “thắng thế” được chứ không phải chạy theo lợi nhuận mà đánh mất chính mình. Tác phẩm là để đời, sản phẩm chỉ bán theo mùa thôi.

Ngoài ra, cần tiếng nói “nặng ngàn cân” của thầy thuốc mà không đặt nặng lợi nhuận lên trên. Đây cũng là vấn đề rất lớn ở xứ ta.

TS Liên Thương (ngoài cùng bên trái) chia sẻ về quá trình nuôi trồng, chăm sóc đông trùng hạ thảo tại Trường Đại học Thủ Dầu Một

Bác sĩ thường áp dụng tâm đắc Đông Trùng Hạ Thảo cho nhóm bệnh nhân nào?

BS Lương Lễ Hoàng:

- Đông trùng hạ thảo có tác dụng trên bệnh nhân tim mạch (không có nghĩa là ngừa tai biến), hậu ung thư, chấn thương, vừa trải qua giải phẫu và bệnh mãn tính. Dược liệu này giúp thu ngắn thời gian phục hồi, bệnh nhân sớm trở lại với cuộc sống.

- Trẻ em: suy dinh dưỡng và bổ sung sau sốt xuất huyết.

Được biết TS Liên Thương tốt nghiệp và nhận bằng Tiến sĩ tại Hàn Quốc, sau đó về trường để bắt tay vào công việc nghiên cứu và phát triển Nấm Trùng Thảo. Tiến sĩ có thể chia sẻ thêm lý do lại chọn con đường này?

TS Nguyễn Thị Liên Thương:

Trong thời gian làm việc ở Hàn Quốc, tôi nhận thấy thị trường nước ngoài như Nhật, Hàn, Mỹ, Đông Nam Á… rất quan tâm về sử dụng đông trùng hạ thảo trong dược phẩm và chăm sóc sức khỏe.

Hiện nay có rất nhiều công trình nghiên cứu thành phần, cấu trúc, công dụng của đông trùng hạ thảo, bởi nó có rất nhiều tác dụng như BS Lương Lễ Hoàng vừa chia sẻ, đặc biệt là phục hồi sức khỏe và kháng virus, tăng cường hệ miễn dịch cơ thể.

Tôi luôn suy nghĩ phải làm sao phát triển đông trùng hạ thảo ở Việt Nam, vì vậy nên đã triển khai vùng nuôi trồng để tăng giá trị sản xuất; và cũng để các công ty dược yên tâm đầu ra nhằm mục đích chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Mặt khác, rất nhiều dược liệu hiện nay được làm giả, hoặc không có nguồn gốc, đặc biệt là đông trùng hạ thảo vì đây là dược liệu quý giá. Vì vậy chúng tôi đã thiết lập vùng trồng và sản xuất dược liệu và chuyển giao công nghệ.

Được biết Cao Nấm Trùng Thảo do Trường Đại học Thủ Dầu Một luôn đạt được hàm lượng dược chất cao. Vậy TS Liên Thương có thể chia sẻ bí kíp thành công của mình?

Đông trùng hạ thảo dễ nuôi hay khó nuôi? Câu hỏi này rất khó trả lời. Nuôi được nấm chất lượng đã khó lại sạch còn khó hơn. Nhóm nghiên cứu của trường tập trung vào nghiên cứu đông trùng hạ thảo 10 năm nay.

Đông trùng hạ thảo rất dễ bị thoái hóa giống, gây e dè cho người sản xuất dược liệu, có thể lần đầu dược chất tốt đến 80% nhưng các lần tiếp theo chưa chắc đã được tốt như vậy.

Do đó, để đông trùng hạ thảo có hàm lượng dược chất cao nhất, chúng tôi đã rất chú trọng đến từng giai đoạn trong quá trình phát triển và hình thành sản phẩm:

- Con giống: Được nhập khẩu từ ATCC - Ngân hàng giống Hoa Kỳ uy tín nhất thế giới.

- Môi trường nuôi trồng: Thiết lập môi tường nuôi trồng vô trùng, tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chí về nhiệt độ, độ ẩm & ánh sáng thông qua hệ thống giám sát tự động (giống như môi trường sinh trưởng của đông trùng hạ thảo ngoài tự nhiên).

- Công nghệ chiết xuất nhiệt lạnh và cô đặc chân không:

* Chỉ sử dụng quả thể còn tươi để chiết xuất, tuyệt đối không dùng cồn công nghiệp trong quá trình chiết xuất.

* Dây chuyền chiết xuất phân tử hiện đại (từ Hàn Quốc) giúp sản phẩm có độ hòa tan và thẩm thấu nhanh.

II. GIẢI ĐÁP THẮC MẮC CỦA NGƯỜI THAM DỰ, BẠN ĐỌC

Ông Nguyễn Xuân Ngàn trao đổi, đặt ra thắc mắc cho TS Nguyễn Thị Liên Thương: Nãy giờ trao đổi với TS Liên Thương, được nghe về quy trình sản xuất đông trùng hạ thảo rất nghiêm ngặt, khó khăn đòi hỏi cơ sở vật chất, trang thiết bị, con người mới đảm bảo được chất lượng. Hiện nay có nhiều cơ sở sản xuất được đồng trùng hạ thảo, nhưng không biết nó có đảm bảo chất lượng không? Bởi tôi thấy TS đưa ra rất nhiều tiêu chí để đánh giá?

TS Nguyễn Thị Liên Thương:

Đối với đông trùng hạ thảo tại Trường Đại học Thủ Dầu Một được trải qua quá trình thí nghiệm từ sinh hóa, lý hóa, y sinh rất nghiêm ngặt, đánh giá rất nhiều chỉ tiêu để lượng giá chứ không chỉ nhìn màu sắc, hình dáng.

Có thể sản xuất được đông trùng hạ thảo tốt hay không thì tối thiểu phải đo được về độ an toàn, độc tính trên tế bào, động vật thậm chí ở người. Và chúng tôi đã chứng minh được tất cả các yếu tố này. Ngoài ra, dược liệu để nuôi dưỡng nấm cần có nguồn gốc rõ ràng, luôn sẵn sàng đáp ứng.

Nếu cơ sở bên ngoài muốn nuôi nhưng không đủ tiêu chuẩn máy móc, trang thiết bị thì có thể mua nấm đã lên chồi để tiết kiệm công sức, cũng như yêu cầu kỹ thuật cho người vận hành sẽ dễ hơn nhiều. Tương tự như Trường Đại học Thủ Dầu Một đang thiết lập cho các công ty dược liệu ở Việt Nam.

Đông trùng hạ thảo là sâu hay nấm? Bà ngoại tôi ăn chay trường có được dùng không vì sợ phải sát sanh sâu?

BS Lương Lễ Hoàng:

Đông trùng hạ thảo là nấm chứ không phải sâu. Thực ra đầu tiên nó là sâu sống ký sinh và phát triển thành nấm, không liên quan đến việc sát sanh bởi vốn dĩ nó tự tiêu biến và trở thành thảo dược nên bà ngoại bạn có thể yên tâm sử dụng.

Nếu dùng loại thuốc nào đó để cứu mình hoặc tăng cường sức khỏe thì bạn nên quan tâm đến những công dụng, chức năng của thuốc, còn những quan điểm cường điệu bạn không nên để ý.

Sử dụng đông trùng hạ thảo cho bệnh nhân đái tháo đường như thế nào? Có gây tương tác thuốc với người bệnh đang sử dụng thuốc tây?

BS Lương Lễ Hoàng:

Hiện nay, thuốc hạ đường huyết rất tốt, tốt hơn so với ngày xưa. Tuy nhiên biến chứng của tiểu đường có tỉ lệ tăng bởi sự không ổn định đường huyết ở bệnh nhân. Để ổn định đường huyết bằng thuốc hóa chất rất khó trên người bệnh đái tháo đường.

Nhiều nước châu Âu hiện sử dụng hoạt chất trong cây thuốc để giúp ổn định đường huyết, và họ tìm đến đông trùng hạ thảo, chiết xuất thành thuốc sử dụng. Sản phẩm đông trùng hạ thảo đã được nghiên cứu và đưa ra kết luận: nhóm bệnh nhân có sử dụng sản phẩm thì đường huyết ổn định hơn so với nhóm người bệnh không sử dụng.

Cũng xin nói thêm với bạn: đông trùng hạ thảo không gây tương tác với những loại thuốc tây, người bệnh đái tháo đường có thể yên tâm sử dụng song song với nhau.

Trẻ em có thể dùng đông trùng hạ thảo không? Nếu dùng đông trùng hạ thảo nấu cháo cho trẻ thì cách chế biến như thế nào?

BS Lương Lễ Hoàng:

Đông trùng hạ thảo có thể dùng cho trẻ em. Nếu cho bé sử dụng khi bệnh thì nên cho ăn sau khi bị sốt. Nếu nấu cháo thì đại kỵ nhất là nấu dở.

Hơn nữa trong bữa ăn gia đình nên có đầy đủ thành viên, nấu ngon thì trẻ mới hấp thu và có hứng thú ăn uống. Đông trùng hạ thảo có tác dụng khi mẹ nấu ngon, trẻ vui vẻ thì sẽ phát huy công dụng của các thành phần trong loại thảo dược quý này. Nhiều bố mẹ thường cho trẻ uống thuốc tây, kháng sinh khi con có dấu hiệu bị bệnh. Điều này tôi không khuyến khích.

Khách mời tham dự chăm chú theo dõi và ghi chép những thông tin được các chuyên gia chia sẻ tại buổi tọa đàm

Đông trùng hạ thảo tươi tốt hơn hay sấy khô tốt hơn? Cao nấm rồi thuốc viên nang cái nào hàm lượng đậm đặc hơn và hấp thu tốt hơn?

TS Nguyễn Thị Liên Thương:

Đông trùng hạ thảo tươi tốt hơn hay sấy khô tốt hơn? Câu trả lời chắc chắn: tươi luôn tốt nhất.

Chính vì vậy, nhà sản xuất luôn muốn duy trì hàm lượng dưỡng chất ở đông trùng hạ thảo tươi trong sản phẩm. Các chất dinh dưỡng có trong đông trùng hạ thảo sẽ mất đi khi tiếp xúc với nhiệt độ quá cao.

Do đó, để sấy khô dược liệu đảm bảo chất lượng cao nhất, Đại học Thủ Dầu Một đã sử dụng phương pháp sấy thăng hoa để sấy khô dược liệu như đông trùng hạ thảo. Tuy nhiên, sấy thăng hoa tiêu tốn nhiều năng lượng, đó cũng là một trong những lý do khiến đông trùng hạ thảo có giá cao như vậy.

Hiện, nhiều nhà sản xuất đã dùng quả thể tươi để đảm bảo các dưỡng chất trong đông trùng hạ thảo. Bởi sau quá trình thu hoặc cần bắt buộc đưa vào bào chế ngay lập tức để giữ được dược chất như mong muốn.

Cao nấm đông trùng hạ thảo sử dụng công chiết suất phân tử nên đảm bảo được hiệu suất tốt nhất, thẩm thấu tốt nhất mang đến hiệu quả rõ rệt cho người tiêu dùng trong thời gian ngắn.

Tôi đọc công dụng thì thấy đông trùng hạ thảo giúp tăng cường sinh lý? Xin hỏi bác sĩ bồi bổ thế nào cho hợp lý?

BS Lương Lễ Hoàng:

Nếu đang khỏe mạnh, hài lòng với sinh lực thì việc gì phải bồi bổ, chi cho tốn kém.

Nếu thấy sinh lực yếu thì mới cần sử dụng. Đông trùng hạ thảo không phải kiểu để cường dương, mà giúp testosterone không đi lạc, mất đi khả năng sinh lý. Khi khỏe thì "chuyện kia" cũng khỏe theo.

Đông trùng hạ thảo áp dụng cho cả 2 phái, nam và nữ. Dùng Cân đối để sáng ngủ dậy thấy lạc quan hơn, vui hơn, yêu đời mọi chuyện sẽ trôi chảy theo.