Viêm tuyến tiền liệt: từ những thói quen xấu tới dấu hiệu âm ỉ và cách điều trị hiệu quả

1. Những dấu hiệu của viêm tuyến tiền liệt

Có những bệnh nhân đến khám với triệu chứng mơ hồ như tiểu khó, đau lưng âm ỉ, cảm giác nặng ở vùng tầng sinh môn. Trong kinh nghiệm lâm sàng của bác sĩ những dấu hiệu mơ hồ đó có phải là manh mối dẫn đến viêm tuyến tiền liệt?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng - Trưởng khoa Nam học, bệnh viện Bình Dân trả lời: Tuyến tiền liệt nằm ở phía dưới của bàng quang và ở trong vùng tiểu khung, bao bọc xung quanh niệu đạo.

Chức năng của tuyến tiền liệt bao gồm việc tham gia điều hòa đường tiểu ở nam giới, tiết ra những chất giúp trung hòa được độ PH của tinh dịch, hỗ trợ khả năng sinh sản.

Một trong những triệu chứng đặc trưng của viêm tuyến tiền liệt là tình trạng viêm của đường tiết niệu với hiện tượng tiết dịch ở đường niệu. Ngoài ra sẽ gây cảm giác đau ở vùng hạ vị và đau âm ỉ không rõ điểm ở vùng tầng sinh môn. Vùng chậu sẽ đau lâm râm khó chịu kèm những triệu chứng rối loạn tiểu tiện.

Liên quan tới viêm tuyến tiền liệt cấp thì bệnh nhân sẽ kèm theo triệu chứng sốt với biểu hiện sốt lạnh rung từng cơn và có cảm giác mệt, vã mồ hôi. Đồng thời đi tiểu rát buốt và có mủ ở quy đầu.

 2. Không vệ sinh bộ phận sinh dục dễ bị nhiễm trùng tiết niệu

Những ai sẽ có nguy cơ dễ mắc viêm tuyến tiền liệt hơn thưa bác sĩ?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời: Viêm tuyến tiền liệt ở nam giới được chia làm hai mảng đó là viêm tiền liệt cấp và viêm tiền liệt mạn tính.

Những bệnh nhân tắc nghẽn đường tiểu hoặc có một xâm lấn trong phẫu thuật làm tổn thương tiền liệt tuyến có thể gây ra tình trạng viêm tuyến tiền liệt cấp ở nam giới.

Còn viêm tuyến tiền liệt mạn tính có tình trạng nhiễm trùng và tái lại nhiều lần do ảnh hưởng của đường tiết niệu hoặc do viêm của đường tiết niệu đi ngược dòng, viêm từ túi tinh, viêm của bàng quang.

Viêm tuyến tiền liệt thường gặp ở những bệnh nhân rối loạn tiểu tiện. Đồng thời, những bệnh nhân có tắc nghẽn đường tiểu, đặc trưng ở nam giới là hẹp lỗ sáo và không thực hiện phẫu thuật mà cắt da quy đầu.

Ngoài ra, có một số phòng khám tự phát điều trị bằng cách đưa ống thông để hút dịch. Khi ống hút đưa vào sẽ làm bệnh nhân tổn thương tiền liệt tuyến gây ra tình trạng viêm tuyến tiền liệt.

Thói quen của nam giới thường không vệ sinh bộ phận sinh dục từ đó dễ bị nhiễm trùng tiết niệu. Không những thế, nam giới có thói quen nhịn tiểu, khi uống nước hoặc uống bia rượu nhiều, một số nam giới ngại đi tiểu vì sợ bị đánh giá là yếu sinh lý.

Sử dụng các chất kích thích cũng là một trong những yếu tố ảnh hưởng tới viêm tuyến tiền liệt.

Tiểu đường cũng làm suy giảm hệ thống miễn dịch và tăng tỷ lệ viêm của tiền liệt tuyến, viêm tiết niệu ở nam giới.

3. Sự khác nhau giữa viêm tuyến tiền liệt cấp và viêm tuyến tiền liệt mạn tính

Dù là cùng tên gọi viêm tuyến tiền liệt nhưng có nhiều thể bệnh khác nhau như cấp tính, mạn tính. Bác sĩ thường dựa vào đâu để phân biệt và điều trị ạ?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời: Đối với trường hợp viêm tiền liệt tuyến cấp tính thì bắt buộc phải thăm khám lâm sàng. Khi khám tiền liệt tuyến bệnh nhân sẽ có biểu hiện đau nhói và đau dữ dội vùng chậu. Đồng thời, sẽ có tình trạng tiết dịch mủ và bệnh nhân sốt.

Trường hợp viêm tuyến tiền liệt cấp thì cần thực hiện những xét nghiệm khẩn cấp như tổng phân tích nước tiểu, xét nghiệm máu, chụp MRI.

Và phải thực hiện phẫu thuật ngay lập tức vì viêm cấp của tiền liệt tuyến dễ dẫn đến tình trạng áp xe và gây tử vong cho bệnh nhân.

Với tình trạng viêm mạn tính thì bệnh nhân sẽ không có triệu chứng mà chỉ thấy tiền liệt tuyến hơi lớn. Khi xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu cho bệnh nhân thì có hiện tượng nhiễm trùng.

Có thể thấy hình ảnh viêm mạn tính của túi tinh hoặc tiền liệt tuyến có dấu hiệu viêm khi thực hiện siêu âm.

Với hai nhóm bệnh có những triệu chứng khác nhau thì cần có những phác đồ, phương thức điều trị khác nhau hoàn toàn.

4. Tình trạng kháng kháng sinh khi điều trị viêm tuyến tiền liệt

Khi viêm mạn tính thì đâu là vũ khí đầu tay trong điều trị thưa bác sĩ? Có những bệnh nhân rất sợ thuốc kháng sinh nhưng cũng có người lạm dụng. Bác sĩ đánh giá ra sao về việc sử dụng kháng sinh đúng cách và hệ lụy khi dùng sai ạ?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời: Đối với trường hợp viêm mạn tính của tuyến tiền liệt phải xác định bệnh nhân có yếu tố nhiễm trùng hay không. Song song đó, cần xem xét bệnh nhân có yếu tố tắc nghẽn của đường tiểu dưới hoặc liên quan tới vấn đề hẹp của đường niệu đạo hay hẹp da quy đầu, nhiễm trùng tiết niệu.

Đặc biệt, xét nghiệm PCA để tìm ra những tác nhân lây qua bệnh tình dục cho bệnh nhân.

Thói quen sử dụng kháng sinh của người bệnh tạo ra một hệ quả đó là kháng kháng sinh. Thậm chí có trường hợp khi cấy nước tiểu cho bệnh nhân hầu như có 10 loại kháng sinh, bệnh nhân đã kháng hết 9 loại kháng sinh, chỉ còn một loại kháng sinh thế hệ mới.

Kháng sinh thế hệ mới nếu điều trị không đúng cách sẽ tạo ra chủng kháng vi khuẩn mới kháng thuốc tiếp tục. Lúc này, bệnh nhân càng ngày càng kháng thuốc, kéo dài thời gian điều trị và ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

5. Viêm tiền liệt tuyến mạn tính ảnh hưởng đến chất lượng sống của nam giới

Với viêm tuyến tiền liệt mãn tính thì chúng ta sẽ có những phác đồ điều trị như thế nào? Theo bác sĩ đâu là những yếu tố cần kiên trì và điều gì là ranh giới giữa chữa khỏi và sống chung với bệnh ạ?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời: Để điều trị viêm tuyến tiền liệt mạn tính, bác sĩ cần chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây bệnh. Tiếp đến là thực hiện các xét nghiệm và lựa chọn kháng sinh phù hợp cho người bệnh.

Trong điều trị viêm tiền liệt tuyến mạn tính hay cấp tính, sẽ không có cụm từ “sống chung” với bệnh lý này.

Vì bệnh ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng sống của bệnh nhân như đau dai dẳng, rối loạn khi quan hệ vợ chồng, xuất tinh sớm, khó xuất tinh gây ra tình trạng vô sinh ở nam giới, rối loạn tiểu tiện nên cần phải chữa khỏi.

Để người bệnh có thể yên tâm điều trị trong khoảng thời gian dài thì bác sĩ cần nói rõ các xét nghiệm cần làm để bệnh nhân tuân thủ trong vấn đề điều trị.

6. Massage tuyến tiền liệt đi qua ngả trực tràng dễ làm tổn thương tiền liệt tuyến

Có một số bệnh nhân được chỉ định là massage tuyến tiền liệt - một phương pháp nghe lạ với số đông. Bác sĩ đánh giá phương pháp này ra sao ạ?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời: Khi massage một bộ phận bất kỳ trong cơ thể sẽ làm giãn cơ và có cảm giác thoải mái. Tiền liệt tuyến không phải là bộ phận nằm ngoài cơ thể mà nằm sâu trong cơ thể và nằm trong tiểu khung của nam giới.

Muốn massage thì chỉ có một con đường tiếp cận duy nhất là đi qua ngả trực tràng, do đó không thể nào hằng ngày đều massage bằng cách đi qua ngả trực tràng. Biện pháp này không đúng và không nên thực hiện vì gây ra tình trạng tổn thương, viêm kích thích của tiền liệt tuyến.

7. Vệ sinh bộ phận sinh dục hằng ngày giúp giảm viêm tuyến tiền liệt

Bác sĩ có thể chia sẻ các liệu pháp không dùng thuốc trong điều trị viêm tuyến tiền liệt?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời: Một trong những biện pháp không dùng thuốc để giải quyết tình trạng viêm đường tiết niệu đó là uống nước đều đặn, trung bình khoảng từ 2 lít đến 2,5 lít nước mỗi ngày.

Nếu trong 2,5 lít nước uống mỗi ngày có sử dụng nước ngọt thì chất đường là một yếu tố gây rối loạn chuyển hóa cho bệnh nhân.

Đồng thời, một biện pháp không dùng thuốc được khuyến cáo đó là vệ sinh quy đầu, tránh để sơ hẹp quy đầu và tránh tổn thương niệu đạo.

Đặc biệt, tránh nhịn tiểu quá mức gây ra tình trạng viêm của đường tiết niệu ngược dòng, ảnh hưởng tiền liệt tuyến của nam giới.

8. Cần đi khám trực tiếp để chẩn đoán đúng viêm tuyến tiền liệt

Có một số bệnh nhân điều trị viêm tuyến tiền liệt không hết do điều trị sai cách. Vậy hướng bắt đầu điều trị lại như thế nào và nút thắt nào thường bị bỏ sót trong điều trị viêm tuyến tiền liệt ạ?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời: Nhiều trường hợp bệnh nhân lấy lý do nhà xa để thăm khám qua online hay nhờ hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo (AI) để chẩn đoán bệnh. Nhưng khám online hay dùng AI để chẩn đoán bệnh thì việc điều trị sẽ không hiệu quả bằng khám trực tiếp.

Khi tư vấn cho bệnh nhân ở những giai đoạn mạn tính hoặc nếu có những triệu chứng bất thường thì việc khám trực tiếp có thể xử trí ngay lập tức để cứu bệnh nhân. Điều này không thể khám qua online hay nhờ AI tư vấn được.

Điều trị viêm tuyến tiền liệt cần phương tiện chẩn đoán phù hợp, khi đến khám tại các cơ sở y tế như khoa nam học, bệnh viện Bình Dân có cơ sở về mặt pháp lý, những trang thiết bị hiện đại để điều trị chính xác cho bệnh nhân. Do đó, không thể dựa vào AI hay khám online để điều trị bệnh.

Nút thắt trong chẩn đoán viêm tuyến tiền liệt là bác sĩ cần gặp trực tiếp để chẩn đoán đúng bệnh cho bệnh nhân. Khi bệnh đã ở giai đoạn ổn định thì có thể sử dụng những biện pháp thăm khám online để hướng dẫn cho người bệnh.

9. Tránh tái phát viêm tuyến tiền liệt bằng thói quen sinh hoạt lành mạnh

Trong suốt quá trình điều trị viêm tuyến tiền liệt từ thuốc men đến chăm sóc tại nhà, đâu là những yếu tố người bệnh cần đặc biệt lưu ý để tránh tái phát và nâng cao hiệu quả điều trị thưa bác sĩ?

TS.BS Mai Bá Tiến Dũng trả lời: Để tránh tái phát và nâng cao hiệu quả điều trị, điều quan trọng nhất là bệnh nhân cần tuân thủ đúng phác đồ.

Sau khi chữa hết bệnh nếu bệnh nhân trở lại thói quen cũ như quan hệ tình dục không an toàn, không vệ sinh bộ phận sinh dục, không uống nước đủ, không thăm khám thì bệnh rất dễ tái phát.

Bệnh nhân cần tiếp tục giữ những thói quen lành mạnh trong cuộc sống, đây là biện pháp để ngăn ngừa và tránh tái phát của viêm tiền liệt tuyến mãn tính.

Điều quan trọng mà bác sĩ luôn nhấn mạnh với bệnh nhân đó là ngày tái khám. Bệnh nhân có thể tái khám trễ một ngày hoặc hai ngày nhưng chỉ cần người bệnh tái khám thì việc điều trị viêm tuyến tiền liệt sẽ hiệu quả.