Vắt chanh, tự ý uống thuốc, chậm gọi cấp cứu: Loạt sai lầm khiến bệnh nhân ngưng tim, phù não nặng

Theo BS.CK2 Nguyễn Thắng Nhật Tuệ - Trưởng khoa Cấp cứu, Bệnh viện Gia An 115, ekip vừa tiếp nhận một trường hợp bệnh nhân nam 52 tuổi trong tình trạng ngưng tim, ngưng thở, tổn thương não nặng do cấp cứu trễ và xử trí ban đầu không đúng cách tại nhà.

BS.CK2 Nguyễn Thắng Nhật Tuệ cho biết, bệnh nhân than mệt từ hôm trước nhưng không đi khám mà tự mua thuốc uống. Đến tối hôm sau, sau khi uống cà phê cảm thấy mệt hơn, người này tiếp tục tự uống thêm liều thuốc cũ rồi nằm nghỉ. Khoảng 30 phút sau, bệnh nhân rơi vào hôn mê.

Thời điểm này, thay vì gọi cấp cứu 115, người nhà lại gọi thêm một người thân khác đang đi làm về “xem thử”. Khi người này chạy về tới nhà thì bệnh nhân đã ngưng thở, lúc đó gia đình mới gọi cấp cứu.

Khi ekip cấp cứu đến nơi, bệnh nhân đã tím tái, ngưng tim. Trong lúc đặt nội khí quản, bác sĩ ghi nhận khí quản trào ra rất nhiều nước cốt chanh và cả các tép chanh, cho thấy trước đó gia đình đã cố vắt chanh cho bệnh nhân uống với hy vọng “tỉnh lại”. Việc này không những không giúp cải thiện tình trạng mà còn làm tăng nguy cơ tắc nghẽn đường thở và trì hoãn thời gian hồi sức cấp cứu.

Ekip tiến hành ép tim ngoài lồng ngực, bóp bóng, dùng thuốc, sốc điện. Sau khoảng 15 phút, nhịp tim bệnh nhân có trở lại. Tuy nhiên, kết quả CT não tại bệnh viện cho thấy phù não nặng do thiếu oxy kéo dài. Sau khi được bác sĩ giải thích rõ tình trạng nguy kịch và hướng điều trị tiếp theo, gia đình cân nhắc hoàn cảnh và quyết định xin đưa bệnh nhân về.

BS.CK2 Nguyễn Thắng Nhật Tuệ nhấn mạnh một số điểm cộng đồng cần đặc biệt lưu ý:

1. KHÔNG chủ quan với triệu chứng mệt bất thường và đừng chậm trễ trong việc gọi cấp cứu. Mỗi phút trôi qua trong tình trạng thiếu oxy, não sẽ chết thêm hàng triệu tế bào.

2. TUYỆT ĐỐI KHÔNG áp dụng các mẹo phản khoa học như “vắt chanh cho tỉnh”, “trích máu”, hay cho uống bất kỳ thứ gì khi bệnh nhân hôn mê, thở yếu hoặc không thở.
Những việc này không giúp cải thiện tình trạng mà còn làm nặng thêm nguy cơ hít sặc, tắc đường thở, nhiễm trùng… và đặc biệt là làm mất thời gian vàng hồi sức cấp cứu.

3. Khi bệnh nhân bất tỉnh, thở yếu hoặc không thở, việc duy nhất và đúng nhất là GỌI 115 NGAY. Những phút đầu tiên là “thời gian vàng” quyết định sự sống còn và mức độ tổn thương não của người bệnh.