Uống thuốc huyết áp giờ nào tốt nhất?

Huyết áp không cố định mà thay đổi theo nhịp sinh học ngày - đêm. Ban ngày, thần kinh giao cảm hoạt động mạnh khiến tim đập nhanh, mạch máu co lại, huyết áp tăng cao. Ban đêm, ngược lại, huyết áp thường giảm 10-20% so với ban ngày, giúp tim và mạch máu được nghỉ ngơi. Vậy nên uống thuốc huyết áp khi nào tốt nhất?

Theo BS.CK2 Dương Minh Tuấn - Khoa Nội tiết Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai, không phải ai cũng có sự dao động này. Nhiều bệnh nhân tăng huyết áp lâu năm, đái tháo đường, bệnh thận mạn hoặc ngưng thở khi ngủ có thể không giảm huyết áp về đêm (non-dipper), thậm chí còn cao hơn ban ngày (riser), làm tăng nguy cơ tim mạch, đột quỵ, suy thận. Ngược lại, có người giảm quá mức (extreme dipper), dễ thiếu máu não thoáng qua hoặc nhồi máu não buổi sáng.

Đặc biệt, từ 5-9 giờ sáng, cơ thể trải qua hiện tượng “morning surge” - huyết áp tăng vọt nhanh, cũng là thời điểm dễ xảy ra nhồi máu cơ tim, đột quỵ, rối loạn nhịp. Vì lý do này, nhiều nghiên cứu trước đây khuyên nên uống thuốc huyết áp buổi sáng, khoảng 6-7 giờ. Một số khác gợi ý uống buổi tối phù hợp hơn với nhóm non-dipper hoặc riser.

Tuy nhiên, các bằng chứng mới, đặc biệt là nghiên cứu TIME trial (NEJM 2022) trên hơn 21.000 bệnh nhân, cho thấy uống thuốc sáng hay tối không tạo khác biệt đáng kể về tỷ lệ tử vong và biến cố tim mạch nặng.

BS.CK2 Dương Minh Tuấn cho rằng, điều quan trọng nhất không phải uống thuốc vào giờ nào, mà là uống đúng liều, đều đặn hằng ngày theo chỉ định của bác sĩ.

Một sai lầm thường gặp là bệnh nhân nhịn ăn để xét nghiệm máu buổi sáng rồi bỏ thuốc vì lo ảnh hưởng kết quả. Bác sĩ khẳng định, phần lớn thuốc hạ áp (như ức chế men chuyển, chẹn thụ thể AT1, chẹn kênh canxi, chẹn beta) có thể uống khi bụng đói với nước lọc, không làm sai lệch kết quả xét nghiệm thường quy. Ngược lại, bỏ thuốc mới nguy hiểm vì huyết áp có thể tăng vọt, gây đau đầu, chóng mặt, thậm chí đột quỵ.

Tóm lại, không có một “giờ vàng” chung cho tất cả bệnh nhân tăng huyết áp. Đa số có thể uống buổi sáng, một số được khuyên dùng buổi tối. Quan trọng nhất là uống thuốc đều đặn, đúng liều, kể cả khi nhịn ăn xét nghiệm, để bảo vệ tim, não, thận và giảm nguy cơ biến cố tim mạch lâu dài.