TS.BS Lê Văn Hiền, Tổng Thư ký Hội Sản Phụ Khoa TPHCM (HOGA), Giám đốc Phòng khám Sản phụ khoa Hiền Đức

I. Phụ nữ sau sinh có chế độ dinh dưỡng như thế nào là đúng?

Dinh dưỡng cho phụ nữ sau sinh rất quan trọng. Thứ nhất là giúp sản phụ hồi phục sức khỏe sau cuộc vượt cạn rất vất vả, mất sức. Thứ 2 là dinh dưỡng giúp duy trì lượng sữa dành cho em bé trong 6 tháng đầu tiên, nếu dinh dưỡng kém thì mẹ sẽ mất sữa hoặc ít sữa.

Theo quan niệm dân gian, chúng ta hay có những kiêng khem thiếu cơ sở khoa học, thậm chí là có hại cho sức khỏe nữa.

Chẳng hạn quan niệm phụ nữ sau sinh phải hạn chế ăn canh và món nước, chỉ ăn cơm mới món kho khô (cá kho, thịt kho tiêu mà kho tới quắt queo). Chế độ ăn này có thể khiến cơ thể lên cơn tăng huyết áp, dẫn đến sản giật, đặc biệt là với người phụ nữ có tiền sử tăng huyết áp và khi mang thai có tiền sản giật.

Sau sinh sẽ có vết may ở tầng sinh môn, nếu ăn uống khô khan sẽ khiến cho táo bón, đi cầu khó khăn, làm bung tầng sinh môn. Cũng có thể trong khi rặn đẻ búi trĩ đã lòi ra, mà sản phụ lại táo bón nữa thì dễ bị bệnh trĩ.

Hơn nữa, nếu ăn uống khô khan quá cũng sẽ không đủ sữa cho em bé, cho nên người mẹ nên uống nhiều nước, ăn canh rau…

Thêm một quan niệm là sau sinh nên ăn cơm nếp, móng giò ninh với đu đủ để lợi sữa, và liên tục ăn những món này. Như vậy cũng không đúng, bởi vì chúng ta cần ăn đủ chất dinh dưỡng, món ăn đa dạng và phải ngon miệng thì mới dễ hấp thu.

Ngoài việc đảm bảo dinh dưỡng cân bằng thì sản phụ tiếp tục bổ sung vitamin, khoáng chất, canxi, sắt… trong thời gian cho con bú. Chị em có thể bổ sung mỗi ngày 1 viên vitamin, 2 viên canxi, 1 viên sắt. Chú ý viên sắt và canxi không uống cùng lúc mà uống cách ra để tránh cho sắt và canxi ức chế lẫn nhau.

II. Phụ nữ sau sinh có nên kiêng ăn trái cây?

Sản phụ sau sinh nên bổ sung vitamin từ và chất xơ từ rau, trái cây, vừa giúp cân bằng dinh dưỡng vừa giúp tránh táo bón. Nếu chúng ta lựa chọn trái cây sạch, rau an toàn thì không có vấn đề gì cả. Và chúng ta sử dụng đa dạng loại rau, trái cây. Không cần kiêng cữ loại nào, cũng không nên ăn nhiều chỉ một vài loại.

III. Sản phụ có nên kiêng tắm gội, kiêng đi lại sau sinh?

Ngày xưa, nhà nào có người mới sinh nở chỉ cần bước vào nhà là biết ngay vì sẽ có mùi đặc trưng do sản phụ phải kiêng tắm gội. Nhưng với khoa học ngày nay thì kiêng cữ như vậy là không đúng vì có thể ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe. Chẳng hạn vết may sau sinh nếu vệ sinh kém có thể dẫn tới nhiễm trùng. Cho nên chị em vẫn tắm được nhưng lưu ý là phải tắm nhanh. Bởi vì lỗ chân lông của phụ nữ sau sinh giãn nở, nếu dầm nước lâu dễ bị cảm.

Sau sinh nếu sản phụ nằm một chỗ, kiêng đi lại thì cũng không tốt tí nào. Bởi vì sau sinh, tử cung sẽ còn lại một lượng máu gọi là sản dịch, chị em nên đi lại nhẹ nhàng để sản dịch được đào thải, nếu cứ nằm yên có thể bị băng huyết, dẫn tới nhiễm trùng, bung vết may tầng sinh môn hoặc bung vết mổ. Do đó sau sinh chị em vẫn nên đi lại, tắm rửa, sinh hoạt bình thường.

Thêm một việc nên làm đó là phơi nắng buổi sáng cho cả mẹ và con để không bị thiếu vitamin D. Hơn nữa ánh nắng cũng tốt cho việc lành vết thương của sản phụ. Chúng ta cũng thấy những người bị thương chỉ nằm trong nhà thì thường lâu hồi phục so với người đi ra ngoài tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.

IV. Phụ nữ sau sinh cần kiêng cữ những gì?

Phụ nữ sau sinh cần kiêng thức ăn quá nóng hoặc quá lạnh bởi vì lúc này họ có men răng yếu, đồng thời thức ăn quá nóng, quá lạnh có thể kích thích đường tiêu hóa gây đau bụng.

Sản phụ cũng cần hạn chế gia vị quá nồng như tiêu, ớt, kiêng bia rượu, thuốc lá.

Hồng Nhung (ghi)