Dậy thì được coi là giai đoạn phát triển sinh lý của cơ thể, thường kéo dài từ 3 - 5 năm. Căn cứ vào những biểu hiện bất thường ở trẻ trai trước 10 tuổi và trước 9 tuổi ở trẻ gái được coi là sớm.

Đối với những trẻ dậy thì sớm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ để lại những hậu quả nghiêm trọng. Đến tuổi trưởng thành chắc chắn trẻ sẽ thấp hơn so với chiều cao tiêu chuẩn vì hormon sinh dục kích thích sự phát triển của xương làm các đầu xương đóng sớm khiến trẻ không thể phát triển chiều cao.

Dậy thì sớm đang là vấn đề đáng lo ngại ở Việt Nam nói riêng hay mọi quốc gia trên thế giới nói chung. Rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này và mức độ ảnh hưởng của nó về sau là rất nhiều.

Dậy thì sớm sẽ gây ảnh hưởng đến sự phát triển chiều cao. Tâm sinh lý của trẻ dậy thì sớm rất dễ bị bất ổn hay cáu gắt nếu để về lâu có thể gây trầm cảm thậm chí là có nhu cầu quan hệ tình dục sớm. Nếu bạn sớm tìm ra nguyên nhân và đề ra những giải pháp ngăn ngừa là cách giúp con trẻ phát triển đúng lứa tuổi theo thời gian. 

Theo đó, những loại thức uống yêu thích của trẻ nhỏ dưới đây được đánh giá có nguy cơ gây ra tình trạng dậy thì sớm:

1. Nước ngọt có gas

Theo một kết quả nghiên cứu của Viện dinh dưỡng trẻ em tại Đức cho thấy, nước ngọt có gas là một trong những loại thức uống có khả năng kìm hãm sự phát triển của chiều cao của trẻ. Trong nước ngọt có gas chứa hàm lượng đường trong thức uống rất cao, nếu uống nhiều trong thời gian dài, năng lượng không tiêu thụ hết dẫn đến tích tụ thành lớp mỡ, khiến xương và cơ bắp yếu hơn bình thường.

Đồng quan điểm trên, các chuyên gia dinh dưỡng đến từ trường Y, Đại học Harvard Mỹ cũng đã khẳng định rằng trong nước ngọt có gas chứa nhiều đường sucrose, glucose, chúng đe dọa quá trình phát triển chiều cao của trẻ. Ngoài ra, trong thành phần của loại đồ uống này có chứa nhiều glycemic thường làm tăng mức insulin và tăng khả năng tiết các hormone sinh dục khiến thiếu nữ dậy thì sớm hơn.

2. Nước trà - Trẻ dưới 3 tuổi không nên sử dụng trà

Trà là một loại thức uống quen thuộc của nhiều gia đình. Lợi ích mà thức uống này mang lại là điều không thể phủ nhận. Một trong những tác dụng hữu ích nhất của nước trà nằm ở việc bổ sung chất chống oxy hóa, làm chậm sự phát triển của các tế bào tự do. Trà chứa nhiều axit tannic, có thể cản trở quá trình hấp thụ protein, khoáng chất và canxi, gây ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Đặc biệt, trẻ dưới 3 tuổi không được uống trà để tránh những ảnh hưởng tiêu cực đối với sự tăng trưởng và phát triển.

3. Nước tăng lực

Ở lứa tuổi nhỏ và chưa có phát triển về nhận thức nên trẻ thường có xu hướng bắt chước theo người lớn. Nếu như trẻ thấy cha mẹ đang sử dụng nước tăng lực, bắt chước theo và lạm dụng luôn từ đó. Chính bản thân của các bật phụ huynh cũng không đủ hiểu biết nhiều để cấm cản con trẻ sử dụng nước tăng lực.

Nước tăng lực, mặc dù mang lại cảm giác tỉnh táo, nhưng lại chứa lượng caffeine cao và nhiều đường. Caffeine có thể gây nhiều vấn đề sức khỏe cho trẻ, bao gồm tăng nguy cơ mắc bệnh tim, tăng huyết áp, lo âu và gây rối giấc ngủ. Ngoài ra, các chất phụ gia trong nước tăng lực cũng là nguyên nhân khiến trẻ dậy thì sớm.

Xem thêm: TOP 11 loại thực phẩm nên bổ sung cho trẻ trong độ tuổi dậy thì

4. Sữa đậu nành

Sữa đậu nành có lợi ích dinh dưỡng, rất giàu protein, cũng như các loại axit béo thiết yếu cho con người như vitamin B, vitamin E và chất xơ… Tuy nhiên, nếu sử dụng quá mức, nó có thể ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của bé. Chất isoflavone trong sữa đậu nành có thể ảnh hưởng đến hormone sinh dục của bé gái, đặc biệt là hormone estrogen, có thể dẫn đến việc dậy thì sớm.

5. Nước hoa quả đóng hộp 

Nhiều phụ huynh  không cho trẻ uống nước ngọt có gas nhưng lại thường xuyên mua nước trái cây đóng hộp cho con sử dụng hàng ngày.  Lý do đơn giản, họ nghĩ rằng nước ép trái cây giàu chất dinh dưỡng và tốt cho sức khỏe.

Tuy nhiên, nước ép trái cây đóng hộp có chứa khá nhiều đường, hương liệu và chất bảo quản dùng lâu dài sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Trong quá trình sản xuất, đóng chai, vận chuyển, chất lượng nước ép trong lon có thể bị giảm đi ít nhiều. Thành phần nước ngọt đóng chai/lon là nguyên nhân khiến cơ thể bé dư thừa mỡ, dậy thì sớm hơn bạn bè cùng lứa.

Dậy thì sớm là một tình trạng đáng báo động gây ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ về sau. Các bậc phụ huynh nên dành sự quan tâm đến trể nhiều hơn để phát hiện sớm những sự bất thường, từ đó có những biện pháp xử lý phù hợp. 

Dậy thì sớm sẽ đi kèm với tình trạng như ngực to nhanh chóng, có lông nách, lông mụ và kinh nguyệt sớm…Đừng ngại  khi đưa con tới cơ sở y tế, bệnh viện để được thăm khám, chẩn đoán và có biện pháp điều trị kịp thời. Các bậc phụ huynh nhất định phải lưu ý 5 loại thức uống trên để nhắc nhở con mình, tránh gây ra ảnh hưởng đến sức khỏe cho trẻ về sau.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS Trịnh Ngọc Bình - Phó ban AloBacsi Cộng đồng