Bệnh nhân là chị Trần Thị H. (43 tuổi, ở Hậu Giang) nhập viện trong tình trạng nôn ói, nhức đầu, giãn đồng tử một bên. Kết quả chụp MRI tại Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ (S.I.S) cho thấy nữ bệnh nhân xuất huyết não do huyết khối tĩnh mạch nội sọ (xoang ngang).

Sau 2 tiếng (từ 16g đến 18g), TS.BS Trần Chí Cường và êkip Bệnh viện S.I.S đã lấy hoàn toàn huyết khối, cấp cứu thành công, cứu sống nữ bệnh nhân. Dù đã đứng cấp cứu xử lý hành ngàn ca nhưng chưa bao giờ TS.BS Trần Chí Cường đối diện với số lượng huyết khối khổng lồ kỷ lục như vậy, nguy cơ tử vong của bệnh nhân rất cao.

Chiều 3/1, chị Trần Thị H. đã tỉnh, tiếp xúc tốt trong niềm vui của gia đình và các bác sĩ.

Ca lấy huyết khối khổng lồ đầy ấn tượng của bác sĩ cấp cứu đột quỵ ngày đầu năm 2021

Huyết khối tĩnh mạch não là bệnh lý nguy hiểm và khó khăn trong chẩn đoán lẫn điều trị. Bình thường để nuôi một cơ quan, máu đi vào đường động mạch và đi ra đường tĩnh mạch, tuần hoàn não cũng vậy, đòi hỏi có sự lưu thông của động mạch đi vào và tĩnh mạch đi ra. Nếu máu từ động mạch đi vào được mà không đi ra được thì bệnh nhân sẽ bị phù não, phình mạch não, xuất huyết não, không cấp cứu và điều trị kịp thời thì khả năng tử vong gần như 100%.

Trước đây, những bệnh nhân bị huyết khối tĩnh mạch chỉ được điều trị nội khoa và bác sĩ khó có thể làm gì thêm cho bệnh nhân. Nếu tĩnh mạch chỉ bị huyết khối bít/tắc một phần nhỏ thì có thể điều trị thành công bằng những phương pháp thông thường, đó là dùng thuốc chống đông máu, ngăn không cho cục máu đông hình thành. Tuy nhiên nếu huyết khối bít tắc nhiều thì bệnh nhân có thể diễn tiến nặng và tử vong bất cứ lúc nào.

Phương pháp điều trị tối ưu nhất là khai thông mạch máu bị tắc, đòi hỏi phải có trang thiết bị hiện đại (máy chụp DSA) và bác sĩ can thiệp thần kinh giàu kinh nghiệm. Đến thời điểm hiện tại, cũng ít có trung tâm đột quỵ thực hiện việc lấy huyết khối tĩnh mạch. Do đó, việc chị Trần Thị H. được điều trị lấy huyết khối thành công và hồi tỉnh là trường hợp hiếm hoi, may mắn.

Quá trình lấy huyết khối, tái thông tĩnh mạch não cho chị H.

Năm 2011, TS.BS Trần Chí Cường cũng đã cứu bệnh nhân nữ - chị L.N.Đ, 31 tuổi ở TPHCM, hôn mê gần 1 tháng do xuất huyết não biến chứng thuyên tắc toàn bộ xoang tĩnh mạch dọc trên và phù não, đây được xem là trường hợp lấy huyết khối tĩnh mạch đầu tiên tại Việt Nam. Bệnh nhân là dược sĩ và là em gái của một bác sĩ.

Các bác sĩ gần như bất lực bởi trải qua 2 cuộc phẫu thuật mở sọ giải ép nhưng bệnh nhân vẫn không có dấu hiệu hồi sinh. Bác sĩ Cường quyết định phải dùng kỹ thuật ống thông luồn từ tĩnh mạch đùi lên đầu lấy huyết khối. Sau đó, bệnh nhân dần dần hồi tỉnh và hiện đã trở lại bình thường.

Tháng 4/2020 Bệnh viện S.I.S cũng cứu sống bệnh nhân mấp mé cửa tử vì huyết khối xoang tĩnh mạch dọc trên, là một nữ bệnh nhân 45 tuổi.

TS.BS Trần Chí Cường cho biết: huyết khối tĩnh mạch não là bệnh lý hiếm gặp, tỷ lệ bệnh nhân nữ nhiều hơn nam. Yếu tố nguy cơ là người có tiền sử bị bệnh nhiễm trùng vùng hệ thần kinh trung ương (VD: viêm tai xương chũm, huyết khối liên quan đến bệnh nhiễm trùng, nhiễm trùng huyết…), uống thuốc ngừa thai trong thời gian dài làm tăng nguy cơ đông máu…

Triệu chứng thường gặp là đau đầu, chóng mặt, nôn ói rất dễ nhầm với nhiều bệnh lý khác nên cần có phương tiện chẩn đoán hình ảnh hiện đại CT, MRI để chẩn đoán chính xác. Đây là bệnh lý nguy hiểm của hệ thống mạch máu não nên bệnh nhân cần được chuyển đến trung tâm đột quỵ nhiều kinh nghiệm để được điều trị kịp thời.

Hồng Nhung
Ảnh: Bệnh viện S.I.S