Thực phẩm “phá hủy” sụn khớp - sự thật hay chỉ là lời đồn?

Trên mạng xã hội, không ít thông tin cho rằng “ăn thịt bò làm mòn sụn”, “ăn cà phá sụn”, “uống nước lạnh làm hỏng khớp”… Vậy thực hư ra sao? Liệu có tồn tại những thực phẩm thật sự “phá hủy” sụn khớp hay không?

1. Không có thực phẩm nào trực tiếp phá hủy sụn khớp

Cho đến nay, chưa có nghiên cứu khoa học nào chứng minh rằng một loại thực phẩm cụ thể có thể phá hủy trực tiếp sụn khớp.

Sụn khớp bị thoái hóa chủ yếu là do:

Lão hóa tự nhiên: sau tuổi 35, khả năng tái tạo sụn giảm dần.
Chấn thương khớp: té ngã, vận động quá sức.
Thừa cân, béo phì: tăng tải trọng lên khớp gối, cổ chân, hông.
Viêm khớp mạn tính: khiến men tiêu protein và các chất viêm tấn công mô sụn.

Thực phẩm không gây hại trực tiếp, nhưng chế độ ăn sai có thể đẩy nhanh quá trình thoái hóa, khiến sụn yếu, khớp viêm nhiều hơn.

2. Những nhóm thực phẩm “gián tiếp” làm sụn khớp thoái hóa nhanh hơn

1. Thực phẩm nhiều đường và tinh bột tinh chế

Bánh ngọt, nước ngọt, cơm trắng, mì trắng... có chỉ số đường huyết cao, dễ làm tăng phản ứng viêm và stress oxy hóa, khiến chất nền của sụn (collagen và proteoglycan) bị tổn thương.

Đặc biệt, đường fructose trong nước ngọt có gas có thể làm giảm sản xuất collagen type II - thành phần chính của sụn khớp.

2. Thức ăn chiên rán, dầu mỡ, thịt đỏ chế biến sẵn

Các món chiên, xào nhiều dầu hoặc thịt nguội, xúc xích, thịt nướng… chứa chất béo bão hòa và sản phẩm oxy hóa lipid (AGEs).

Các chất này kích thích phản ứng viêm toàn thân, làm tăng tiết men phá hủy sụn (MMPs).

Người bị thoái hóa khớp thường cảm thấy đau, sưng nhiều hơn sau khi ăn nhóm thực phẩm này.

3. Rượu bia và đồ uống có cồn

Cồn làm giảm hấp thu vitamin D và canxi, gây mất xương dưới sụn.

Ngoài ra, uống rượu bia thường xuyên làm giảm tuần hoàn máu đến mô khớp, khiến sụn khó hồi phục sau vận động.

4. Muối và thực phẩm chế biến mặn

Dưa muối, cá khô, đồ đóng hộp chứa natri cao, gây giữ nước và phù nề mô quanh khớp, làm tăng áp lực trong bao khớp.

Một số nghiên cứu ghi nhận chế độ ăn nhiều muối có thể kích hoạt cơ chế viêm nội mô, gián tiếp ảnh hưởng đến sụn khớp.

5. Thực phẩm “gây hiểu lầm”

Cà, cà chua, khoai tây: thuộc họ Solanaceae, có chứa alkaloid solanine, từng bị nghi gây đau khớp. Tuy nhiên, các nghiên cứu hiện nay khẳng định lượng solanine trong thực phẩm là rất thấp, không đủ gây hại.
Thịt bò: là nguồn cung cấp protein và kẽm, không gây mòn sụn, chỉ cần hạn chế phần mỡ và cách chế biến nướng - chiên.